De plenaire Senaat heeft het wetsvoorstel goedgekeurd dat elke verdachte die een arrestatie riskeert het recht geeft op vertrouwelijk overleg met een advocaat vóór zijn eerste verhoor. De tekst moet de Belgische wetgeving in lijn brengen met het beruchte Salduz-arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit 2008, dat die bijstand van een advocaat essentieel noemt voor een eerlijk strafproces.

Naast het vertrouwelijk overleg voorziet de tekst het recht op bijstand van een advocaat tijdens het verhoor bij de onderzoeksrechter, voor al wie effectief gearresteerd wordt. Bij specifieke uitzonderingen kunnen de rechten wel ingeperkt worden.

Voorts biedt het wetsvoorstel de onderzoeksrechter de mogelijkheid om de periode van 24 uur vóór de vrijheidsberoving eenmalig met 24 uur te verlengen. Die verlenging is echter omstreden, aangezien de grondwet bepaalt dat de aanhouding al in die eerste 24 uur bekendgemaakt wordt.

Aan het wetsvoorstel gingen maanden van overleg en hoorzittingen vooraf in de Senaatscommissie Justitie. Het initiatief was immers aan het parlement, aangezien justitieminister Stefaan De Clerck zijn handen gebonden zag door de huidige toestand van lopende zaken.

Uiteindelijk stemde enkel Vlaams Belang tegen. PS, Ecolo en Groen! onthielden zich, terwijl N-VA, CD&V, sp.a, Open Vld, MR en cdH zich achter het voorstel schaarden. Met de goedkeuring verhuist de tekst nu naar de Kamer, die eventueel nog advies kan inwinnen bij de Raad van State. In de Senaat kon die optie niet op voldoende steun rekenen.

Bron » De Morgen

De plenaire Senaat heeft zich vandaag gebogen over het wetsvoorstel dat verdachten bij hun eerste verhoor recht geeft op overleg met hun advocaat. De voorstanders erkenden dat waarschijnlijk nog “kinderziektes” zullen opduiken, maar dat het voorstel alvast een eind maakt aan de huidige rechtsonzekerheid. De tegenstanders namen vooral aanstoot aan de verdubbeling van de termijn waarin men zonder aanhoudingsbevel vastgehouden kan worden.

Het voorliggende wetsvoorstel moet de Belgische regels in lijn brengen met het beruchte Salduz-arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat de aanwezigheid van een advocaat bij verhoren essentieel noemt voor elk eerlijk proces. Over het voorstel is maandenlang gedebateerd.

De voorstanders erkenden vandaag dat het uiteindelijk “geen schoonheidsprijs verdient” en dat de praktijk zal moeten uitwijzen waar bijsturing nodig is. Ze benadrukken evenwel dat België zijn regels als een van de laatste Europese landen nog niet heeft aangepast, wat op het terrein voor heel wat rechtsonzekerheid zorgt. Bovendien moeten de nieuwe regels ook praktisch werkbaar blijven, klonk het.

De tegenstanders toonden zich dan weer verbaasd over het gemak waarmee de termijn verdubbeld wordt waarin men zonder aanhoudingsbevel vastgehouden kan worden, hoewel de grondwet expliciet spreekt van 24 uur. Vooral PS en Ecolo trokken stevig van leer.

Open Vld liet dan weer verstaan dat ze graag meteen de grondwet gewijzigd had, maar besloten heeft het compromis te steunen. Later op de dag volgt de eigenlijke stemming van het voorstel. In commissie stemde alvast enkel Vlaams Belang tegen, terwijl PS en de groenen zich onthielden.

Ontslagnemend minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) vermoedt dat de verplichte tussenkomst van advocaten bij alle verhoren in het strafproces jaarlijks zo’n 25 miljoen euro zal kosten. Dat heeft hij gezegd tijdens de bespreking van het wetsontwerp dat die verplichting invoert.

De minister benadrukte wel dat het slechts om een eenvoudige berekening gaat, gebaseerd op het feit dat er jaarlijks zo’n 80.000 aanhoudingen plaatsvinden. Het betrokken wetsvoorstel brengt de Belgische regels eindelijk in lijn met het beruchte Salduz-arrest. Het geeft verdachten het recht op overleg met een advocaat voor zijn eerste politieverhoor en de bijstand van een advocaat bij verhoren door een onderzoeksrechter.

Heel wat parlementsleden stelden zich vragen bij de kosten die dat met zich mee zal brengen. In zijn tussenkomst benadrukte De Clerck dat niet bekend is hoe dikwijls een advocaat effectief aanwezig zal moeten zijn.

Hij gaf aan dat jaarlijks zo’n 80.000 aanhoudingen worden verricht, dus een eenvoudige berekening “zou leiden tot een bedrag van ongeveer 25 miljoen euro”. “Dat cijfer is niet zo vreemd wanneer bij die 25 miljoen euro ook de kosten worden bijgeteld voor de politie, voor extra uren en extra installatie”, merkte de minister nog op.

Bron » De Morgen

De plenaire Senaat stemt vandaag over een wetsvoorstel dat elke verdachte die een arrestatie riskeert het recht geeft op “vertrouwelijk overleg met een advocaat” vóór zijn eerste verhoor. De tekst moet de Belgische wetgeving in lijn brengen met het beruchte Salduz-arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit 2008, dat die bijstand van een advocaat essentieel noemt voor een eerlijk strafproces. De tekst die voorligt in de Senaat voorziet dat elke persoon die op verhoor moet, in welke hoedanigheid ook, een verklaring van zijn rechten krijgt.

Al wie verdacht wordt van een misdrijf dat zijn arrestatie kan opleveren, kan zich bovendien beroepen op het recht om nog voor het eerste politieverhoor “vertrouwelijk overleg te plegen met een advocaat”. Wie effectief aangehouden wordt, heeft in de twee uur voor zijn verhoor bij de onderzoeksrechter niet alleen recht op overleg, maar mag zich ook laten bijstaan tijdens het verhoor. Minderjarigen kunnen niet afzien van dat recht. Bij specifieke uitzonderingen – zoals een terroristische dreiging – kan de procureur des konings of de onderzoeksrechter de rechten dan weer inperken.

De bijstand van een advocaat voor de onderzoeksrechter is echter strikt afgelijnd. De bijstand beslaat “de eerbiediging zichzelf niet te beschuldigen en de vrijheid om een verklaring af te leggen, te antwoorden of te zwijgen”, eventueel machtsmisbruik of dwang en de kennisgeving van de rechten van verdediging. Als hij daartegen schendingen vaststelt, kan de advocaat die meteen laten opnemen in het pv van het verhoor.

Aangezien een en ander de procedures dreigt te verlengen en gezien de korte tijd om alle noodzakelijke onderzoeksdaden te stellen, biedt het nieuwe voorstel de onderzoeksrechter daarnaast de mogelijkheid om de periode van 24 uur vóór de vrijheidsberoving eenmalig met 24 uur te verlengen. Die verlenging is evenwel omstreden, niet in het minst omdat de grondwet bepaalt dat de aanhouding al in die eerste 24 uur bekendgemaakt wordt.

Aan de uiteindelijke tekst ging heel wat commissiewerk vooraf, in nauw overleg met minister van Justitie Stefaan De Clerck. Zijn handen waren immers gebonden door lopende zaken. Na een hele reeks hoorzittingen met mensen van op het terrein, diende voorzitster van de commissie Justitie Christine Defraigne (MR) samen met Inge Faes (N-VA), Martine Taelman (Open Vld), Rik Torfs (CD&V), Güler Turan (sp.a) en Francis Delpérée (cdH) een voorstel in, dat nadien nog veelvuldig geamendeerd werd.

Basis van de hervormingen is de uitspraak van het mensenrechtenhof in een zaak van de 17-jarige Salduz, die door de Turkse autoriteiten aangehouden was voor zijn vermoedelijke deelname aan een illegale steunbetoging voor de PKK. Bij zijn eerste verhoor bij de terreursectie had Salduz zichzelf – bij gebrek aan advocaat – meteen bijgedragen aan zijn eigen inbeschuldigingstelling.

Na de uitspraak in 2008 hield het hof al in een zestigtal zaken een gelijkaardige lijn aan. Het Belgische Hof van Cassatie verwees eind vorig jaar nog naar het Salduz-arrest om aan elke verdachte het recht op bijstand van een advocaat toe te kennen. Verschillende gerechtelijke arrondissementen troffen intussen maatregelen om rechtsonzekerheid te vermijden. Naar alle verwachtingen zet de plenaire Senaat vandaag het licht effectief op groen. Nadien verhuist het voorstel naar de Kamer, die eventueel nog advies kan vragen van de Raad van State. Het kan dus nog even duren voor de rechtsonzekerheid door het Salduz-arrest van de baan is.

Bron » De Morgen