Tag archieven: Hervormingen justitie

Dit is de rechtbank van de toekomst volgens Geens

Geplaatst op door

Goedkoop, efficiënt, digitaal en toch dichtbij: het zijn niet meteen begrippen die je met justitie linkt. En toch is het net dat waar minister van Justitie Koen Geens (CD&V) op lange termijn van droomt. Hij stelde zijn plannen voor aan rechters, topadvocaten en magistraten.

1. Alles aanvragen via ‘just-on-web’

Of het nu is om een boete te betalen, je huwelijkscontract te bekijken of bewindvoering aan te vragen voor je dementerende moeder: alles moet in de toekomst online kunnen, via just-on-web.

2. Elke rechtbank kan je helpen met alles

Een arbeidsgeschil of een ex die geen alimentatie betaalt: daarvoor moet je op elk moment bij élke rechtbank kunnen aankloppen. Geens wil een kiosk in elke rechtbank, waar griffiers mensen helpen met dossiers.

3. Maximum 3 rechtbanken per provincie

Geens vindt dat elke provincie het met maximaal drie rechtbanken moet doen, op voorwaarde dat die multifunctioneel zijn. Voor West-Vlaanderen betekent dat er twee minder.

4. Geen bombastische justitiepaleizen

Nieuwe rechtbanken moeten kleiner en multifunctioneler zijn, met zittingszalen die voor alles en door iedereen gebruikt worden. Magistraten werken vaker thuis.

5. Pro Deo uitbreiden

Justitie moet betaalbaarder worden, zodat meer mensen de stap zetten om voor hun rechten op te komen. Een alleenstaande met een inkomen of uitkering van minder dan 978 euro kan een beroep doen op een ‘gratis’ Pro Deo advocaat. “Een dame met een pensioen van 1.100 euro is er ’te rijk’ voor, maar van zo’n pensioen een advocaat betalen is te zwaar”, zegt Geens.

6. Fiscaal aftrekbare verzekering

De fiscale aftrekbaarheid van de rechtsbijstandsverzekering is al goedgekeurd door de ministerraad, maar er wachten nog onderhandelingen met advocaten over de tarieven en terugbetaling. De rechtsbijstandsverzekeringen zouden ook bouwgeschillen en echtschei-dingsprocedures moeten dekken.

7. ‘Zinloos’ hoger beroep beperken

Zomaar in beroep gaan, als je weet dat het allicht niets oplevert, moet vermeden worden. Dit is een speerpunt in Geens’ justitieplannen: de termijn waarbinnen iemand beroep kan aantekenen werd al ingekort.

8. Rechtspraak via videoconferentie

Waarom moeten mensen zich naar de rechtbank begeven, als het efficiënter kan? Waar mogelijk, kan men beter inzetten op videoconferentie.

9. (Video)proces in de gevangenis

Gevangenen transporteren naar de rechtbank kost geld. Dat kan via videoconferentie, net als aanvragen voor vervroegde vrijlating.

10. Computer beslist

Een algoritme kan aanleren hoe hoog de boete of hoe lang het rijverbod is voor iemand die x aantal kilometer te snel reed. Ook het toekennen van schadevergoedingen kan automatisch.

Bron » De Morgen

Geens deelt mildere straffen uit in ruil voor cruciale info

Geplaatst op door

Koen Geens legt de laatste hand aan een wetsontwerp over een algemene regeling voor spijtoptanten inzake criminele organisaties en terrorisme. Begin volgend jaar wordt dat bij het federaal parlement ingediend. Bedoeling is om een volledige criminele of terroristische organisatie uit te schakelen door een betrokkene een voordeel te geven.

“Zeker in gesloten milieus met een sterke zwijgplicht is het voor opsporingsdiensten bijzonder moeilijk om bewijzen te verzamelen”, klinkt het bij het kabinet-Geens. “Verschillende landen hebben een gelijkaardige regeling die al zeer nuttig is gebleken.”

Wat is een spijtoptant?

Ofwel is een spijtoptant een (mede)dader of medeplichtige die nog voordat de feiten bekend zijn uit eigen beweging aangifte doet. Ofwel is hij iemand die tijdens het lopende onderzoek uit eigen beweging bijzonder belangrijke bewijsmiddelen over andere betrokkenen aanlevert, zonder dat die bewijzen op een andere manier konden worden bemachtigd. De verklaringen moeten ook controleerbaar zijn. Dat moet voorkomen dat betrokkenen zomaar in het wilde weg anderen gaan beschuldigen. “Bovendien is de persoon verplicht om een verklaring over alle criminele feiten – dus ook zijn eigen feiten – af te leggen”, zegt het kabinet-Geens.

Welke voordelen krijgen ze?

Voor wat, hoort wat. Wie cruciale info aanlevert, kan genieten van ‘een strafverminderende verschoningsgrond’. Concreet wil dat zeggen dat de spijtoptant een beter detentieregime of strafvermindering krijgt. Enkele jaren minder lang achter de tralies is dus een mogelijkheid. De details daarover worden nog besproken, maar zullen ‘duidelijk en objectief’ in de wet worden vastgelegd. Nadien is het voor de spijtoptant ook mogelijk om bescherming te krijgen. Volgens de huidige wetgeving komen enkel getuigen die zelf geen boter op het hoofd hebben daarvoor in aanmerking. Geens wil die regeling uitbreiden, zodat ook medeplichtigen bescherming, een nieuwe identiteit of hulp bij verhuizing kunnen krijgen.

Kunnen ze vrijuit gaan?

Volgens de Italiaanse ‘pentitoregeling’ kunnen spijtoptanten van de maffia volledig vrijuit gaan. Zo’n vaart loopt het in ons land in geen geval. De spijtoptant zal altijd worden bestraft en niet zomaar worden vrijgesproken. Bovendien kan niet elke crimineel van dit systeem gebruikmaken om een minder zware straf te krijgen: de regeling is niet van toepassing op personen die een gevaar voor de samenleving betekenen.

Wie beslist?

De wet legt de spelregels vast, maar uiteindelijk zullen rechters het laatste woord hebben.

Bron » De Morgen

Edelachtbare toont steeds minder genade

Geplaatst op door

Het aantal zware celstraffen stijgt jaar na jaar. Worden onze rechters alsmaar strenger voor criminelen? “Er is meer vraag naar repressie. Rechters voelen dat aan”, verklaart een expert. Vorig jaar werd in ons land 1.626 keer een celstraf van meer dan vijf jaar uitgesproken. Dit cijfer stijgt jaar na jaar. In 2000 werd zo’n straf nog maar 926 keer uitgesproken. Dat leren statistieken die Stefaan Van Hecke (Groen) opvroeg bij minister van Justitie Koen Geens (CD&V).

Het aantal (zware) misdrijven daalt, daar ligt de oorzaak dus niet. Waar dan wel? “Geens kan geen sluitende verklaring geven voor deze stijging”, reageert Van Hecke. “Er zijn volgens mij een paar mogelijkheden. Het aantal misdrijven waarop een zware celstraf staat, is de laatste tijd gestegen. Denk aan de hardere aanpak van terrorisme. Ook voor zedenfeiten is er meer aandacht. Maar de rechters zelf lijken ook strenger te oordelen.”

Professor strafrecht Joachim Meese (UAntwerpen) beaamt dit. “Rechters zijn ook mensen. Ze worden beïnvloed door het maatschappelijke klimaat. En dat klimaat is op dit ogenblik minder tolerant dan vroeger. Er is meer vraag naar repressie. Rechters voelen dat aan.” Meese geeft het voorbeeld van de zaak rond een Gentse radio-dj die vorig jaar schuldig werd bevonden aan verkrachting, maar geen straf kreeg. “Die rechter werd meteen aangevallen in de media. Mijn aanvoelen is dat zulke zaken rechters voorzichtiger en ook repressiever maken.”

Een vaak gehoorde stelling is dat rechters rekening houden met een vervroegde vrijlating. Ze spreken bewust zware straffen uit om criminelen langer in de cel te houden. Dit wordt tegengesproken door Meese. “Misschien gebeurt dit in een paar gevallen, maar in het algemeen zijn rechters daar niet mee bezig.”

Geens wil niet gezegd hebben dat rechters strenger worden. Hij waarschuwt: te grote conclusies trekken uit de veroordelingsstatistieken is gevaarlijk. Er spelen heel wat elementen in mee. Om er maar eentje uit te pikken: begin deze eeuw had justitie nog een grote achterstand qua dossiers. Die werden de laatste jaren traag maar gestaag weggewerkt. Die inhaalbeweging heeft zijn weerslag op de statistieken. “Onze visie is dat de gevangenisstraf zo veel mogelijk voorbehouden is voor de meest ernstige misdrijven”, klinkt het op zijn kabinet.

Nieuw strafwetboek

Geens werkt momenteel aan een nieuw strafwetboek, waarbij ook nagedacht wordt over de hoogte van de celstraffen. Voor Van Hecke is het essentieel dat er eerst een grondige analyse komt van het stijgend aantal zware straffen. Pas daarna kan het parlement de bespreking van het nieuwe Strafwetboek starten. “Anders werken we zonder kennis van zaken. Dat gaat niet.”

In één adem eist de groene politicus dat ook het aantal vervroegde vrijlaten wordt onderzocht. Want een celstraf zegt niet altijd iets over hoelang iemand daadwerkelijk vastzit. Cijfers uit 2013 leren dat vier op de tien criminelen niet de helft van hun straf uitzitten voordat ze voorwaardelijk vrij komen. Voor zware straffen is snel vervroegd vrijkomen wel moeilijker.

Overbevolking

Vraag is dan ook of het stijgend aantal zware gevangenisstraffen een rol speelt in de overbevolking in de Belgische gevangenissen. Eremagistraat Henri Heimans denkt van wel. “Er is een tendens de laatste jaren voor strengere en langere straffen. Rond stalking, seksueel misbruik, geweld tegen politiemensen. Maar als je zulke wetten stemt, moet je ook eens nadenken over de capaciteit van de gevangenissen”, vertelde hij dinsdagavond in Terzake.

Eerder die dag maakte Nederland bekend dat het alle uitleveringsverzoeken van verdachten aan België opschort. Eerst moet er duidelijkheid komen over de leefomstandigheden in de Belgische gevangenissen. Een rechter in Amsterdam baseerde zich daarvoor op een kritisch rapport van de Raad van Europa.

Bron » De Morgen

Koen Geens wil volksjury weer deels herinvoeren

Geplaatst op door

Binnen het jaar wil minister van Justitie Koen Geens (CD&V) een ‘assisen 2.0′ installeren: de zogenaamde Criminele Kamers. Verdachten van misdaden waarop minstens 20 jaar cel staat, zullen worden berecht door vier juryleden en drie beroepsrechters.

“Binnen het jaar zou de nieuwe wet gestemd moeten worden”, zegt Geens. “Alle misdrijven waarop minstens 20 jaar opsluiting staat (moord, doodslag, terreuraanslagen met slachtoffers, zware zedenfeiten, red.) zullen door Criminele Kamers worden behandeld. Bij elke rechtbank van eerste aanleg zal zo’n kamer worden geïnstalleerd.”

Vier lekenrechters zullen worden uitgeloot en samen zetelen met drie beroepsrechters. Ze hebben samen de volle bevoegdheid om te oordelen over de schuld en de strafmaat. Voor de strafbepaling en schuldvraag wordt met een meerderheid gestemd. De beroepsrechters en de juryleden kunnen het hele proces vrij met elkaar praten en overleggen. Het vonnis moet gemotiveerd worden. Ook het Openbaar Ministerie en de griffier maken deel uit van de Criminele Kamer.

Bij vroegere assisenzaken werd de juryleden op de eerste procesdag uitgeloot en wisten ze van het strafdossier niets af. Daarom werd de hele procedure mondeling gevoerd, en moest het hele onderzoek “ter zitting” worden overgedaan. Daardoor duurden sommige processen maanden.

Geens: “Nu zullen de lekenrechters minstens een week vooraf worden uitgeloot en in de dagen voor het proces het strafdossier kunnen bestuderen, onder begeleiding van de beroepsmagistraten. De lekenrechters zullen beslagen op het ijs komen en dat zal voor veel tijdswinst zorgen.”

De getuigenstoet wordt beperkt. “We stappen af van processen met een paar honderd getuigen. Dat kan korter en efficiënter, zonder afbreuk te doen aan de rechten van verdediging en de belangen van alle betrokken partijen”, zegt Geens. Tegen elk vonnis van een Criminele Kamer kan beroep worden aangetekend door de veroordeelden en/of het openbaar ministerie.

Het ziet er dus naar uit dat er na jaren gebakkelei over de hervorming van assisen eindelijk een procedure op tafel ligt die solide is. De burger als rechter voor één proces wordt in ere hersteld. “In de Criminele Kamers zijn ze zelfs in de meerderheid. Het is best mogelijk dat de vier lekenrechters ‘ja’ stemmen en de beroepsrechters ‘neen’ in bepaalde zaken.” Geens heeft er vertrouwen in dat hij nog voor het einde van deze legislatuur landt met het wetsontwerp.

Bron » De Morgen

Akkoord over verlenging administratieve aanhouding

Geplaatst op door

Een tweederdemeerderheid in de Kamer steunt de verlenging van de administratieve aanhouding van 24 naar 48 uur voor alle misdrijven.‘Om efficiënt te kunnen strijden tegen terrorisme en alle andere vormen van criminaliteit, stellen we voor de termijn te verlengen van 24 naar 48 uur. Deze nieuwe termijn kan niet meer worden verlengd’, verklaart CD&V-fractievoorzitter Servais Verherstraeten.

Donderdag werd een nieuw voorstel tot herziening van artikel 12 van de Grondwet neergelegd. Dit grondwetsartikel bepaalt de maximale aanhoudingstermijn zonder bevel van een rechter. Het voorstel werd ondertekend door SP.A, CdH, CD&V, N-VA, MR en Open VLD. De zes partijen hebben de vereiste tweederdemeerderheid die nodig is om de Belgische Grondwet aan te passen.

Momenteel ligt de aanhoudingstermijn zonder tussenkomst van een rechter op 24 uur. Wil men deze termijn verlengen, dan is er een met redenen omklede beschikking van de onderzoeksrechter nodig. “In de praktijk blijkt geregeld dat dit moeilijk toepasbaar is”, steekt Verherstraeten van wal.

“Bescherming van onze burgers”

Hij gaat verder: “We worden geconfronteerd met een steeds toenemende complexiteit van strafzaken, die meer tijd vergen om de verzamelde aanwijzingen te analyseren en al dan niet te bevestigen. De situatie wordt er niet makkelijker op door de opkomst van terrorisme. Daarom lijkt het ons aangewezen om rechters extra tijd toe te kennen om te kunnen beslissen of een aanhoudingsbevel zal worden uitgevaardigd dan wel of er een vrijheid (onder voorwaarden) zal worden toegekend. Tenslotte gaat het hier om de bescherming van onze burgers.”

Evenwicht

Federaal minister van Justitie Koen Geens toont zich tevreden met het akkoord: “De verlenging van 24 naar 48 uren houdt het evenwicht tussen het verzamelen van wettelijke bewijzen, het waken over de veiligheid en het waarborgen van de mensenrechten.”

De voorgestelde wijziging van 24 uren naar 48 uren betekent dat een rechterlijk bevel tot verlenging – hetgeen men vroeger nodig had om een verdachte langer vast te houden – geen reden tot bestaan meer heeft en wordt afgeschaft. De desbetreffende wet op de voorlopige hechtenis wordt ook in die zin aangepast.

Bron » De Standaard