Lacroix en co. tekenden 30 jaar geleden voor ‘ontsnapping van de eeuw’

Geplaatst op 18 februari 2023 door

Met een gegijzelde cipier op de voorruit als ‘levend schild’ en een gevangenisdirecteur op de achterbank van de vluchtwagen rijden drie gedetineerden op 3 mei 1993 weg uit de gevangenis van Sint-Gillis. Hun namen? Philippe Lacroix – brein van de bende Haemers -, Basri Bajrami en Kapllan Murat. Tot op vandaag wordt het de ‘ontsnapping van de eeuw’ genoemd.

Het begon met een pistool dat verstopt werd in de douches van de gevangenis van Sint-Gillis. ‘Niet eens een echt wapen’, biecht Philippe Lacroix (62) op in de zesde aflevering van de true crime-podcastreeks ‘Lacroix. Ik was gangster’. Dertig jaar geleden ontvluchtte het brein van de bende Haemers op spectaculaire wijze de gevangenis van Sint-Gillis, samen met medegedetineerden Basri Bajrami – ook een lid van de bende Haemers – en Kapllan Murat. De beelden van de ontsnapping staan in het collectieve geheugen gegrift.

Uitstel assisenproces

Lente 1993. Lacroix verblijft al ruim twee jaar in voorhechtenis na zijn arrestatie in Colombia. Al 27 maanden zit hij ‘op strikt’: een gevangenisregime waarbij je geen contact hebt met medegedetineerden, onder verhoogde bewaking staat en nauwelijks buitenlucht te zien krijgt. Hij wacht tot hij in april voor een volksjury kan verschijnen, maar zijn assisenproces wordt uitgesteld wegens te weinig juryleden. Het is een kaakslag voor Lacroix en de andere leden van de bende Haemers. Hun perspectief valt weg.

‘In de gevangenis leef je niet’, blikt Lacroix terug. ‘Je zweeft tussen leven en dood. Je kunt het alleen maar volhouden als je perspectieven hebt – dat is een reddingsmechanisme.’ Zijn perspectief wordt: vluchten. Hij doktert een plan uit, samen met zijn vriend Basri ‘Tosca’ Bajrami en hun medegedetineerde Kapllan Murat.

Op 3 mei 1993 is het zover. Ze worden uit hun cel gehaald omdat er bezoek is – De (intussen ex-)vrouw van Lacroix, die mee in het complot zit – en in dan gebeurt het. Het plastic pistool blijkt geloofwaardig genoeg om de penitentiaire beambten te bedreigen. De echte wapens liggen klaar, de vluchtroute ligt vast, de gijzelingen zullen gebeuren in het ‘sas’, de sluis tussen de gevangenis en de buitenwereld. Een zwarte BMW staat klaar voor de vluchters.

Het idee om een gijzelaar over de voorruit van de vluchtwagen te leggen, kwam van Kapllan’, vertelt Lacroix. ‘Ik vond dat een goed idee, want er stonden teveel politieagenten en scherpschutters rondom ons. Als ze geschoten hadden, zouden we allemaal dood geweest zijn, want wij hadden granaten in onze broekzakken zitten.

Harry Van Oers, inspecteur-generaal van het gevangeniswezen, heeft zich opgeofferd om meegenomen te worden als gijzelaar, om zijn personeel buiten schot te zetten. ‘Hij was een beetje moedig, maar ook een beetje hautain’, aldus Lacroix. Van Oers zal uiteindelijk gekneveld achtergelaten worden bij een boer en zijn gezin in Tremelo.

Géén Patrick Haemers

Opvallend: Patrick Haemers, bijna twintig jaar lang een boezemvriend van Philippe Lacroix, is er niét bij. Hij zit in de gevangenis van Vorst, maar dat is niet eens de reden. Er loopt een tunnel tussen beide gevangenissen, hem gaan halen zou doenbaar geweest zijn.

‘De andere bendeleden hebben hem niet in dank afgenomen dat hij hen verraden heeft tijdens zijn persconferentie in Brazilië, toen hij daar in mei 1989 opgepakt is’, weet speurder Pol Verdurmen van de Leuvense BOB. ‘Hij vond het nodig om de show te stelen, en heeft toen verschillende feiten bekend en namen genoemd.’ Zo praatte Haemers ook Lacroix aan de galg.

‘De reden was dat Tosca hem vermoord zou hebben, als ik hem meegenomen zou hebben’, nuanceert Lacroix. Maar of hij Haemers wél gehaald zou hebben mocht Bajrami er niet bij geweest zijn, laat hij in het midden…

Hoe het ook zij, de vrijheid is van korte duur. Zo minutieus voorbereid als het ontsnappingsplan is, zo weinig voorbereid is het plan voor wat daarna komt. Amper een paar dagen later is het alweer over en uit voor Lacroix, die weer achter de tralies verdwijnt. Op strikt, dat spreekt.

Bron » De Standaard

Ontsnappen lijkt steeds moeilijker

Geplaatst op 11 april 2016 door

De 32-jarige Albanees Taulant Toma heeft zondagavond geprobeerd om te ontsnappen uit de gevangenis van Leuze-en-Hainaut. Deze keer slaagde de ontsnappingskoning echter niet in zijn opzet. Ontsnappen uit de gevangenis lijkt steeds moeilijker te worden.

Taulant Toma is een gevaarlijke Albanese crimineel die al een reputatie heeft opgebouwd als het op ontsnappingen aankomt. Zo ontsnapte hij eerder uit een Italiaanse gevangenis door samen met een celgenoot de tralies van zijn cel door te zagen.

Ook zijn ontsnapping uit de gevangenis van Lantin in december 2013 was spectaculair. Terwijl enkele gedetineerden op de binnenplaats een schijngevecht opzetten om de aandacht van de cipiers af te leiden, vormden enkele anderen een menselijke piramide. Langs die piramide kon Toma eenvoudig op het dak van de gevangenis klimmen en van daaruit naar beneden en de vrijheid springen.

Toma slaagde er toen in om meer dan een jaar uit de handen van het gerecht te blijven, maar werd uiteindelijk in maart 2015 opnieuw ingerekend in een Luikse pizzeria.

Het aantal (geslaagde) ontsnappingen is op de terugweg

In 2015 slaagde geen enkele gevangene erin te ontsnappen uit een Belgische gevangenis. Eén jaar eerder waren er 5 ontsnappingen uit Belgische gevangenissen of gesloten instellingen. Dat was al opmerkelijk minder dan in 2013 en 2012, toen er 12 en 14 mensen wisten te ontsnappen. In 2011 waren er maar liefst 26 geslaagde pogingen.

In die cijfers is het aantal gevangenen dat niet terugkeerde uit penitentiair verlof of zich niet hield aan de voorwaarden van het elektronisch toezicht echter niet opgenomen.

Uit cijfers van Eurostat blijkt dat zowat 6 procent van de Belgische gevangenispopulatie een ontsnappingspoging onderneemt. Slechts één Europees land doet ‘beter’: Finland, waar maar liefst 10,84 procent van de gevangenen probeert te ontsnappen.

Dat het aantal geslaagde ontsnappingen de voorbije jaren fors is gedaald, heeft alles te maken met de investeringen in de beveiliging van de gevangenissen. Die kwamen er na enkele spectaculaire ontsnappingen met helikopters in de periode 2007-2009.

Sindsdien zijn in zowat alle gevangenissen de wandelzones beveiligd met helikopternetten, een web van stalen draden dat het voor helikopters onmogelijk maakt om te landen op de binnenkoer van een gevangenis.

Via de lucht naar de vrijheid

Een helikopter was een tijdje de gemakkelijkste manier om weg te raken uit een Belgische gevangenis. Zo ontsnapte in april 2007 de Franse gangster Erik Ferdinand met een helikopter uit de gevangenis van Lantin.

Een half jaar later probeerden enkele kompanen om Nordin Benallal met een helikopter te ontzetten uit de gevangenis van Ittre. Omdat verschillende gedetineerden zich aan de helikopter vastklampten, stortte het toestel neer, maar toch kon Benallal de benen te nemen. Drie dagen later werd hij opnieuw ingerekend.

Iets verser in het geheugen ligt de ontsnapping van Ashraf Sekkaki en twee kompanen uit de gevangenis van Brugge in juli 2009. Ook zij werden met een gekaapte helikopter opgepikt op de binnenkoer van de gevangenis. Twee weken later werd Sekkaki in Marokko opgepakt. In 2011 werd de gangster in Marokko tot 12 jaar cel veroordeeld voor de gijzeling van de helikopterpiloot, hun ontsnapping en de misdrijven die ze na hun vlucht pleegden op Belgisch grondgebied, waaronder een carjacking.

Het hoeft niet altijd met een helikopter te zijn

Er zijn ook veel eenvoudiger manieren om uit een gevangenis weg te glippen. Zo wandelde Nordin Benallal, zes jaar voor de helikopterpoging in Lantin, gewoon de gevangenis uit nadat hij van kleren had gewisseld met zijn minderjarige broer.

De Nederlandse crimineel Willem de Wolf kocht datzelfde jaar een cipier om en wandelde in cipiersuniform de gevangenis van Antwerpen buiten.

Een jaar eerder liet roofmoordenaar Maxime Vandenbussche zich in 2000 met de vork van een heftruck over de gevangenismuur van Leuven-Centraal hijsen.

Voor de grootste ontsnapping uit de Belgische gevangenisgeschiedenis moeten we terug naar 19 augustus 2006 wanneer 28 gevangenen kunnen ontsnappen uit de gevangenis van Dendermonde. Twee gedetineerden braken midden in de nacht hun celdeur open, gijzelden enkele cipiers en schonken met hun sleutels ook 26 andere gevangenen de vrijheid. Via de binnenplaats, de gevangenismuur en een aanpalende telefooncel springt de groep naar de vrijheid.

Murat Kaplan, de ongekroonde ontsnappingskoning

Murat Kaplan draagt de titel van ontsnappingskoning. Hij slaagde er een zestal keer in aan zijn bewakers te ontsnappen, onder meer in de strafinstellingen van Brugge en Vorst en uit een cel bij de Brusselse BOB. Ook bij een huiszoeking, hoewel geboeid, kon hij de benen nemen.

Vooral de ontsnapping van Kaplan samen met Basri Bajrami en Philippe Lacroix, twee leden van de bende van Patrick Haemens, uit de gevangenis van Sint-Gillis in 1993 staat in het collectieve geheugen gegrift. Het trio gebruikt pistolen en handgranaten en gijzelt gevangenisdirecteur Harry Van Oers. Ze rijden de gevangenis uit, terwijl een cipier op het dak van de auto ligt en onder schot wordt gehouden. Na hun vlucht uit Brussel werden ook nog twee gezinnen, in Kortenberg en in Tremelo, gegijzeld.

Ook Niek Bergmans heeft een reputatie opgebouwd op het vlak van ontsnappingen. Op 15 juli 2006 vluchtte hij uit de zwaar bewaakte gevangenis van Brugge door over meerdere hekken en muren te klauteren. In 1999 ontsnapte hij al eens in Zweden door een opening van amper 16 centimeter breed. In 2004 was Bergmans de eerste gedetineerde ooit die uit de gevangenis van Tongeren kon ontsnappen. Hij maakte gebruik van een pingpongtafel en een dunne elektriciteitskabel om over een negen meter hoge muur te klauteren.

Ontsnappen is niet strafbaar

België is één van de enige Europese landen waar gevangenen niet gestraft kunnen worden voor een ontsnappingspoging, tenminste als er geen geweld werd gebruikt of andere misdaden werden gepleegd. Het verlenen van hulp bij een ontsnapping is wel strafbaar.

Gevangenen moeten altijd het idee hebben dat ze kunnen ontsnappen, dat houdt hen kalm en bevordert de sociale rust in de gevangenissen. Zo redeneren voorstanders van de huidige wet.

Open VLD lanceerde vorig jaar een wetsvoorstel om komaf te maken met die wet. ‘Ontsnappingen brengen risico’s mee voor de buitenwereld en voor politiepersoneel’, zegt kamerlid en advocaat Sabien Lahaye-Battheu, die het voorstel uitwerkte. ‘Bovendien kosten de opsporingen de maatschappij handenvol geld.’ Het voorstel voorzag ook in de straffen voor familieleden die onderdak boden aan ontsnapte gevangenis, maar is voorlopig nog niet door het parlement geraakt.

Bron » De Standaard | Bart Van Belle

Een overzicht van de meest markante ontsnappingen in België

Geplaatst op 19 augustus 2006 door

De ontsnapping van 28 gedetineerden, vrijdagnacht uit de gevangenis van Dendermonde, is nooit vertoond in ons land. Het gaat om het hoogste aantal in één keer in de recente geschiedenis. Maar in het verleden waren er nog meer opmerkelijke ontsnappingen die voor deining zorgden. Hieronder volgt een beperkt overzicht.

De ontsnapping van kindermoordenaar Marc Dutroux, staatsvijand nummer één, op 23 april 1998 is ongetwijfeld de meest ophefmakende. Dutroux ontsnapte niet uit de cel. Hij bevond zich die bewuste dag in het justitiepaleis van Neufchateau waar hij het wapen van zijn bewaker ontfutselde en het op een lopen zetten. Dutroux carjackte een wagen en sloeg op de vlucht. Enkele uren later werd hij gevat in een bos aan de Franse grens.

De ontsnapping van Murat Kapllan, Basri Bajrami en Philippe Lacroix – die twee laatste waren lid van de bende van Patrick Haemers – zette vijf jaar eerder het land in rep en roer. Het drietal ontsnapte op 3 mei 1993 op zeer spectaculaire wijze uit de gevangenis van Sint-Gillis. Ze gebruikten pistolen en handgranaten en gijzelden de gevangenisdirecteur Harry Van Oers.

Na hun vlucht uit Brussel werden ook nog twee gezinnen, in Kortenberg en in Tremelo, gegijzeld. Murat Kapllan draagt de titel van ontsnappingskoning. Hij slaagde er een zestal keer in aan zijn bewakers te ontsnappen, onder meer in de strafinstellingen van Brugge en Vorst en uit een cel bij de Brusselse BOB. Ook bij een huiszoeking, hoewel geboeid, kon hij de benen nemen.

Op 16 juli van dit jaar zorgde hij nog eens voor heisa door niet terug te keren uit penitentiair verlof naar de gevangenis van Ittre. Bijna twee weken later werd hij gevat en weer achter de tralies gestopt. Eenzelfde titel van ontsnappingskoning is er voor veroordeelde Niek Bergmans. Die man slaagt er steeds in via acrobatische toeren te ontsnappen. Op 15 juli van dit jaar vluchtte hij uit de zwaar bewaakte gevangenis van Brugge door over meerdere hekken en muren te klauteren.

In 1999 ontsnapte hij al eens in Zweden door een opening van amper 16 centimeter breed. In 2004 was Bergmans de eerste gedetineerde ooit die uit de gevangenis van Tongeren kon ontsnappen. Hij maakte gebruik van een pingpongtafel en een dunne elektriciteitskabel om over een negen meter hoge muur te klauteren.

In 2001 liet een cipier uit de gevangenis van Antwerpen de Nederlandse gangster Willem De Wolf ontsnappen. De man kreeg een cipiersuniform en wandelde gewoon de gevangenis uit. De cipier dacht een gouden zaak te hebben gedaan: hij kreeg een tas met 250.000 euro, maar dat geld bleek vals. Ontsnappingen lijken soms zo uit een actiefilm te komen. Zo sprong overvaller Karim Bouzitoune op 14 december 1999 uit het raam op de derde verdieping van het Brusselse justitiepaleis. Zijn ontsnappingspoging mislukte maar enkele maanden later lukte het tijdens een gevangenistransport in Asse wel.

Roofmoordenaar Maxime Vandenbussche liet zich in 2000 met de vork van een heftruck over de gevangenismuur van Leuven-Centraal hijsen. Ontsnappingen zijn soms spectaculair, soms ook helemaal niet. Een bekende truc is de identiteitswissel waarbij de gedetineerde de identiteit van iemand anders, een bezoeker of collega die op het punt staat vrijgelaten te worden, inneemt. Deze truc werd onder meer toegepast door Nordine Benallal, die in februari 2001 de plaats van zijn broer innam. De beruchte crimineel kon de laatste jaren al vier keer ontsnappen.

Ook Billal Ould Haj kon in juli van dit jaar de gevangenis van Vorst buiten wandelen door zich uit geven voor een celgenoot. Andere klassiekers zijn het doorzagen van tralies, het graven van een tunnel of het aaneenknopen van lakens. Hulp van buitenaf of van binnenuit verhoogt in belangrijke mate de kans op succes. De laatste jaren daalde het aantal gevangenen dat ontsnapte.

In 1995 waren er nog 105 ontsnappingen, vorig jaar waren het er 17 en dat op een veel groter aantal gedetineerden. Door de massale ontsnapping van vrijdagnacht in Dendermonde zal het cijfer voor 2006 wel opnieuw de hoogte in worden gejaagd. Ontsnappen op zich is niet strafbaar. Het gebruik van geweld of vernielen van infrastructuur is dat wel. Ook het verlenen van hulp bij een ontsnapping is strafbaar.

Bron » Het Nieuwsblad

Ontsnappers van eeuw krijgen milde straffen

Geplaatst op 16 januari 1998 door

Topgangster Philippe Lacroix krijgt vijf jaar cel, Basri Bajrami vier jaar. Maar in werkelijkheid komt er niets bij. Hun straffen worden opgeslorpt in de levenslange celstraf die ze al uitzitten voor de ontvoering van oud-minister Paul Vanden Boevnants en voor een tiental gewélddadige overvallen. Ontsnappingskoning Kapllan Murat moet wél 54 maanden extra brommen. Met deze straffen bedacht rechter Martine Devos de drie daders van de grootste ontsnapping van de eeuw.

Op 3 mei 1993 gijzelde Lacroix een bewaarder in Sint-Gillis. Hij bedreigde hem met een pistool, terwijl Murat op cel wat granaten ging halen. Lacroix bevrijdde Bajrami en die kwam ook met twee granaten buiten. Hoe die wapens in de bajes kwamen “wisten ze niet”. De gangsters palaverden heel wat af met de rijkswacht, maar ze konden wegrijden met een gestolen BMW, compleet met riot gun in. De wagen stond voor hen klaar.

Bij de ontsnapping werden enkele cipiers en inspecteur-generaal Harry Van Oers gegijzeld. Het trio scheurde door Brussel. Eén na één werden de bewaarders vrijgelaten tot alleen Van Oers nog overbleef. Na een carjacking en een wilde tocht naar Kortenberg gijzelden ze een psychiater en snorden weg met zijn wagen.

Een aspergeboer uit Tremelo werd eveneens van zijn vrijheid beroofd. Toen verdween de bende. Van Oers verwittigde de politie. Juridisch kunnen die feiten tellen: gijzeling, diefstal met geweld, bendevorming, bezit van ontploffingstuigen, bedreiging. e.d. Rechter Devos oordeelde dat uit de gevangenis ontsnappen niet verboden is. Voor haar pleegden de daders bovendien “niet meer geweld dan nodig”.

Zware isolering

Ze verwees naar de zware isolering van de beklaagden en de psychologische gevolgen die dat had. De straf was alleen voor Murat belangrijk: tegen hem had procureur Mawet liefst vijftien jaar cel gevorderd. Devos gaf Murat slechts vier jaar en half. Harry Van Oers kreeg 1 fr. schadevergoeding op een totaal dat geraamd wordt op 10 miljoen. De Belgische staat bekwam 175.000 fr. Drie andere burgerlijke partijen kregen samen nog eens 900.000 fr. Harry Van Oers zei achteraf dat hij zeer tevreden was over de uitspraak.

In het proces stonden ook nog twee anderen terecht. Djurica Djordjevic, een kompaan van Murat, werd bij verstek vrijgesproken. Hij is opnieuw op de vlucht en stond alleen maar terecht omdat hij Murat hielp tijdens zijn ontsnappingstocht. En dan was er nog Cristell Van Goethem (31),de ex van Murat. Zij kreeg negen maanden voor heling van gestolen wagens. Ze werd echter vrijgesproken van een andere betichting. Zij huurde voor Murat een garagebox waarin men in januari 1994 een heel wapenarsenaal vond, waarmee Murat weer wou ontsnappen.

Devos geloofde dat ze niets afwist van de wapens. Eerder kreeg cipier Eddy Wauters vier jaar, waarvan twee effectief omdat hij de wapens binnensmokkelde in ruil voor 1 miljoen frank.

Bron » Gazet van Antwerpen

Advocaten schilderen mens achter gangster

Geplaatst op 19 december 1997 door

Rechter Martine Devos hoorde donderdag de verdediging van ’s lands meest beruchte gangsters, Bajrami, Lacroix en Murat. Een zenuwachtige Murat Kaplan, die een gevangenisstraf van 15 tot 20 jaar boven het hoofd hangt, kreeg de meeste aandacht. Voor Lacroix en Bajrami wordt de straf niet aangerekend, daar ze reeds een hogere straf uitzitten.

Murats advocaten wilden de mens achter de gangster beschrijven. “Als Murat wordt veroordeeld, is hij zeker 55 jaar bij zijn vrijlating. Zijn kinderen van 2 en 11 jaar, zullen dan meer dan 30 zijn. Bovendien pleegde Murat nooit hold-ups.”

Volgens de verdediging is de ontsnappingskoning een ander mens geworden. “Hij werkt en studeert in de gevangenis. De pers heeft echter het beeld gecreëerd van een desperado, die niets te verliezen heeft. Murat is niet de bedenker van de ontsnapping uit Sint-Gillis. Hij wilde naar Lantin, waar hij zich thuis voelde.”

De raadslieden van Lacroix tapten uit een soortgelijk vaatje. “De psychiatrische expertise beschrijft Lacroix als een gewone burger. Maar bij moeilijkheden of onvoorziene omstandigheden komt een ander man naar boven. In mei ’93 gebeurden veel onverwachte zaken. Lacroix kwam in de voorwaarden om voorlopig vrij te gaan. Hij aardde net in de gevangenis. En dan sprak de regering over de kwartieren van verscherpte beveiliging voor zware criminelen. Daardoor zag Lacroix het allemaal niet meer zitten.

De gangsters kregen het laatste woord. Lacroix nam de verantwoordelijkheid voor de ontsnapping op zich. “Het choqueert me dat Murat zoveel jaren riskeert. Hij maakte een fout, maar ontneem hem niet alle hoop. Als ik nog zo’n straf zou kunnen krijgen ik zou gek worden. Zelf ik heb nog kansen, ook al is het over 10 of 30 jaar. Murat organiseerde de ontsnapping niet, hij moest vlug beslissen om mee te gaan of achter te blijven, meer niet.”

De uitspraak volgt op 15 januari.