Wie zat achter de (georkestreerde) rellen in de marge van de vakbondsbetoging in Brussel? Dat blijft dé vraag, al wordt volop gehint naar extreemlinks. Hoe ziet dat milieu er in België uit? Hoe groot is de dreiging? 3 vragen en antwoorden – en ja, er is een link met de CCC van de jaren 80.

Brand op het IJzerplein, vernielingen aan het gebouw van de Dienst Vreemdelingenzaken en het Hilton-hotel, confrontaties met de politie, de hoofdkwartieren van Vooruit en PS beschadigd… Het was gisteren allesbehalve een fraai beeld in hartje Brussel.

Een vakbondsbetoging liep er uit de hand en de vraag is nog maar of dat toeval is. Politie en parket vermoeden alvast van niet. “Uit de eerste elementen blijkt dat een specifieke groep gebruik maakte van de manifestatie om bewust gewelddaden te plegen”, klinkt het bij het Brusselse parket.

“Ze gaan volgens een bepaalde modus operandi te werk. Zo zijn ze – in tegenstelling tot het blauw, groen of rood van de vakbonden – in het zwart gekleed, dragen ze maskers en oogbeschermingen en mengen ze zich na hun acties opnieuw in de manifestaties om anoniem te blijven.”

De vraag rest dan: wie zijn die relschoppers precies? En in welke hoek moeten we hen situeren? Die onderzoeken lopen nog volop: er zijn nu 5 gerechtelijke arrestaties, die verdachten zullen verhoord worden, de camerabeelden moeten geanalyseerd worden, sociale media worden gescreend, mensen vanop het terrein moeten nog gehoord worden enzovoort.

Een specifieke naam of een organisatie op de rellen plakken, is dus geen sinecure. Al heeft onze checkredactie wel tientallen – zelfs honderden – berichten en accounts op Telegram gevonden, waarin real time informatie gedeeld werd tot laat in de avond. Ze waren bijzonder goed op de hoogte waar de politie op bepaalde momenten was of hoeveel mensen er opgepakt waren.

De – veelal Franstalige – berichten gingen ook verder dan puur informatie delen. Of wat dacht je van:

“Préparons ensemble la suite de la lutte! Les journées isolées du front commun syndical ne sont pas suffisantes. Organisons-nous ensemble, pour retourner dans nos lieux d’étude, de travail et de lutte avec un plan d’action commun et combatif!”

Vrij vertaald: ze roepen op tot een “vervolg van de strijd”, om zich te organiseren en met een “gezamenlijk en strijdlustig plan” te komen.

Al die kanalen dragen een extreemlinkse signatuur. Ook de modus operandi – met bijvoorbeeld de zwarte kleren, de paraplu’s en de skibrillen – doet denken aan Black Bloc-tactieken, die wel vaker gebruikt worden door extreemlinks (ook door extreemrechts trouwens).

Die tactieken bestaan erin om zich vermomd te mengen onder betogingen, om daar geweld en rellen te ontketenen. Ook de boodschappen en pamfletten gisteren doen denken in de richting van extreemlinks.

Wie zijn die extreemlinkse groeperingen?

Extreemlinks dus. In ons land wordt er dan nog altijd automatisch gedacht aan de CCC (Cellules Communistes Combattantes). Die terreurorganisatie pleegde in 1984 en 1985 bomaanslagen in ons land. Vaak kondigden ze die op voorhand aan. 2 brandweermannen werden gedood bij de aanslagen.

En wat blijkt? Ook vandaag is er (opnieuw) al enkele jaren een groepering actief, die zich CCC noemt – Classe Contre Classe ditmaal. Ook die nieuwe CCC blijkt niet vies te zijn van geweld. Zo lezen we in hun manifest: “We beschouwen revolutionair geweld als onvermijdelijk in de strijd tegen de heersende klasse die haar macht met alle geweld wil behouden.”

En of die naam toeval is? Allesbehalve. De man erachter zou immers Bertrand Sassoye zijn en dat is geen onbekende voor politie en gerecht.

De intussen 62-jarige Sassoye was als twintiger ook betrokken bij de aanslagen van de toenmalige CCC, en kreeg daarvoor in 1988 samen met 3 anderen een levenslange celstraf. Hij kwam in 2000 vrij, maar zou zijn gedachtegoed nooit hebben laten varen. In de loop der jaren werd hij nog eens verdacht van het beramen van terreurplannen in Italië, maar daar werd hij nooit voor veroordeeld.

Ook Secours Rouge wordt vaak genoemd als het om extreemlinks gaat, en eigenlijk is het nagenoeg dezelfde organisatie als CCC. Opnieuw is Sassoye hier de leider en inspirator. Die Secours Rouge bestaat al langer, al sinds begin jaren 2000 en werd opgericht als steun voor de CCC-leden die toen nog in de gevangenis zaten.

Daarnaast zijn er nog heel wat verschillende extreemlinkse organisaties actief, gaande van Front d’Action Révolutionnaire tot Collectif Jeunesse Indépendante of Université Populaire de Bruxelles.

Veelal gaat het om Franstalige organisaties, en we horen dat de harde kern in Sint-Gillis, in Brussel, woont. Daar kunnen we Sassoye overigens ook situeren.

Hun gedachtegoed is nogal een spreidstand: ze zijn antiracistisch, verzetten zich tegen het fascisme en tegen radicaal-rechts, scharen zich achter de klimaatprotesten of de Gaza-protesten, maar hebben het ook over vrouwen- en dierenrechten…

Annelies Pauwels van het Vlaams Vredesinstituut analyseert dat ze vooral proberen om een specifiek thema mee te trekken in hún wereldbeeld, dat bijvoorbeeld antikapitalistisch is. “Bedoeling is dat natuurlijk om zoveel mogelijk mensen mee te krijgen.”

Hoe georganiseerd is extreemlinks in ons land?

Tussen die organisaties is er veel overlap, zo horen we. Veelal gaat het eigenlijk om dezelfde kern van mensen. Een heel strakke organisatie of structuur is er niet, wel is er sprake van veel voorbereiding.

Dat lezen we ook in die Telegramkanalen – die bijvoorbeeld ook de naam dragen van die Secours Rouge.

Daarin wordt opgeroepen om geen gsm of identiteitskaart mee te nemen naar betogingen, er wordt gevraagd om dezelfde kleren aan te trekken. Gisteren was de dresscode duidelijk zwart, bij de actie van afgelopen weekend van Code Rood ging het om witte pakken. Ook daar is een vermoeden dat diezelfde extreemlinkse figuren een hoofdrol speelden.

Maar het gaat nog verder: er worden bijvoorbeeld ook opleidingsdagen gehouden om te leren hoe je moet ontsnappen aan de politie, er worden handleidingen rondgestuurd met tips voor als je opgepakt wordt, er wordt een telefoonlijn gedeeld waar je juridisch advies kan inwinnen…

De organisaties gaan ook over de landsgrenzen heen. In het verleden is het bijvoorbeeld al gebeurd dat mensen uit het buitenland afzakken naar betogingen. Of dat nu ook het geval is, is nog niet duidelijk. Maar het wordt alleszins niet uitgesloten.

Hoe groot is de dreiging?

Hoe groot is de dreiging die nu uitgaat van zulke groeperingen? Pauwels benadrukte in De Ochtend op Radio 1 dat we alleszins nog niet op het niveau zitten van de georganiseerde aanslagen van de jaren 80.

Maar dat betekent niet dat de organisaties niet op de radar staan van de veiligheidsdiensten. Dat hoeft niet te verwonderen, de veiligheidsdiensten in ons land houden de vinger aan de pols bij allerlei extreme organisaties, gaande van extreemrechts over jihadistisch tot extreemlinks.

Sommigen binnen het links-extremistisch milieu zien geweld als een geoorloofd middel om hun doel te bereiken

Jaarrapport Staatsveiligheid

Na 2015 was het wat kalmer aan die extreemlinkse zijde, maar de laatste jaren neemt het belang en de dreiging van extreemlinks toch weer wat meer toe.

In haar laatste jaarrapport van 2024 maakte de Staatsveiligheid ook gewag van extreemlinks. “De acties zijn op dit moment voornamelijk gefocust op het rekruteren, demonstreren en het verspreiden van hun boodschappen via online en offline propaganda. Toch zien sommigen binnen het links-extremistisch milieu geweld als een geoorloofd middel om hun doel te bereiken.”

Met wat er nu geweten is, acht de Staatsveiligheid de planning van een aanslag “onwaarschijnlijk”.

Bron » VRT Nieuws