De beruchte gangster ‘Petit Robert’ is niet meer. Truienaar Robert Vanoirbeek, ooit bestempeld als dé Belgische ontsnappingskoning, overleed begin deze maand in zijn woonplaats in Jambes, waar hij een teruggetrokken leven leidde, aan kanker. Hij werd 65 en was in de jaren zeventig en tachtig de absolute schrik van de flikken. Michael Roskam haalde voor zijn gangsterfilm ‘La Fidèle’ zelfs zijn inspiratie bij Petit Robert.

Hoe explosief zijn leven was in die loden jaren zeventig en tachtig, zo rustig was het na zijn laatste vrijlating in 1996. Petit Robert moest eigenlijk nog een straf tot 2019 uitzitten toen hij – na een geweigerde aan vraag tot euthanasie – besloot een brief te schrijven naar de koning om gratie. Tot ieders verbazing gaf Albert II zijn fiat en mocht Petit Robert de gevangenis van Verviers verlaten, voorgoed. Nadien zou hij chauffeur worden, hij verzorgde het vervoer van mindervaliden. En zou, voor zover geweten, nooit meer een overval plegen.

Het staat in schril contrast met wat Petit Robert in de jaren zeventig en tachtig uitgevreten heeft. Even de cijfers: Vanoirbeek pleegde minstens vijftien zware overvallen, werd in totaal veroordeeld tot 43 jaar celstraf en ontsnapte maar liefst vijf keer uit de gevangenis. Evenveel als die volgende ontsnappingskoning, Kapllan Murat.

Robert Vanoirbeek bracht zijn prille jeugd door in Vorst. Zijn ouders waren straatarm en hij speelde even met het idee om kapper te worden. Maar het liep vrij snel fout na zijn verhuizing naar Sint-Truiden. Daar hield Robert zich even met kruimeldiefstallen bezig, om zich dan te bekwamen in zware gewapende overvallen en gijzelingen.

Excuses aan gegijzelden

Hoewel hij graag pochte met het feit dat er geen bloed aan zijn handen kleefde, waren die overvallen allesbehalve geweldloos. Na een zoveelste ontsnapping uit de gevangenis overviel hij met drie kompanen een vleeshandelaar uit Tienen, in 1987 was dat. Het gezin met twee jonge kindjes werd maar liefst zes uur lang gegijzeld. De buit bedroeg 80.000 Belgische frank, omgerekend 2.000 euro. Toen ze na de gijzeling vertrokken, draaide Robert zich om naar zijn slachtoffers: “Sorry. Het was niet kwaad bedoeld.” Het leverde hem vanwege de speurders het predicaat ‘gangster-gentleman’ op. het is opvallend hoe veel ex-speurders die in de loop der jaren geïnterviewd zijn geen slecht woord kwijt willen over Vanoirbeek.

Zijn grootste slag sloeg hij bij een overval op de bank BBL in Gembloers. De toen voortvluchtige gangster belde aan met een bos bloemen. De gecharmeerde echtgenote van de kantoordirecteur deed op maar eenmaal binnen haalde Robert een pistool boven. Hij en zijn bende gijzelden 12 mensen en leegden 125 kluizen. De buit was ongeëvenaard. Goudstaven, juwelen, baar geld, aandelen, goed voor een bedrag van welgeteld 195.832.000 Belgische frank, zo’n 4,9 miljoen euro.

Remmen voor agenten

Tien maanden lang bleef hij op de vlucht voor de politie en dat kon vreemd genoeg op veel sympathie van de bevolking rekenen. Uiteindelijk kon hij opgepakt worden in een Italiaanse restaurant in Parijs. Hij werd daarop uitgeleverd aan ons land. De douanebeambte herinnert het zich nog. “Bonjour monsieur”, knikte de immer vriendelijke Robert.

Zes keer ontsnapte Petit Robert uit de gevangenis, en daarmee was hij de eerste ontsnappingskoning van ons land. Na een zoveelste achtervolging werd hij eens beschoten door de agenten. Hij ging in de remmen, stapte op de agenten toe en schudde het hoofd. “Schieten? Dat is niet volgende de afspraken hé. Ik doe dat nooit. Jamais”. Robert, 1,66 meter groot maar een vat vol lef, werd meteen ingerekend.

In een van zijn processen noemde een procureur Petit Robert “PDG en oprichter van een permanent holdup-bedrijf”. Zijn naam en faam waren toen al tot ver buiten de landsgrenzen bekend. Hij was de eerste gangster met een hoog filmstergehalte. Regisseur Michael Roskam noemde zijn hoofdpersonage in Le Fidèle, Gigi Vanoirbeek, een vette knipoog naar de gekende gangster. Gigi werd overigens gespeeld door Matthias Schoenaerts.

Bron » Het Nieuwsblad

Supergangster en ontsnappingskoning Robert Van Oirbeek (41) die voor een resem misdrijven een gevangenisstraf van 43 jaar had verzameld, mocht woensdag als vrij man de gevangenis van Verviers verlaten. “Petit Robert”, zo genoemd omdat hij zo klein is, kreeg door koninklijke gratie 20 jaar gevangenisstraf kwijtgescholden “op grond van menselijke en statistische overwegingen”. Normaal zou Robert Van Oirbeek tot 2016 in de cel hebben moeten blijven.

Van Oirbeek, afkomstig uit Sint-Truiden en van opleiding eigenlijk haarkapper, werd vooral bekend en berucht voor overvallen met gijzeling en ontsnappingen uit gevangenissen. Hij schreef de “kraak van de eeuw” op zijn palmares toen hij men een handlanger op 10 november 1987 in het Waalse Gembloers een BBL-filiaal naar schatting 195 miljoen frank lichter maakte.

De overval op het BBL-filiaal duurde in feite 25 uren, en 13 mensen werden toen gegijzeld van dinsdagavond 18u tot woensdagavond 19u. Daarbij maakten de gangsters gebruik van de sluiting van de bank ter gelegenheid van 11 november. Van Oirbeek en zijn kompaan hadden dus alle tijd om de 125 kluizen te kraken.

De gangsters vielen het filiaal binnen op 10 november, net na het sluitingsuur. Eerst sloten ze de echtgenote van de bankdirecteur op en wachtten met haar op zijn terugkeer. Toen de man opdook eisten ze dat hij de offerzaal zou openmaken. Daarvoor had hij echter de tussenkomst nodig van een personeelslid, en dus verplichtten ze hem het adres van de kassierster te verklappen.

De gangsters gingen de kassierster thuis ophalen en namen meteen haar hele gezin mee naar het bankfiliaal. Maar ook toen bleken ze nog niet in dek offerzaal binnen te kunnen. Woensdagochtend besloten ze nog een derde personeelslid, eveneens met het hele gezin, thuis te gaan ophalen, en pas dan slaagden ze erin dek offerzaal te openen en de kluizen leeg te halen. Pas om 18u45 kon de bankdirecteur zijn boeien losmaken en de rijkswacht verwittigen.

De “kraak van de eeuw” in Gembloers vertoonde veel gelijkenissen met een overval die eerder dat jaar, op 29 april, op een filiaal van de NNB-bank in het Nederlandse Valkenburg had plaatsgevonden. Van Oirbeek en twee kompanen gijzelden toen in totaal 11 mensen. Uit de koffers verdween ruim 13 miljoen frank.

Gevat

Van Oirbeek was eerder dat jaar, op 8 februari, met enkele kornuiten uit de Luikse Lantin-gevangenis ontsnapt. Tijdens die vlucht gijzelden ze twee bewakers, die later in de omgeving van Tongeren werden vrijgelaten. Toen ze daarop in Hakendover arriveerden, hielden ze er 8 uur lang een gezin van 5 personen gegijzeld. Vervolgens leidde hun vlucht naar Nederland, waar ze weer eens 3 mensen gijzelden en in de auto meenamen tot in de buurt van Kortrijk. Van Oirbeek wist te ontkomen naar Frankrijk, en werd begin januari 1988 door de Franse politie bij de lurven gevat in Parijs.

Terug opgesloten in Lantin en zijn zes vorige geslaagde ontvluchtingen uit Belgische gevangenissen indachtig werd hij er bedacht met het zwaarste detentie-regime. Eind 1991 schreef Petit-Robert een brief naar de Luikse procureur-generaal Léon Giet, waarin hij om euthanasie smeekte “omdat hij het vooruitzicht op levenslange gevangenisstraf niet meer aankon”. In die brief viel hij ook het hele gevangeniswezen aan.

In 1992 geraakte bekend dat Petit Robert weer nieuwe ontsnappingsplannen had gesmeed.

Bron » Gazet van Antwerpen