Door de ongeziene overbevolking in de gevangenissen en miljoenen aan onbetaalde facturen wil CD&V een audit naar de besteding van het geld binnen Justitie. Tegelijk wordt er nagedacht over kortere en alternatieve straffen.

“Er waren heel wat middelen, maar er is een puinhoop achtergelaten bij Justitie.” CD&V-voorzitter Sammy Madhi is bijzonder scherp voor het justitiebeleid van voormalig ministers Vincent Van Quickenborne en Paul Van Tigchelt (Open VLD). Onder de vorige federale regering steeg het budget van 1,9 naar 2,6 miljard euro. Maar de toestand is dramatischer dan ooit. Vooral de overbevolking in de gevangenissen is tot ongeziene proporties gestegen. Er zijn nu 13.000 gedetineerden voor 11.000 plaatsen. “Ze hebben vooral veel gecommuniceerd, maar geen beleid gevoerd”, zei Mahdi bij VTM Nieuws.

Het is duidelijk dat CD&V een communicatie-offensief heeft ingepland om Van Tigchelt en Van Quickenborne de schuld van de ontsporing te geven. Want ook huidig minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) ging in verschillende weekendinterviews vol op het orgel. “Onder de vorige regering is de bewuste keuze gemaakt dat straffen onder drie jaar volledig uitgevoerd moeten worden”, zei ze in De Tijd. “Maar er werd nooit in bijkomende gevangeniscapaciteit voorzien, dus kom je onvermijdelijk in de problemen.”

Onder Vivaldi werd inderdaad fors aangekondigd dat ook de korte straffen uitgevoerd worden. Maar bijkomende capaciteit in gevangenissen voorzien bleek moeilijker dan gedacht. In Haren werd wel een nieuwe gevangenis geopend. Maar Van Quickenborne en Van Tigchelt wilden vooral inzetten op kleinschaligere detentiehuizen. Hoewel er financiering voor vijftien zulke minigevangenissen is voorzien, zijn er slechts twee geopend. Van Tigchelt geeft toe dat in die context “de uitvoering van de korte straffen heeft geleid tot meer overbevolking”. “We hebben ons miskeken op de strafuitvoeringsrechters, die beslissen over de invrijheidstelling. Die blijken erg streng te zijn.”

Naast de uitvoering van de korte straffen zijn er nog terugkerende problemen die de gevangenis doen volstromen. Illegale gedetineerden bijvoorbeeld, die heel moeilijk teruggestuurd kunnen worden naar het land van herkomst. Het gaat om ongeveer één derde van de totale gevangenispopulatie. Huidig minister Verlinden laat daarom onderzoeken of er een gevangenis kan geopend worden in een ander land, zoals Kosovo of één van de Baltische staten. Ook de 1.200 geïnterneerden, die eigenlijk onder Volksgezondheid vallen, wegen op de capaciteit.

Als klap op de vuurpijl dreigden de parketmagistraten er vorige week mee de 4.000 mensen die nog geen oproepingsbrief hebben gekregen, toch naar de gevangenis te sturen. Uit onvrede met de pensioenmaatregelen van de regering-De Wever. Noodgedwongen moet Verlinden crisismaatregelen nemen. De installatie van mobiele containerunits bijvoorbeeld, die voor 500 extra plekken moeten zorgen. Bepaalde kortgestraften kunnen ook na een derde van hun straf in vrijheid komen onder voorwaarden. Dat geldt niet in gevallen als zedenfeiten of huiselijk geweld.

Alternatieve straffen

Zo wordt wel het beleid van de vorige regering deels teruggedraaid. Niet toevallig vindt Vincent Van Quickenborne (Open VLD), die nu oppositie voert tegen Arizona, dat Verlinden “straffeloosheid” organiseert. Nochtans was ook onder Vivaldi al het terugschroeven begonnen. Met strafkortingen en vrijstelling van kortgestraften om zich te melden in de gevangenis.

Maar Verlinden beseft dat ze er met zulke eenmalige maatregelen niet zal komen. Ze wil een grondig debat over hoe er in ons land gestraft wordt. “We moeten af van het idee dat een gevangenisstraf de enige optie is en dat elektronisch toezicht of werkstraffen geen straffen zouden zijn”, zegt de justitieminister in De Tijd.“Er is nooit een excuus voor criminaliteit, maar we mogen onszelf niet wijsmaken dat we een veiligere samenleving krijgen alleen maar door mensen zo lang mogelijk op te sluiten.”

Ze verwijst naar Nederland, waar mensen minder lang gestraft worden. Volgens Verlinden zal het nieuwe strafwetboek, dat volgend jaar in werking treedt, ervoor zorgen dat rechters vaker naar alternatieve straffen kijken. Gevoelig natuurlijk, want vaak is de maatschappelijke druk om streng te straffen groot.

Daarnaast kondigt Verlinden ook aan bij iedere begrotingsronde extra geld te vragen voor justitie. Bij het paasakkoord ging het nog om 150 miljoen eenmalige investeringen. Om in extra capaciteit te voorzien, maar ook om achterstallige rekeningen te betalen. Justitie kampt immers al met 28,5 miljoen aan vervallen facturen. Tolken raken gefrustreerd, takeldiensten willen snelwegen blokkeren. Volgens Van Quickenborne en Van Tigchelt heeft CD&V slecht onderhandeld bij de formatie en hebben ze onvoldoende extra middelen binnengehaald. In ieder geval zal het heel wat werk vergen om de puinhopen op justitie weg te werken.

Bron » Het Nieuwsblad