Getuige achter beruchte robotfoto “Reus”: “Zijn haar, mager gezicht, tred: 90 procent zeker”

De man die onder hypnose de beruchte robotfoto 19 hielp optekenen, is er zo goed als zeker van: ex-rijkswachter Chris B. is de zogenoemde “Reus” van de Bende van Nijvel. Meer dan dertig jaar geleden stond de getuige – die anoniem wil blijven – oog in oog met de zogenoemde “Reus”. Hij doet nu zijn verhaal aan VRT NWS: “Een robotfoto maak je niet als je niet zeker bent van sommige details”.

Een lang smal gezicht, een grote bril en een snorretje: zo ziet de robotfoto van de “Reus” van de Bende van Nijvel eruit. Al decennialang staat de gele affiche met de bendeleden in het geheugen gegrift. Afgelopen week werd er plots een naam op de robottekening geplakt. De getuige die de robottekening hielp optekenen is er 90 procent zeker van: Chris B. is de “Reus”: “De manier waarop hij stapte, nu heb ik dat teruggezien. Voila.”

Robotfoto onder hypnose: “Hij was groot, mager en ik heb de helft van zijn gezicht goed gezien”

We gaan terug naar 27 september 1985: de getuige was samen met enkele vrienden verkiezingsaffiches aan het plakken aan de Delhaize in Overijse, toen de Bende daar toesloeg. Hij rende weg, maar keerde terug. “Tussen de wagens heb ik hem gezien, op enkele meters afstand stond ik voor hem. Ik zei: “Ola”.”

Wat hem opviel? “Het eerste dat mij opviel was zijn stap. Die was niet normaal, hij ging door zijn knieën. Hij was groot, mager en ik heb de helft van zijn gezicht goed gezien.”

De getuige wordt in de kazerne van Etterbeek onder hypnose gebracht om een robotfoto te reconstrueren. “Ik zat in de zetel en er werd voortdurend een zinnetje herhaald: “Je pakt de lift”. Nadat ik wakker werd, toonden de speurders mij een foto met de vraag of dat was wat ik gezien had. Ik heb de beschrijving gegeven en ik denk dat dat de goede is. Als je iets gezien hebt, dat is een beeld dat je nooit vergeet. Een robotfoto maak je niet als je niet zeker bent van sommige details.”

Bron » VRT Nieuws

Robotfoto 19 werd onder hypnose gemaakt

De befaamde robotfoto 19 waarop familie en oud-collega’s rijkswachter Christiaan B. herkennen als de Reus, kwam tot stand door de beschrijving van Theo K. (64) uit Overijse.

Theo K. was op 27 september 1985 met zijn vrienden Marc, Luc en Rudy verkiezingsaffiches aan het plakken, aan de parking van de Delhaize in Overijse toen de Bende van Nijvel er toesloeg. Terwijl Luc Bennekens als levend schild werd meegenomen in de winkel, vluchtten Theo, Rudy en Marc weg achter de carwash die aan de parking grenst. ‘Ik ben van daaruit naar de overkant gelopen, naar slagerij Dits om de hulpdiensten te verwittigen. Toen ik terugkwam, heb ik die lange goed gezien, die ze nu de Reus noemen.’

Datzelfde jaar, de precieze datum weet hij niet meer, werd in de rijkswachtkazernes van Etterbeek robotfoto 19 gemaakt, op basis van zijn input. ‘We zaten met z’n vieren in een klein lokaal: een tekenaar, de man die door het gerecht was aangesteld om me onder hypnose te brengen, en een derde persoon die alles gefilmd heeft’, zegt K. Het was anders dan hij zich had voorgesteld. ‘Ik zat in een zetel en naast mij zat die hypnotiseur, die telkens dezelfde woorden herhaalde: ‘‘Je neemt een lift en je gaat naar beneden.’’ Blijkbaar was dat toen de modernste techniek om iemand onder hypnose te brengen.’

Toen hij uit hypnose kwam, hield de tekenaar een tekening voor zijn gezicht. ‘Ik was heel suf, maar herinner me dat ik een paar opmerkingen had, waarna ze mij opnieuw onder hypnose brachten.’ Volgens Theo K., die destijds als chauffeur bij Volkswagen Vorst werkte, lijkt de uiteindelijke robotfoto sprekend op de man die hij gezien heeft. ‘En als ik nu de foto’s van Chris B. zie, denk ik: ja, dat zou de Reus kunnen zijn. Helemaal zeker ben ik niet. Maar voor negentig procent zeg ik: ja, dat is hem.’

Overigens kon Theo K. nog een belangrijk spoor aanbrengen. Door zijn werk in de Volkswagenfabriek wist hij de speurders de precieze kleur te vertellen van de Golf GTI waarin de gangsters zich verplaatsten.

Bron » De Standaard

‘Twee keer onder hypnose om de Reus te laten tekenen’

De befaamde robotfoto 19 waarop familie en oud-collega’s rijkswachter Christiaan B. herkennen als de Reus, kwam tot stand door de beschrijving van Theo K. (64) uit Overijse.

Theo K. was op 27 september 1985 met zijn vrienden Marc, Luc en Rudy verkiezingsaffiches aan het plakken, aan de parking van de Delhaize in Overijse (zie hierboven) toen de Bende van Nijvel er toesloeg. Terwijl Luc Bennekens als levend schild werd meegenomen in de winkel, vluchtten Theo, Rudy en Marc weg achter de carwash die aan de parking grenst. ‘Ik ben van daaruit naar de overkant gelopen, naar slagerij Dits om de hulpdiensten te verwittigen. Toen ik terugkwam, heb ik die lange goed gezien, die ze nu de Reus noemen.’

Datzelfde jaar, de precieze datum weet hij niet meer, werd in de rijkswachtkazernes van Etterbeek robotfoto 19 gemaakt, op basis van zijn input. ‘We zaten met z’n vieren in een klein lokaal: een tekenaar, de man die door het gerecht was aangesteld om me onder hypnose te brengen, en een derde persoon die alles gefilmd heeft’, zegt K. Het was anders dan hij zich had voorgesteld. ‘Ik zat in een zetel en naast mij zat die hypnotiseur, die telkens dezelfde woorden herhaalde: ‘‘Je neemt een lift en je gaat naar beneden.’’ Blijkbaar was dat toen de modernste techniek om iemand onder hypnose te brengen.’

Toen hij uit hypnose kwam, hield de tekenaar een tekening voor zijn gezicht. ‘Ik was heel suf, maar herinner me dat ik een paar opmerkingen had, waarna ze mij opnieuw onder hypnose brachten.’ Volgens Theo K., die destijds als chauffeur bij Volkswagen Vorst werkte, lijkt de uiteindelijke robotfoto sprekend op de man die hij gezien heeft. ‘En als ik nu de foto’s van Chris B. zie, denk ik: ja, dat zou de Reus kunnen zijn. Helemaal zeker ben ik niet. Maar voor negentig procent zeg ik: ja, dat is hem.’

Overigens kon Theo K. nog een belangrijk spoor aanbrengen. Door zijn werk in de Volkswagenfabriek wist hij de speurders de precieze kleur te vertellen van de Golf GTI waarin de gangsters zich verplaatsten.

Bron » De Standaard

Overvallen Eigenbrakel en Overijse gaven gerecht voor het eerst inzicht in profiel van de Reus – Waarom de Reus er wel bij was in Overijse en niet in Aalst

Een kassierster, zes klanten en een kind van veertien. Bij de 16de en 17de overval van de Bende van Nijvel, op warenhuizen in Eigenbrakel en Overijse, vallen op 27 september 1985 acht doden. Getuigen zeggen die avond een Reus te hebben gezien die hinkte. Toeval of niet: de dag voordien had Aalsters rijkswachter Chris B. (61) zich ziek gemeld met een blessure aan de voet.

27 september 1985. Eigenbrakel, de Rue de la Graignette. Het is zeven minuten over acht ’s avonds en buiten al donker als een grijze Golf GTI de parking van de Delhaize oprijdt. Drie met riotguns gewapende inzittenden, verscholen achter een carnavalsmasker, stappen uit. Een twaalfjarig kind dat in afwachting van zijn winkelende ouders rondjes fietst op de parking, wordt meteen gegijzeld. Het kind moet dienen als menselijk schild.

Een eerste klant, Ghislain Platane, krijgt meteen enkele kogels van een riotgun in het lijf. “Ouvre ta caisse ou tu vas crever”, roepen de drie Bendeleden in het Frans tegen de kassierster.

Roger Engelbienne, die “te laat” op de grond gaat liggen, wordt van dichtbij afgemaakt. Buiten op de parking schiet de bende ook voorbijganger Bozidar Djuroski dood. De buit: 388.000 frank, oftewel zo’n 10.000 euro.

22 kilometer verder, op de parking van de Delhaize in Overijse, staan drie vrienden in het donker verkiezingsposters te plakken voor de toenmalige CVP. Luc Bennekens is een van hen en fungeert voor hij het goed en wel beseft als tweede levend schild. Opnieuw slaat de Bende van Nijvel toe, allicht in dezelfde driekoppige constellatie met de Reus als regelaar, de Ouwe als chauffeur en de Killer als afwerker. Klaar voor overval nummer zeventien, de voorlaatste die de Bende zal plegen. Nadien zal alleen nog de overval op de Delhaize in Aalst volgen.

Bennekens overleeft het niet, net als twee klanten (Jean-Marc Busiau en Leon Finné), een caissière (Rosa van Kildonck) en een kind van veertien (Stephan Notté). Lucs boezemvriend Mark meent in de blik van de schutter een jeugdvriend te herkennen, maar durft tot op vandaag met die naam niet naar het gerecht te stappen.

Onder hypnose

Een andere kroongetuige is formeel: de Reus hinkte die dag. Voor het eerst wordt een realistische robotfoto opgesteld, op basis van de getuigenis van minstens één klant, die onder hypnose wordt gebracht. Dat bevestigt minister van Justitie Koen Geens (CD&V). “De robotfoto is gemaakt volgend op een getuigenis van de aanslag in Overijse op 27 september 1985.” Het was de eerste keer dat de Reus, of althans een van de Reuzen, een gezicht kreeg. Hij werd nummer 19 op de affiche met robotfoto’s. En dan wordt, jaren na de feiten, in de richting gekeken van een intussen overleden rijkswachter.

Chris B., de vermoedelijke Reus bij die twee overvallen, zat bij de Groep Diane van ‘77 tot ‘79, waarna hij na een schietincident moest beschikken. “In ‘85 was hij nog steeds toegewezen aan de brigade in Aalst”, bevestigt Geens, de Luikse procureur-generaal Christian De Valkeneer citerend.

Volgens een getuige, aldus Geens, sprak een van de daders bij de overval in Eigenbrakel Frans met een Vlaams accent. “De rijkswachter is Nederlandstalig, maar spreekt correct Frans.” Dat bevestigt ook zijn ex-vrouw aan onze redactie.

Afwezig door ziekte

Jarenlang werden foute namen op de Reus van Eigenbrakel en Overijse geplakt. De voorbije week kwam aan het licht dat verschillende elementen naar de Aalsterse rijkswachter Chris B. – alias Bonno – wijzen. Geens behoedt iedereen voor voorbarige conclusies, maar sprak in de commissie Justitie van een “interessante piste”.

Het uitpluizen van het medisch dossier van Chris B. wijst immers op een bijzondere toevalligheid. Zo meldde hij zich op 26 september 1985, een dag voor de overvallen in Overijse en Eigenbrakel, ziek. Hij zou zich geblesseerd hebben aan de enkel. Zijn broer zegt dat B. in die periode op krukken liep. De precieze dagen herinnert hij zich niet. Zeker is dat een dag na het indienen van het ziektebriefje de dubbele aanslag plaatsvindt. En zien getuigen een Reus die van de plaats van de misdaad weg hinkt omdat hij geblesseerd is. Toeval?

Maar wie verloor dan vissershoedje?

“Chris B. heeft niet deelgenomen aan de bloedige raid in Aalst.” Daar zijn verschillende ex-speurders zeker van. Een vissershoedje kan dit wellicht uitklaren.

Dat B. bij de Bende van Nijvel behoorde, biechtte hij zelf op. Al minstens drie mensen herkenden hem als de Reus op robotfoto nr. 19, gemaakt na de aanslag in Overijse. Maar er kunnen verschillende reuzen bij de Bende geweest zijn. “We houden er rekening mee dat er verschillende teams waren”, zegt het parket-generaal van Luik.

De bloedigste aanslag was de laatste: op de Delhaize van Aalst, op 9 november 1985. Drie gewapende mannen stapten de winkel binnen en schoten acht mensen dood. Een van hen was minstens 1 meter 90 groot, een Reus, net zoals bij de andere overvallen.

“Maar als je alles bekijkt, kan Chris B. niet bij de overval in Aalst geweest zijn”, zo zeggen ex-speurders nu. Via de verklaringen van ooggetuigen van toen hebben ze duidelijke profielen opgemaakt van de drie daders. “En B. past in geen enkel.”

Op 11 oktober 1985, één maand voor de overval – en enkele weken nadat hij een eerste voetblessure had opgelopen (zie grote stuk) – brak hij zijn voet. Dat blijkt uit zijn medisch dossier. “Maar de Reus in Aalst hinkte niet.”

In het dossier zit één element dat wellicht kan uitklaren of B. in Aalst was. Bij die overval verloor een Reus zijn kaki vissershoedje. De federale politie heeft er ooit een foto van verspreid.

Volgens de advocaat van de familie van Chris B. droeg de man vaak zo’n hoedje. Zo ook op een beeld dat de familie eergisteren verspreidde. “Hij had er verschillende. Hij was er bijzonder tuk op”, zegt advocaat Geert Lenssens. Aan de hand van het zweet in het Aalsterse hoedje kon lang geleden achterhaald worden dat de drager bloedgroep O positief had. Of B. ook O positief heeft, is niet duidelijk.

Bron » Het Nieuwsblad

‘Wij zijn de boemannen die in je hoofd willen kruipen’

Een lang smal gezicht, een hoornen bril en een snorretje. In 1997 werd robotfoto 19 van de zogenaamde ‘Reus’ van de Bende van Nijvel verspreid op gele opsporingsaffiches. Toen Marc Van Damme in dat jaar voor het rode licht stond aan de rijkswachtkazerne van Haaltert, herkende hij zijn jeugdvriend Chris(tiaan) B. meteen. In een anoniem telefoontje gaf hij de naam door aan de speurders.

Chris B. lijkt als twee druppels ­water op robotfoto 19. Maar hij was niet de enige. In 2014 was er een ­andere match, na de arrestatie van Michel Libert, een voormalig kopstuk van de ­extreem­rechtse organisatie Westland New Post (WNP). ­Libert is 1,91 m groot en vertoont eveneens gelijkenissen met de foto. Het leek toen een grote doorbraak in het Bende-dossier, maar Libert werd uiteindelijk na een paar dagen zonder inbeschuldigingstelling vrijgelaten.

Toen in 1997 en 1998 een hele golf van robotfoto’s van mogelijke verdachten in het Bende van Nijvel-dossier op het grote publiek werden losgelaten, waren er meer dan 1.300 herkenningen. Een batterij van meer dan dertig speurders zat klaar om de oproepen te beoordelen.

Murw geslagen

‘Een robotfoto tekenen is een delicate job’, zegt Peter Clauwaert, een van de vier forensische tekenaars bij de federale politie die ­robot­tekeningen maken. Al 31 jaar vraagt hij slachtoffers om daders opnieuw te zien en te beschrijven. ‘We weten nooit wie we aan het tekenen zijn. Ik stel nooit vragen over de feiten, want dan ben je bezig met suggestie. Het is onze taak om zo goed mogelijk te vertalen wat ze hebben gezien en hoe ze hebben gekeken.’

‘Dat is voor iedereen anders. Iemand die een bankovervaller maar enkele seconden heeft gezien, kan soms een betere beschrijving geven dan een slacht­offer van een tiger­kidnapping dat een hele nacht bij een ontvoerder heeft doorgebracht. ‘Wie met mode bezig is, heeft meer oog voor kleding. Wie een complex heeft over zijn eigen neus, let daar meer op’, zegt Clauwaert.

Vaak komen de forensische tekenaars in contact met mensen die heel erge dingen hebben meegemaakt. ‘Wij zijn dan de boemannen die in hun hoofd willen kruipen, om op papier te zetten wat ze het liefst willen vergeten.’

Chris B.

Enkele robotfoto’s van leden van de Bende van Nijvel werden gemaakt onder hypnose. ‘Ik heb er al goede resul­taten mee geboekt’, zegt Clauwaert. ‘Soms hebben mensen zoveel meegemaakt dat ze niet anders kunnen dan het te verdringen. Hypnose kan slachtoffers helpen om die barrière te over­winnen.’

Gemiddeld duurt het anderhalf tot twee uur om een robotfoto te maken. ‘Die mensen zijn na zo’n sessie murw geslagen. Maar ook voor ons is het zwaar. Iedere vraag die je stelt, moet de juiste zijn. Een forensisch tekenaar moet over de nodige psychische vaardigheden beschikken. Je moet maken dat de getuige niet blokkeert.’

Anatomisch onmogelijk

Het gebeurt dat Clauwaert vermoedt dat de getuige dingen verzint. ‘Maar ik teken altijd verder. Ik heb al meegemaakt dat iemand blijft vragen om een gezicht te versmallen tot het anatomisch onmogelijk wordt.’

Vandaag zijn er verschillende computerprogramma’s op de markt om robotfoto’s samen te stellen, maar de forensische tekenaars van de federale politie werken liever met potlood en papier. ‘We gebruiken een systeem waarbij we verschillende elementen van het gezicht tonen. Door die te combineren zijn er zo’n 11 miljard mogelijkheden. Als je ook nog emoties in het gezicht verwerkt, zijn het er zelfs nog meer.’

Bron » De Standaard