Aalst herdenkt de slachtoffers van de Bende van Nijvel met een nieuw monument, 38 jaar na de dodelijke overval. Nabestaanden, zoals Kristoff Palsterman en David Van de Steen, zien het monument als een plaats voor rouw en herinnering, ondanks de verlate oprichting.
In deze tijd van het jaar zijn de dagen in Aalst, de stad van bruisend carnaval, altijd iets donkerder dan elders in het land. Elk jaar wordt op 9 november een officiële herdenking gehouden voor de acht slachtoffers van de laatste en meest bloedige aanslag van de Bende van Nijvel in 1985.
Verleden jaar gebeurde dat voor het laatst op het kerkhof. Na 38 jaar is er nu eindelijk een gedenkmonument opgericht voor de slachtoffers en hun nabestaanden op de plek des onheils: de parking van de Delhaize naast de groene long die het Stadspark en natuurgebied Osbroek samen vormen.
“Nogal laat, maar blijkbaar was Delhaize er nu pas klaar voor”, reageert nabestaande Kristoff Palsterman (56) bij de achthoekige gedenksteen. Zijn stem is kalm, maar praten over die fatale zaterdagavond in november 1985 lukt niet. Zijn vader Jan kreeg vijf kogels in het hoofd en was het laatste van de 28 officiële slachtoffers van de Bende van Nijvel. Jarenlang heeft Kristoff deze plek gemeden. Hij is van plan vanaf nu regelmatig langs te komen “om te zien hoe de kleuren van de seizoenen veranderen”.
“Beter laat dan nooit”, zegt lotgenoot David Van de Steen over de vreemde timing voor het monument. De bekendste van alle Bende-slachtoffers werd als negenjarige neergeschoten door de gangsters. In tegenstelling tot zijn ouders en zus overleefde hij de gruwelijke aanslag. Ook Van de Steen was hier al jaren niet meer geweest. “Het is een rustige plek. Wanneer alles eromheen begroeid is en het monument nog geïsoleerder is, overweeg ik zeker terug te komen op die momenten waarop ik alleen wil zijn met mijn verdriet.”
Goudgele kleur
Voor de begroeiing rond de gedenksteen moeten aangeplante populieren zorgen. Het monument staat aan de rand van de parking van de helemaal vernieuwde Delhaize, op een verbindingsweg naar het Osbroekpark. Elke zijde staat symbool voor één van de acht slachtoffers. Opmerkelijk is de afwezigheid van een namenlijst. Architect Bas Smets deed hetzelfde met het monument voor de aanslagen in Zaventem en Maalbeek in het Zoniënwoud in Brussel. Rouw krijgt een universeel karakter door de slachtoffers te anonimiseren. De tekst op de gedenkplaat noemt de meest beruchte gangsterbende in de Belgische geschiedenis ook bewust niet bij naam. ‘Ter herinnering aan de slachtoffers van de aanslagen tussen 1981 en 1985’, staat er nuchter en sereen.
In het monument staan acht exemplaren van de ginkgo biloba. Deze Japanse notenbomen worden levende fossielen genoemd omdat ze meer dan duizend jaar kunnen worden. De ginkgo was de enige boom die de atoombom op Hiroshima overleefde. De symboliek erachter: onze doden leven altijd voort. Bovendien krijgen de bladeren van de ginkgo een goudgele kleur in de herfst. Bas Smets: “Bij de herdenking op 9 november krijg je hier elk jaar een tapijt van gele blaadjes. Geel is ook de kleur van de hoop.”
David Van de Steen steekt zijn hand uit naar het monument, met zijn steentjes die beneden rood zijn en van oranje in het midden naar geel bovenaan gaan. “Dit is het enige wat zal overblijven van de Bende van Nijvel”, alludeert hij cynisch naar de verjaringstermijn van het onderzoek.
Carnvaval en destructie
2025 is heel dichtbij, en nog altijd kennen we de daders niet van de raids van de Bende van Nijvel in de turbulente jaren 80. De verjaringstermijn werd al twee keer verlengd. Aalsters burgemeester Christoph D’Haese pleit voor een aanpassing van de wet. “Ernstige misdrijven als doodslag en moord mogen nooit verjaren. In landen als Duitsland, Italië en Zweden bestaat dat niet. Verjaring wil zeggen dat justitie achterblijft met schaamrood op de wangen. Ik zal er alles aan doen om dit soort dingen finaal te veranderen”, aldus de N-VA’er die ook in de federale Kamer zetelt.
“We zijn een stad waar het heel plezierig kan zijn met carnaval, maar waar ik de destructie nog dagelijks voel. De strijd mag niet gestaakt worden zolang de feiten niet opgehelderd zijn. Onze Aalsterse verontwaardiging moet de brandstof vormen voor een echte ommekeer. Het dossier van de Bende van Nijvel is de grootste schandvlek in de Belgische justitie.”
Bron » De Morgen