De televisieserie 1985, die zondag in première ging op het Film Fest en in januari op Eén is te zien, toont het leven van drie jonge vrienden in de jaren tachtig. In de reeks tonen regisseur Wouter Bouvijn en scenarioschrijver Willem Wallyn hoe schokkende gebeurtenissen, waaronder de aanslagen van de Bende van Nijvel, dat leven ingrijpend veranderden. En dat allemaal in een Gentse tongval.

Toen de Bende van Nijvel de laatste van 28 dodelijke slachtoffers maakte in een bloederige reeks van onopgeloste roofovervallen was regisseur Wouter Bouvijn nog niet eens geboren. Toch was Willem Wallyn er direct voor gewonnen om zijn scenario over die turbulente jaren tachtig te laten verfilmen door de jonge dertiger.

Wallyn: “Ik herinner me nog goed het filmpje dat Wouter als student aan de filmschool RITCS voor een oefening had gemaakt. Hij was de stilste van alle studenten maar zijn filmpje was emotioneel het meest rake. En als man van feiten zijn emoties nu precies datgene waar ik niet zo goed in ben. Bovendien had Wouter met de assisenreeks ‘De Twaalf’ al bewezen dat hij een lange televisiereeks aankon.”

Bouvijn: “Uiteraard heb ik de jaren tachtig niet bewust meegemaakt. Ik herinner me alleen nog als kind dat mijn ouders liever niet werden tegengehouden door een combi met een oranje streep, want dat was de rijkswacht en dat betekende trubbels. De televisiereeks is in de eerste plaats het coming of age verhaal van drie boezemvrienden uit het Oost-Vlaamse platteland, van wie er twee dienst nemen bij de rijkswacht in Brussel. Dat milieu is de spectaculaire arena waarin ze terechtkomen en die hun leven verschillende richtingen zal uitsturen. En dat zijn niet per se de beste voor hun toekomst.”

Willem Wallyn (62) weet dan weer alles over de Bende van Nijvel: “Als jonge jurist moest ik voor mijn stagemeester, de Gentse advocaat en minister Luc Van Den Bossche, de parlementaire bendecommissie voorbereiden. Het dossier van de Bende van Nijvel leest als een roman, roze balletten incluis. Het was een tijd waarin corruptie verweven was met de politiek en men ook niet besefte dat men iets fout deed. Kijk maar naar mijn eigen vader, die daardoor in de gevangenis belandde.” (Luc Wallyn, adjunct nationaal-sceretaris van de Socialistische Partij, was in 1998 een van de veroordeelden in het Agustaschandaal, red.)

“De rijkswacht is de enige macht waarin je als gewone jongen kan opklimmen tot generaal”, zegt iemand in de eerste aflevering. Dat klinkt als een wervende slogan.

“In zekere zin was het ook waar. Majoor Herman Vernaillen, die een belangrijk personage is in de film, was zo’n gewone jongen. Maar toen hij te diep ging graven in wat er fout liep in het korps, werd hij in zijn eigen huis beschoten en verwond. Vernaillen leeft nog en is op de set geweest. De ex-rijkswachter moet nog steeds leren leven met het trauma. Telkens er iets over het dossier verschijnt, wordt hij eraan herinnerd dat hij nooit erkend is als slachtoffer van de Bende.”

Voor wie de jaren tachtig bewust heeft meegemaakt als twintiger voelt de reeks opvallend authentiek aan.

Wallyn: “Dat is omdat bijna alles wat in de reeks zit, ook uit mijn eigen leven komt. Net als het vrouwelijke hoofdpersonage in de film, was ik ook deejay bij de illegale studentenradio FM-Brussel, samen met onder anderen Marcel Van Thilt en Dominique Deruddere. Twee keer heeft de rijkswacht met een inval geprobeerd de uitzendingen te stoppen. En als student aan de VUB keek ik vanuit mijn kot uit op de rijkswachtkazerne die een sleutelrol speelt in het hele Bendeverhaal.”

“Voor links-progressieve studenten was de rijkswacht de vijand. We reden in de buurt van de kazerne rond terwijl we de kreet van de Belgische punkband The Kids We hate the fascist cops uit luidsprekers lieten schallen. Tijdens betogingen gooiden we met zakken vol pis en molotovcocktails naar de ordediensten. Daar waren gasten bij die nu minister zijn (lacht). Achteraf bekeken was het een beetje kinderachtig om als jonge intellectuelen die rijkswachters zo te kloten. Maar soit, ik heb ook veel slaag van hen gekregen, en het was allemaal verdiend.”

Het Bende van Nijvelverhaal speelt zich grotendeels af in Waals-Brabant en Brussel maar de drie jonge hoofdpersonages van de reeks spreken allemaal met een duidelijk Gents accent. Waarom?

Bouvijn: “ De casting call van Gentenaar Aimé Claeys was een belangrijk moment. Hij belichaamde echt het personage dat ik voor ogen had. We hebben toen beslist de film rond hem op te bouwen. Waardoor Mona Mina Leon, de Brusselse actrice die zijn zus speelt, dan maar met een Gents accent leerde spreken. En ze doet dat prima.”

1985, vanaf januari 2023 op Eén

Bron » Het Nieuwsblad