Onze gerechtsverslaggevers duiken de komende weken in de archieven en blikken terug op enkele straffe faitsdiversverhalen uit Vlaams-Brabant. Met bevoorrechte getuigen proberen wij een beeld te schetsen van de meest spraakmakende zaken, die ons jaren geleden volop in de ban hielden. Vandaag: Steenrijke Paul Bail (64) werd 40 jaar geleden dood teruggevonden in zijn autokoffer.

Hoegaarden, 17 augustus 1980. In de Beukenlaan staat al enkele dagen een oranjerode wagen geparkeerd. De plas bloed onder de auto valt niemand op. In de kofferbak van de bescheiden DAF ligt het lichaam van rentenier Paul Bail (64), die twee dagen voordien thuis overvallen werd door zijn eigen klusjesman. Een reconstructie van de moord die Hoegaarden jaren in de greep hield.

Met een vervalste sleutel dringt de 27-jarige klusjesman en ex-paracommando Michel Proot uit het Waalse Genval op 15 augustus het herenhuis van Paul Bail aan de Houtmarkt binnen. In het Kapittelhuis van zijn werkgever zijn heel wat kostbare bezittingen terug te vinden, waaronder enkele schilderijen van Breugel, en een waardevolle postzegelcollectie. Dat had Proot met eigen ogen kunnen aanschouwen tijdens schilderwerken aan de ramen van het huis.

Bail is een bescheiden man, maar rijk als de zee diep is. Hij trouwde pas op 58-jarige leeftijd, na de dood van zijn vader, met zijn grote liefde Marie Spiette uit de Marollen, maar werd al snel weduwnaar. De rentenier met roots in de Hagelandse gemeente woont afwisselend in het Kapittelhuis en zijn woning in Brussel. De familie heeft heel wat bezittingen, waaronder een bos van 500 hectare op de grens met Frankrijk, inclusief een villa in de provincie Luxemburg. Ook in Hoegaarden zelf bezit Bail vele hectare landbouwgrond, het pachthof ‘Arendsnest’, het Kapittelhuis en aangrenzend park van ongeveer 3 hectare.

Betrapt

Michel Proot gaat die zomerdag rustig te werk. Maar dan loopt het mis: plots staat zijn werkgever voor zijn neus. Bail betrapt de klusjesman op heterdaad. Het komt tot een hoogoplopende discussie, maar dan slaan bij Proot de stoppen door. De klusjesman slaat zijn werkgever met een glazen voorwerp tegen het hoofd, met een verbrijzelde schedel als gevolg. Morsdood, dat dénkt de klusjesman althans. Hij wikkelt het lichaam – met strop rond de nek, handen en voeten gebonden – in een deken en gooit het vervolgens in de koffer van de oranjerode DAF van het slachtoffer. Drie straten verder in de Beukenlaan parkeert hij de wagen op straat.

Tijdens de zondagsmis twee dagen later in Hoegaarden komt de verdwijning van Bail ter ore van Rik Cipers. “Ik heb Bailke goed gekend. Ik bewerkte de velden die grensden aan zijn park, en zag hem dikwijls voorbijfietsen. Een vriendelijke man, maar wel gesloten van karakter. Hij heeft me ooit gezegd dat hij 100 jaar wilde worden, maar daar besliste Michel Proot anders over”, vertelt ex-landbouwer Cipers ons vandaag.

Niemand wist die zondag waar Paul gebleven was. “Max Smolders, de huurder van de bijhorende boerderij, zei dat hij niet wist waar ‘meneerke’ was”, zegt Cipers. “Ook zijn auto was verdwenen. Toen bleek dat er een oranjerode DAF in de Beukenlaan stond, ben ik als eerste met de fiets naar daar gereden. Daar vond ik de auto, met een plas bloed onder. Ik ben dan weer naar het Gemeenteplein gereden en heb de politie verwittigd.”

Paracommandoknoop

Garagist Honorez Celis, uit Aalst-Nerm, moet de auto met een koevoet openbreken. In de koffer werd het lichaam van Bail gevonden. “Zijn lichaam was samengebonden met een typische ‘paracommandoknoop’. Doordat hij zich probeerde te bevrijden, heeft Paul zichzelf gewurgd”, vertelt Cipers. Dat laatste wordt ook bevestigd in het rapport van de lijkschouwer. Bail stierf niet door de klap tegen het hoofd: hij kwam om door wurging. “Michel Proot bedreigde Bail al maanden. Hij wilde meer geld, en zijn waardevolle postzegelcollectie”, vertelt Rik Cipers.

De moord op de rijke rentenier hield het anders zo rustige Hoegaarden maandenlang in de greep. De wedersamenstelling van de moord lokt op dinsdag 26 augustus 1980 dan ook een grote mensenmassa naar de Houtmarkt. Heel wat kijklustigen verzamelen ook in de Beukenlaan. De politie legt al snel de link met ex-paracommando Michel Proot.

Moorden in Frankrijk

Proot werd veroordeeld en kreeg 18 jaar gevangenisstraf, maar kwam vervroegd vrij. Daarop trok hij naar Frankrijk en ging er aan de slag als restaurateur van schilderijen. Hij stapte er in het huwelijksbootje met Françoise Brissaud – Desmaillet. In de nacht van 20 februari treft de politie in een gracht in Saint-Thomas-de-Conac een verkoold lichaam van een vrouw aan in een uitgebrande Mercedes. De dame in kwestie, Blanche Vichérat, blijkt een hartsvriendin te zijn van Proots vrouw. Enkele dagen later ontdekken de speurders het lichaam van Françoise, dat verborgen lag in zijn tuin in Saint-Thomas-de-Conac.

Proot werd voor beide moorden veroordeeld en kreeg levenslang. In 1995 probeerde hij uit de gevangenis van Gradignan, in de buurt van Bordaux, te ontsnappen door gebruik te maken van explosieven en gijzelaars. Hij ondernam nog een tweede poging rond Kerstmis 2007 en slaagde erin om even uit de gevangenis van Toulouse te ontsnappen. Samen met een medegevangene knoopte hij witte lakens aan elkaar om uit het raam te klauteren en met een ladder raakten ze over de muur. Hun vrijheid was van korte duur, want om de hoek kwam toevallig een cipier langsgelopen die het duo kon vatten.

Erfenis

Ook over de erfenis van Paul Bail is een en ander te vertellen. De openbare verkoop van de inboedel van de woning aan de Houtmarkt kon in oktober 1981 op nationale en internationale belangstelling rekenen. “Honderden mensen kwamen toen samen”, herinnert Cipers zich. “Zelfs twee vogelverschrikkers, een defecte houtkachel en een kapotte stofzuiger gaan van de hand. Ikzelf kocht zijn oude fiets.” De verkoop zou zo’n 4,7 miljoen Belgische frank (zo’n 120.000 euro) opleveren. Wat er met de meest kostbare bezittingen gebeurde, is niet duidelijk.

De gemeente Hoegaarden vatte onmiddellijk het plan op om herenhuis en park aan te kopen, maar in februari 1981 doken er plots erfgenamen op. De verkoop in mei werd on hold gezet, gezien notaris Rosseeuw uit Tienen aangehouden werd. Diezelfde notaris zou net die dag 57 percelen grond van Paul Bail openbaar verkopen in zaal Pax in Hoegaarden. Rosseeuw had geknoeid met de erfenispapieren, waarbij hij zichzelf had aangeduid als verre familie van Bail.

Tuinen van Hoegaarden

Uiteindelijk kon de gemeente in november 1981 overgaan tot de koop van de woning, het park en de aanpalende hoeve, 5 hectare in totaal. Kostenplaatje: 10 miljoen Belgische frank, wat omgerekend goed is voor zo’n 250.000 euro. Met het domein, noch de woning gebeurde tien jaar lang niets. Tot in maart 1990 toenmalig burgemeester Frans Huon het project Vlaamse Toontuinen voorstelde. Het domein kreeg de naam ‘de Tuinen van Hoegaarden’ en het Kapittelhuis werd een toeristische trekpleister.

Bron » Het Laatste Nieuws

Op vrijdag 15 augustus 1980, exact 40 jaar geleden werd Rentenier Paul Bail (64j) vermoord. De rentenier werd de zondag erop dood teruggevonden in zijn rode DAF in de Beukenlaan. Deze zaak, in Hoegaarden ‘een kasteelmoord’, deed veel stof opwaaien. Bij de reconstructie op 26 augustus 1980 en bij de verkoop van de inboedel in november 1981 was ongeveer het hele dorp present. Rik Cipers was één van de mensen die ‘Bailke’ zoals hij genoemd werd, vond. Het verhaal van het kapittelhuis – en park, het voormalige domein Bail, loopt nog steeds verder.

Paul Bail leefde bescheiden, was klein van gestalte, maar hij was rijk. Hij bezat in Hoegaarden vele hectares landbouwgrond, het pachthof ‘Arendsnest’ en het kapittelhuis waar vroeger kanunniken leefden en uiteraard het kapittelpark van ongeveer 3 ha. Hij bezat ook een grote eigendom in Sartre Saint Géry, tegen de Franse grens, bijna zo groot als in Hoegaarden. Zijn voorouders hebben er gewoond en een straat in het dorp heeft hun naam gekregen.

Ze hadden daar tegen de Franse grens ook een bos van 500 ha. Paul Bail was een rentenier, die leefde van zijn bezittingen en beleggingen. Na de oorlog kwam de nog steeds onder de knoet van vader Bail levende Paul wonen in Hoegaarden. Tot zijn vader stierf moest de toen 58-jarige Paul Bail steeds om 10 uur s’avonds thuis zijn. Hij mocht ook niet trouwen met het meisje van zijn keuze, want Marie Spiette was niet rijk genoeg. Een tijdje voor zijn dood is hij wel gehuwd met Marie, een dame afkomstig uit de Marollen.

“Ik heb Paul Bail goed gekend, want ik bewerkte de velden achter zijn park, waar nu het nieuwe rusthuis staat en ook nieuwe woonwijken werden aangelegd. Ik zag hem dikwijls rondfietsen met zijn blauwe damesfiets in zijn park, en we deden wel eens een babbeltje. De man was gesloten van karakter. Hij heeft mij gezegd dat hij 100 jaar oud zou worden, maar dat is door die moord dus niet gelukt”, zo vertelt Rik Cipers een gepensioneerde landbouwer, die alles van op de eerste rij meemaakte.

“We kwamen op zondag 17 augustus 1980 na de mis uit de kerk, en toen bleek dat Bail al een paar dagen vermist was. Max Smolders, de huurder van de bijhorende boerderij zei dat hij niet wist waar ‘meneerke’ was. Ook zijn auto was verdwenen. De burgemeester en omstaanden kwamen erbij en toen bleek dat er een oranjerode DAF in de Beukenlaan stond. Ik ben toen als eerste met de fiets naar de Beukenlaan gereden, vond daar de auto, met een plas bloed onder. Daarna ben ik weer naar het Gemeenteplein gereden en de politie werd verwittigd”, aldus Rik Cipers.

In de koffer van zijn DAF

Garagist Honorez Celis uit Aalst-Nerm heeft de auto met een koevoet opengebroken en in de koffer werd het lijk van Bail gevonden, met strop rond de nek, aan handen en voeten gebonden, en verbonden met zijn hielen. “Door zich proberen te bevrijden heeft hij zich gewurgd. Dit was een typische paracommandoknoop, waardoor heel snel de link met Michel Proot, een 27-jarige ex-parracommando uit Genval gelegd werd. Deze was klusjesman in het domein en vroeg steeds meer geld aan Paul Bail. Hij eiste zelfs zijn postzegelcollectie op. Toen hij binnen brak in het huis werd hij betrapt door Paul Bail. Proot sloeg Bail neer met een glazen voorwerp en dacht dat hij dood was”.

De familie Bail was alleszins zeer rijk. Paul Bail woonde afwisselend in Hoegaarden en in Brussel. Hij was de laatste bewoner van het Kapittelhuis, en stamde langs moederskant uit de brouwersfamilie ‘Dumont’ uit Hoegaarden. De familie had heel wat bezittingen. Zo werd na de dood van Paul Bail 500 ha bos, in het noorden van Frankrijk, en een stuk in België met villa, in de provincie Luxemburg, eigendom van de Belgische Staat. Het bos van 500 ha werd indertijd overgedragen aan de toenmalige eerste Minister Wilfried Martens. Achteraf waren het regionale ministers van Landbouw die de akte van overdracht moesten gaan ondertekenen. Dit gebeurt telkens opnieuw wanneer nieuwe ministers aantreden.

Overzicht van de gebeurtenissen in het kapitteldomein van de moord tot nu

Op 15 augustus 1980 werd de rentenier Paul Bail vermoord. Het was de 27- jarige Michel Proot die de 64- jarige rentenier Bail, vermoordde. Hij drong met een valse sleutel in het herenhuis, het voormalige kapittelhuis, aan de Houtmarkt, en verbrijzelde de schedel van Bail met een fles spuitwater of een ander glazen voorwerp. Hij dacht dat Bail dood was, maar uit de lijkschouwing bleek dat Bailke stierf door wurging. Hij wikkelde Bail in een deken en voerde hem naar de Beukenlaan met de rode Daf van het slachtoffer. Pas drie dagen later werd het lijk ontdekt.

De wedersamenstelling van de moord lokte op dinsdag 26 augustus 1980 een grote massa naar de Houtmarkt. Heel wat kijklustigen kwamen ook naar de Beukenlaan. Drie verdachten werden in verband gebracht met de moord.

In september 1980 moest het park, waar rentenier Paul Bail vermoord werd, door de politie permanent beschermd worden tegen indringers. Nieuwsgierigen drongen immers regelmatig binnen.

In februari 1981 voerde de gemeente Hoegaarden onderhandelingen om het moordhuis Bail aan te kopen. Begin mei 1981 nam de gemeente een optie op de aankoop van het huis Bail, samen met het park en de aanpalende hoeve, 5 ha in totaal. Dit werd geraamd op 10 miljoen frank.

Tegen einde mei 1981 werd de verkoop van de eigendommen Bail afgelast wegens onvoorziene omstandigheden. Er kwam een onverwachte erfgenaam in de persoon van een Waals edelman opdagen, en nu bleek plots ook notaris Rosseeuw uit Tienen een verre verwant van Bail te zijn. De notaris werd rond 20 mei aangehouden, samen met een verre verwant van hem. Beide personen werden aangehouden omdat er onregelmatigheden gebeurden met documenten die betrekking hadden op de erfenis van de vermoorde rentenier. Deze plotse wending kwam er op de dag dat niet minder dan 57 percelen grond van Paul Bail zouden verkocht worden door diezelfde notaris in zaal Pax in Hoegaarden.

In oktober 1981 genoot de openbare verkoop van de inboedel van het huis Bail, wel 500 loten, voor een bedrag van 4,7 miljoen frank, internationale belangstelling. Zelfs twee vogelverschrikkers, een defecte houtkachel en een kapotte stofzuiger gaan van de hand.

In november 1981 werd bij de gemeente unaniem beslist het domein aan te kopen en op 7 september 1982 werd de aankoopakte van het park en het huis Bail officieel ondertekend. Daarna bleef het domein een tiental jaren onbenut met af te toe een activiteit in het verwilderde park.

Het was wachten tot maart 1990 toen schepen Frans Huon met de idee Vlaamse Toontuinen op de agenda van de raad kwam. Het park werd geopend in 1992 onder de naam Vlaamse Toontuinen, werd daarna Tuinen van Hoegaarden en nu Het Park. Het huis diende als brasserie.

In 2001 werd het Arendsnest, of de kapittelhoeve aan de Houtmarkt verkocht door de gemeente aan de familie Cels en in 2003 kwam het nieuws dat dit een wijnchâteau zou worden. De restauratie van het Arendsnest verliep moeizaam, maar is anno 2020 toch al ver gevorderd.

In het meerjarenplan van de gemeente in 2019 werd de idee geopperd om het kapittelhuis, waar al jaren een brasserie ‘Kapittelhuys’ gevestigd is, te verkopen. Het park zou in gemeentelijke handen blijven.

Bron » Het Laatste Nieuws

Het is vandaag exact 35 jaar geleden dat Paul Bail werd vermoord door zijn klusjesman Michel Proot. Die had hem op 13 augustus 1980 in elkaar geslagen en gekneveld achtergelaten in Bails auto. Toen Bail zich wou bevrijden uit zijn hachelijke positie, stikte hij doordat de strop rond zijn nek werd aangespannen.

Op vrijdag 15 augustus 1980 werd Paul Bail (64) vermoord. De rentenier, die steeds vrijgezel bleef, werd de zondag erop dood teruggevonden in zijn oranjerode DAF in de Beukenlaan. Rik Cipers was degene die ‘Bailke’, zoals hij genoemd werd, vond. “Ik heb Bailke goed gekend, want ik bewerkte de velden (waar nu het nieuwe rusthuis staat, red.) en die grensden aan zijn park”, steekt hij van wal. “Ik zag hem daar dikwijls rondfietsen en we deden regelmatig een babbeltje. De man was wel gesloten voor de Hoegaardiers. Hij had het voornemen om honderd jaar oud te worden, maar dat is dus niet gelukt”.

“We kwamen op zondag 17 augustus na de mis uit de kerk en toen bleek dat Bail al een paar dagen vermist was”, gaat Cipers verder. “Max Smolders, de huurder van de bijhorende boerderij, zei dat hij niet wist waar ‘meneerke’ was. Ook zijn auto was verdwenen. De burgemeester en omstaanden kwamen erbij en toen bleek dat er een oranjerode DAF in de Beukenlaan stond. Ik ben toen als eerste met de fiets naar de Beukenlaan gereden, vond daar de auto, met een plas bloed onder. Daarna ben ik weer naar het Gemeenteplein gereden en de politie werd verwittigd”, vertelt Cipers.

Voor dood achtergelaten

Garagist Honorez Celis uit Aalst-Nerm heeft de auto met een koevoet opengebroken en in de koffer werd het lijk van Bail gevonden, met strop rond de nek, aan handen en voeten gebonden, en verbonden met zijn hielen. “Doordat hij zich heeft proberen te bevrijden, heeft hij zichzelf gewurgd. Het was een typische paracommandoknoop, waardoor heel snel de link met Michel Proot, een 27-jarige ex-para uit Genval gelegd werd.”

“Die was klusjesman in het domein en vroeg steeds meer geld aan Paul Bail. Hij eiste zelfs zijn postzegelcollectie op.” Toen hij op die noodlottige vrijdag binnenbrak in het huis, werd hij betrapt door Bail. Proot sloeg hem neer met een glazen voorwerp en dacht dat hij dood was. Hij liet hem voor dood achter in de koffer van Bails auto. Op 26 augustus stond het hele dorp te kijken naar de reconstructie aan het herenhuis Bail, nu gekend als Kapittelhuis.

De familie was alleszins zeer rijk. Bail woonde afwisselend in Hoegaarden en in Brussel. Hij was de laatste bewoner van het Kapittelhuis en stamde langs moederskant uit de brouwersfamilie Dumont uit Hoegaarden. De familie had heel wat bezittingen. “Zo werd na de dood van Bail 500 hectare bos, in het noorden van Frankrijk en een stuk in België met villa, in de provincie Luxemburg, eigendom van de Belgische Staat. En voor de openbare verkoop van de inboedel van het Kapittelhuis in november 1981, werd het een echte stormloop”, aldus Cipers.

Geknoeid met erfenis

De gemeente vatte onmiddellijk het plan op om herenhuis en park aan te kopen, maar in februari 1981 doken er plots erfgenamen op. Een paar maanden later, in mei, werden notaris Rosseeuw uit Tienen en een verre verwant van hem aangehouden, omdat ze geknoeid hadden met de erfenispapieren. Toen stond niets de aankoop van het domein door de gemeente in de weg.

In november 1981 besliste de gemeente het te kopen, waarna het domein tien jaar zonder bestemming bleef liggen. Tot in maart 1990 toenmalig burgemeester Frans Huon het project Vlaamse Toontuinen kwam voorstellen. Na de realisatie daarvan groeide het domein, vanaf dan de Tuinen van Hoegaarden genoemd, met het Kapittelhuis uit tot een grote toeristische attractie in de regio.

Bron » Het Laatste Nieuws

Een 43-jarige Belg, voormalig paracommando die later brandweerman en vervolgens kunstschilder werd, is vrijdag door een Franse rechtbank veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voor de moord op zijn ex-vrouw en een vriendin van haar in april 1994. De man had voordien in Belgie ook reeds een veroordeling wegens moord opgelopen.

Michel Proot werd schuldig bevonden zijn vrouw gewurgd en in de afvoerriool achter zijn huis begraven te hebben. Ook aan de moord op de vriendin van zijn vrouw werd hij schuldig bevonden.

Bron » Belga

Een 43-jarige Belg, voormalig paracommando die later brandweerman en vervolgens kunstschilder werd, moet sinds woensdag voor een Franse rechtbank terechtstaan voor moord op zijn ex-vrouw en een vriendin van haar in april 1994. De man had voordien in Belgie ook reeds een veroordeling wegens moord opgelopen.

“Ik ken de feiten niet. Ik voel me onschuldig. Alles is vaag en verward”, zei Michel Proot gisteren voor het hof van assisen in het Oost-Franse Charente-Maritime.

Michel Proot wordt ervan verdacht zijn vrouw gewurgd en in de afvoerriool achter zijn huis begraven te hebben. Bovendien zou hij de vriendin van zijn vrouw helemaal verbrand hebben en haar twee maanden voor de moord op zijn vrouw in een auto hebben gestopt. Om alles te verdoezelen gaf Proot zijn vrouw als vermist op en wou hij laten uitschijnen dat het verkoolde lijk in de wagen zijn vrouw was.

Toch bekende de voormalige paracommando uit wraak op een overste brand gesticht en in banken overvallen te hebben. Ook bekende hij de moord op een rentenier in 1980 in een Brusselse randgemeente om diens postzegelverzameling te stelen. Proot kreeg voor deze moord 20 jaar dwangarbeid.

Tijdens zijn hechtenis scheidde hij van zijn vrouw en zette hij zich opnieuw aan de studie, die hem, zo zei hij, “geholpen heeft om zijn reintegratie in de maatschappij te verbeteren.” Na acht jaar dwangarbeid werd Proot vrijgelaten en besliste hij de draad met zijn ex-vrouw terug op te nemen. Nadien verhuisde hij naar de Franse gemeente Saint-Thomas-de-Conac in Charente-Maritime.

Tijdens de periode in Frankrijk kampte zijn vrouw met zware gezondheidsproblemen die na een operatie aan één helft verlamd werd. Niettemin zorgde zij voor de grootste bron van inkomen door haar rijkelijk pensioen dat ze opstreek van haar vorige functie als directiesecretaresse bij de vroegere EEG, de huidige Europese Unie. Voor haar verdwijning zou ze verklaard hebben “haar zelfstandigheid terug in eigen handen te willen nemen”, wat bij Proot in het verkeerde keelgat moet geschoten zijn. Niettemin beweerde Proot dat het de “enige vrouw is die nog altijd voor hem telt.”

Volgens de psychiaters die hem onderzocht hebben, is Proot “opvliegend, onbetrouwbaar en fatalistisch”. Hij verklaarde tegenover hen dat de dubbele moord een aanslag was van de Belgische geheime diensten waarvoor hij ooit zou gewerkt hebben. “Zijn verdedigingssysteem is een net van intriges en geheugenleemtes”, zo opperde één van Proots psychiaters.

De verhoren worden voortgezet.

Bron » Belga