De Belgische justitie heeft vorig jaar 65 undercoveroperaties op poten gezet om te infiltreren in het criminele milieu. Maar waarom wordt er nu meer beroep gedaan op undercoveragenten, en wat doen ze precies?
Vorig jaar zijn er in 65 onderzoeken politieagenten undercover gegaan. Dat blijkt uit cijfers van het federaal parket. Het aantal undercoveroperaties ligt hoger dan in de voorbije jaren, al is er voorlopig geen sluitende verklaring voor.
Volgens verschillende bronnen kan het hoger cijfer liggen door de grotere vraag van speurders vanuit het buitenland: ook voor hen is het soms nodig om Belgische undercovers in te zetten in internationale dossiers die zich in ons land afspelen.
Ook horen we van bronnen dat het kan liggen aan de “goede resultaten van het undercoverteam”, waardoor de vraag hoger ligt. In grote bendedossiers volstaan observaties of het installeren van telefoontaps niet om in de hoogste kringen te infiltreren.
Het inzetten van undercoveragenten is strikt gereglementeerd en kan alleen voor zware misdrijven. Het is een ‘last resort’, als alle andere onderzoeksmethoden al zijn toegepast. Alle aanvragen worden bekeken door speciale commissies binnen het federaal parket en daar ook nauwgezet opgevolgd.
Hoe de toekenning en opvolging precies gebeurt, kan het parket niet kwijt omdat het over heel vertrouwelijke procedures gaat.
Een van de eerste langdurige infiltraties was operatie-Balatum, in 1993 en 1994. Een undercoveragent infiltreerde in de visserswereld in Zeebrugge. Vissers werden verdacht van het importeren van hasj vanuit Spanje en Marokko. Het resulteerde in een betrapping op heterdaad en de veroordeling van een twintigtal mensen.
In de jaren 2000 infiltreerden speurders jarenlang in het netwerk rond Janus van Wesenbeeck, toen de grootste drugsbaron van de Benelux genoemd. Van Wesenbeeck stond model voor Ferry Bouman, het personage in de serie ‘Undercover’, waar Tom Waes een undercoveragent speelt.
Maar er zijn ook kortere infiltraties. Nog in de jaren 2000 wilde een man vanuit de gevangenis een huurmoord bestellen op zijn vrouw. Hij kwam telefonisch in contact met een huurmoordenaar waarbij hij de moord bestelde. Alleen: het was geen echte huurmoordenaar, maar een undercoveragent.
In het onderzoek naar een geradicaliseerde jongeman die een aanslag wilde plegen, deed een agent zich voor als een wapenhandelaar bij wie de man wapens kon kopen. Ook dat was eerder een kortere undercoveroperatie. De zaak rond de geradicaliseerde jongeman wordt vandaag behandeld in Brussel.
Doorgaans blijven de operaties van undercoveragenten geheim, ook nadien. Zelfs in de strafonderzoeken (die al geheim zijn) worden niet alle details opgenomen, om de veiligheid en anonimiteit van de undercoveragenten volledig te waarborgen.
Bron » VRT Nieuws