“Het Salduz-arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens dwingt een Angelsaksisch rechtsmodel af dat haaks staat op ons bestaande rechtssysteem. De noodzakelijke aanpassingen kunnen jaren kosten”, zegt Frank Schuermans, advocaat-generaal bij het hof van beroep in Gent. “Weinigen lijken zich ervan bewust, maar sinds minstens twee decennia stuurt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) met haar rechtspraak steeds meer aan op de invoering van een Angelsaksisch rechtssysteem.
Dat geldt ook voor het Salduz-arrest, dat ons land in de toekomst nog met zeer veel problemen zal opzadelen.” Dat zegt Frank Schuermans, advocaat-generaal bij het hof van beroep in Gent, die de kritiek op het EHRM niet schuwt. Het EHRM dwong België om zijn drie jaar oude Salduz-arrest te vertalen naar Belgische wetgeving. België voerde de Salduz-wet in op 1 januari 2012.
“Precies zoals Frankrijk en Nederland kennen we historisch een inquisitoir systeem. Dat komt erop neer dat de politie en de onderzoeksrechter of het parket voorafgaandelijk – voor het komt tot een vervolging en een proces – een geheim en niet-tegensprekelijk onderzoek voeren. Het zwaartepunt van de controle ligt daarbij bij de rechter ten gronde. Dat staat haaks op het Angelsaksische systeem. Dat werkt zonder de tussenkomst van een onderzoeksrechter, maar bedeelt – tijdens het vooronderzoek – een veel grotere rol toe aan de advocaat. Dat is ook zo bij de Salduz-wet, die vereist dat een advocaat van bij het eerste verhoor geconsulteerd moet worden.”
“Als de justitiële en politionele capaciteit ongewijzigd blijft, is het onmogelijk om dat systeem consequent in de huidige wetgeving in te passen”, aldus Schuermans. “Dat betekent dat we op termijn verplicht zullen worden om naar een Angelsaksische rechtspleging over te stappen. De lidstaten worden met andere woorden de facto door het EHRM gedwongen om hun rechtssysteem grondig om te gooien. Men kan zich afvragen of de betrokken rechters wel de legitimiteit hebben om dat te doen.”
De gevolgen van de omwenteling zullen alvast niet gering zijn. “We zullen genoopt zijn om bijvoorbeeld de functie van onderzoeksrechter en de rol van de raadkamer en de kamer van inbeschuldigingstelling volledig te herbekijken.” Schuermans concludeert dat de toestand er weinig rooskleurig uitziet: “Om allerlei redenen is onze strafrechtspleging al een decennium lang onwerkbaar. Met de Salduz-wet erbovenop wordt de toestand nog veel penibeler.”
Erger nog wordt het als ook de Europese richtlijn, waarover momenteel zwaar wordt gedebatteerd, zou worden goedgekeurd. “Onder protest van Frankrijk, België, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Ierland wil de Europese Commissie de toepassing van de Salduz-wet nog verruimen. Zo wil ze dat een verdachte juridische bijstand krijgt, niet alleen voor het eerste maar voor élk verhoor. Het Verenigd Koninkrijk en Ierland lieten al weten te gaan voor een opt-out voor deze richtlijn. Anders dan voor België laat het Verdrag van Lissabon hen dat toe.”
Bron » Knack
