Het onderzoek naar de Bende van Nijvel lijkt een werk van voortdurend herbeginnen. Na bijna twee jaar belandde de sterfbedbiecht van de vermeende ‘Reus’ van de Bende eindelijk bij de onderzoekscel.

Wat Christiaan B. ertoe aanzette om op zijn sterfbed te bekennen dat hij lid was van de Bende van Nijvel, blijft een mysterie. Het was bekend: de gewezen gendarme zocht al eens soelaas onder de kurk. Ooit was hij lid van de Groep Diane, een in de jaren 70 opgericht keurkorps van de Belgische rijkswacht, maar hij werd er afgedankt. Volgens kennissen stierf hij in mei 2015 omzeggens met de wodkafles in de hand.

Bonno, zoals de vrienden hem noemden, maakte wel eens cryptische opmerkingen bij tv-verslagen van de roofovervallen van de Bende, en ook over zijn Diane-verleden. Maar op zijn sterfbed verraste hij zijn broer met de mededeling dat hij een van de bendeleden was geweest. Waarom de Bende tussen 1982 en 1985 een reeks moorddadige overvallen pleegde, veelal op supermarkten, waarbij maar liefst 28 slachtoffers vielen, vertelde hij niet. Evenmin wie zijn moordlustige kompanen waren. Waarom die sterfbedbiecht van de toen 61-jarige Bonno nu pas, twee jaar later, bij de onderzoekscel belandde, wekt verwondering. Al is de meest gehoorde uitleg: door een gebrek aan vertrouwen in de onderzoekscel in Charleroi geraakte de info pas na veel omwegen bij de speurders.

Alcoholverslaafd

B., ruim 1,90 meter groot, kwam 20 jaar geleden al onder de aandacht van de toenmalige speurders. Maar na onderzoek, en volgens sommige bronnen ook na ondervraging, besloten de speurders bij gebrek aan bewijs hun aandacht te verleggen. Dat lijkt een vreemde beslissing, omdat de robotfoto van de zogenaamde Reus op de opsporingsposters als twee druppels water lijkt op een oude carnavalsfoto van B. die de jongste dagen in de kranten verscheen.

De Reus op de poster en de overleden rijkswachter op de foto dragen overigens dezelfde grote opvallende bril. Maar in het dossier zitten naar verluidt foto’s van tal van kandidaat-reuzen met een veel zwaarder verleden dan de alcoholverslaafde Bonno. En die konden evenmin aan de overvallen worden gekoppeld.

Met zijn bekentenis uit het graf zet de Reus in elk geval de onderzoekers opnieuw op een oude piste. Dat is die van de rijkswacht en van een poging tot extreemrechtse destabilisering, een piste waarbij in de loop der jaren waarheid en fantasie rond de betrokkenheid van de altijd verdachte maar intussen overleden politicus Paul Vanden Boeynants al eens door elkaar werden geweven.

Vooral de eerste reeks overvallen werd gelinkt met extreemrechts. Omdat de werkwijze deed vermoeden dat de daders militair geschoold waren. Voor de tweede reeks werd dan weer gedacht aan een poging om Delhaize af te persen, al bestaat ook daar geen enkele bewijs voor.

Het Bendedossier vangt aan op 13 maart 1982 in Dinant met de winkeldiefstal van een jachtgeweer, en stopt na de overval op de Delhaize in Aalst op zaterdag 9 november 1985. En daarin is inderdaad sprake van een belangrijke wapendiefstal bij de Groep Diane in 1982. Alleen werd geen van die wapens ooit gebruikt tijdens een Bende-overval. Een deel ervan werd naderhand teruggevonden in een garagebox, een ander deel werd vermoedelijk verpatst in het Franse criminele milieu. De diefstal werd later toegegeven door Madani Bouhouche, een ex-rijkswachter en wapengek, die er samen met zijn wapenbroeder Robert Beijer, eveneens een gewezen gendarme, eigenlijk nog altijd van verdacht wordt de hand te hebben gehad in de overvallen. Maar ze konden uiteindelijk alleen worden veroordeeld voor een overval op een Libanese diamantair.

Beijer verpoost momenteel in Thailand. Bouhouche eindigde in november 2005 onder een door hemzelf omgezaagde boom. In zijn krochtige verblijf in Fougax-et-Barrineuf, aan de voet van de Franse Pyreneeën, werd een riotgun gevonden, maar die werd nooit gebruikt tijdens een van de overvallen.

In tegenstelling tot carnavalist Christiaan B. hingen Bouhouche en Beijer graag rond in schietclubs waar aan practical shooting werd gedaan, waarbij alle mogelijke gevechtssituaties worden nagebootst. Een andere bekende in die wereld was Juan Mendez. Mendez was een wapenhandelaar voor rekening van FN die in 1986 langs een afrit tussen Brussel en Namen werd afgemaakt in zijn auto. Ook hier werden Beijer en Bouhouche verdacht. Opmerkelijk: enige tijd later werden in de woning van Mendez in Overijse tal van oorlogswapens ontdekt die in de muren waren gemetseld. Zowel Mendez als Beijer en vooral Bouhouche vreesden ‘het rode gevaar’, en bereidden zich voor op gewapend verzet.

Onzichtbare hand

In tegenstelling tot wat vandaag wordt beweerd, werden de rijkswachtpiste en andere sporen zorgvuldig uitgeplozen. Dat gebeurde weliswaar nadat eerst cruciale jaren verloren gingen door het geknoei van het parket van Nijvel dat achter de Bende van de Borinage aanging, en door de interne oorlogen bij het gerecht. Zo werd de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch plots van het onderzoek gehaald nadat hij nochtans wapens van de Bende uit het kanaal Brussel-Charleroi had laten opdiepen.

Maar nadien werden door de in Charleroi ondergebrachte onderzoekscel FBI-profilers naar België gehaald, gesofisticeerde precisietechnologie ingezet voor opgravingen, en vertegenwoordigers van buitenlandse en binnenlandse inlichtingendiensten ondervraagd. Tot in de Stasi-archieven werd gezocht naar mogelijke elementen die een licht konden werpen op die terreurovervallen. Elk spoor liep dood of bleek aangebracht door een of andere fantast.

Het onderzoek naar de Bende van Nijvel, dat door twee parlementaire commissies onder de loep werd genomen, is een werk dat voortdurend moet worden herbegonnen. Het dossier, waarvan niet zo lang geleden ettelijke stukken door plaatsgebrek werden vernietigd, beslaat bijna een miljoen bladzijden. Het vormt een labyrint van theorieën, aanwijzingen, denkpistes en dwaalsporen. Een veteraan van het onderzoek zei ooit: ‘Geregeld heb je de indruk dat een onzichtbare hand het Bende-onderzoek de verkeerde kant uit duwt.’

Met de biecht op zijn sterfbed heeft Christiaan B. een nieuw luik aan het dossier toegevoegd. Het Bende-onderzoek moet opnieuw beginnen.

Bron » De Tijd | Rik Van Cauwelaert