Na bijna drie jaar heeft de opsporingsdienst van de federale politie al elf voortvluchtige zware criminelen opgepakt met dank aan de most wanted-lijst. ‘Het toont de doeltreffendheid van de lijst’, klopt de federale politie zich op de borst.
Meer dan anderhalf jaar zocht de federale politie naar Grzegorz Janowicz. De Pool werd in oktober 2017 veroordeeld tot een celstraf van 18 jaar. Twee jaar eerder had hij samen met een kompaan zijn landgenoot Dawid Motulewicz een kogel door het hoofd gejaagd en achtergelaten in een auto in Anderlecht. Janowicz knipte na de veroordeling zijn enkelband door en verdween onder de radar.
Tot afgelopen dinsdag. Buurtbewoners hadden de federale politie getipt dat de man graag met zijn hond door het Dudenpark in Vorst wandelde. Het FAST-team – opgericht om voortvluchtigen op te sporen – van de federale politie kon de man onderscheppen terwijl hij op een bankje een blikje bier achteroversloeg.
Herkend door toeristen
De Pool is al de elfde persoon die geklist wordt nadat hij op de most wanted-lijst van de federale politie verscheen. De lijst, met de namen van 20 voortvluchtige criminelen, werd op 4 november 2016 in het leven geroepen. Al snel kwam er kritiek: het platform om tips door te spelen, bleek onvoldoende beveiligd. Er werden ook wenkbrauwen gefronst bij de ‘veramerikanisering’ van de opsporingsmethoden.
Maar de most wanted-lijst boekte vrijwel meteen succes. Nog tijdens de receptie na de officiële voorstelling liepen de eerste tips binnen over Marc De Block, een veroordeelde drugshandelaar naar wie al jaren gezocht werd. Die bleek in een villa in Dilbeek te wonen. Vanuit de voortuin zagen de speurders hoe De Block zichzelf tijdens Het Journaal herkende in een item over de most wanted-lijst. Hij pakte meteen zijn koffers en liep de deur uit om naar Frankrijk te vertrekken – maar buiten botste hij op de politiediensten.
In minder dan drie jaar tijd volgden nog tien arrestaties, ook in het buitenland. Vorige maand werd de naam van Lei Beaumont toegevoegd aan de lijst, kort na een veroordeling voor de moord op zijn ex-vrouw. Een “uiterst brute en laffe executie” volgens de jury. Beaumont keek tegen een levenslange celstraf aan, en vluchtte naar Calpe aan de Spaanse kust. Daar werd hij al snel herkend door Belgische en Nederlandse toeristen. Na amper twee weken als most wanted werd Beaumont ingerekend.
“Het toont de doeltreffendheid van de lijst en het succes van het FAST-team”, klinkt het bij de federale politie. De opsporingsbrigade werd in 1999 opgericht. Voordien konden voortvluchtigen vrij makkelijk ondergedoken blijven, tenzij de politie hen bij een controle toevallig tegen het lijf liep. Maar de arrestatie van Grzegorz Janowicz in Vorst toont dat zware criminelen nog steeds niet ver weg hoeven te zitten om onder de radar te blijven.
Bijzondere opsporingsmethodes
Net daarom spelen buurtbewoners vaak een cruciale rol bij de opsporing, zegt criminoloog Wim Hardyns (UGent). Bovendien fungeren sociale media als katalysator. “Via sociale media kunnen mensen beelden van een most wanted-lijst makkelijk delen. Daardoor is de kracht van zo’n lijst nu veel groter dan vroeger.” Hardyns wijst ook op het grote verschil met de Verenigde Staten, waar een heuse economie is ontstaan rond informatie over mogelijke verdachten. Daar zijn we in ons land nog lang niet, zegt hij.
Sinds begin deze maand heeft het FAST-team overigens extra middelen ter beschikking. Het mag vanaf nu ook bijzondere opsporingsmethodes gebruiken, zoals telefoontaps of lokalisering van een gsm-signaal. “Maar daar is wel altijd toestemming van een onderzoeksrechter voor nodig.”
De most wanted-lijst wordt ook regelmatig geüpdatet, al wil de federale politie niet communiceren over de criteria die daarbij gehanteerd worden. Momenteel staan nog 19 voortvluchtigen op de lijst. Een van hen is Fehriye Erdal, die deel uitmaakte van de Turkse terroristische organisatie DHKP-C. Erdal werd in 2017 veroordeeld voor haar rol in een drievoudige moord in Turkije in de jaren 90. De activiste was echter al sinds 2006 op de vlucht, en blijft tot op vandaag onvindbaar.
Bron » De Morgen