Hoe oud is een vingerafdruk op de plaats delict? Is hij achtergelaten op de dag van de moord, of dagen eerder? In de loop van volgend jaar denkt het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) zo’n vraag in strafzaken te kunnen beantwoorden.

“Ik wil het niet de heilige graal van de forensische opsporing noemen, maar we krijgen geregeld het verzoek van de politie of we de vingersporen kunnen dateren”, aldus Marcel de Puit, vingerspoordeskundige van het NFI.

Het niet kunnen dateren levert in strafzaken soms frustrerende situaties op. Zo was de vingerspoordeskundige niet lang geleden betrokken bij een onderzoek naar een roofmoord waarbij een restaurantuitbater om het leven was gekomen. Volgens de verdachte kwam hij vaker in het restaurant – dat zou de vingerafdruk op de toog verklaren.

“Een onwaarschijnlijke verklaring, want uit getuigenverklaringen bleek dat de toog vaak werd schoongemaakt. Dus zouden de sporen op de toog redelijk nieuw moeten zijn. Maar dat bewijzen, dat kon toen nog niet.”

Het NFI heeft daarom een methode ontwikkeld om te achterhalen hoe oud een vingerspoor is. Vingers laten een mengsel van zweet en huidvet achter. Die sporen zitten vol met onder meer eiwitten, aminozuren, cholesterol en squaleen. De Puit en zijn collega’s bestudeerden hoe de laatste twee stoffen veranderen onder invloed van temperatuur en licht.

“Als we een vingerafdruk aantreffen op bijvoorbeeld een vuurwapen, maken we er een foto van ter vergelijking met een vingerspoor uit de databank. Vervolgens halen we de vingerafdruk van het vuurwapen en kijken we hoe cholesterol en squaleen zich hebben ontwikkeld.”

Om dat vast te stellen moeten de forensisch onderzoekers weten onder welke omstandigheden het wapen is gevonden: als het in de zon lag, zal het resultaat anders zijn dan als het in de sneeuw lag.

“Door informatie te combineren kunnen we met grote waarschijnlijkheid zeggen of iemand op de dag van een moord op de plaats delict is geweest.” Alleen vingerafdrukken jonger dan 15 dagen kunnen gedateerd worden. Zijn ze ouder, dan wordt het oordeel onbetrouwbaar.

Tot nu toe heeft De Puit alleen in laboratorium-omgeving onderzoek gedaan. “We hebben onze resultaten gepubliceerd in de hoop dat de FBI en onze Britse collega’s ons onderzoek nadoen. Daarna kunnen we beginnen.” Zijn doel: de methode verder ontwikkelen zodat over een jaar of vijf op het uur nauwkeurig de leeftijd van een vingerspoor te bepalen is.

Daarbij blijft het niet. Met de toxicologen van het NFI ontwikkelt hij een methode om informatie over de stofwisseling van de ‘donor’ te achterhalen. “Vingerafdrukken kunnen vertellen of je cocaïne hebt gebruikt, of veel kroketten gegeten. Voor een rechter kan het belangrijk zijn te weten of je onder invloed was tijdens het misdrijf.”

Bron » De Morgen