Het ‘Huis voor de Klokkenluiders’ moet steun bieden aan wie wantoestanden wil aanklagen. Onder de stichters zitten enkele opvallende namen.

Verguisd door hun voormalige ­collega’s, opgesloten of verbannen en met een rechtszaak als een zwaard van Damocles boven het hoofd: veel klokkenluiders leven na het lekken van gevoelige informatie in penibele omstandig­heden. ‘In België bestaan er weliswaar verschillende statuten om hun bescherming te bieden, maar die werken onvoldoende’, vindt Claude Archer, die als Brussels ambtenaar zo’n beschermings­statuut kreeg. Hij klaagde aan dat 12.000 kwetsbare gezinnen niet de huurtoelage kregen waar ze recht op zouden hebben. ‘Ondanks mijn statuut als klokkenluider ben ik toch ontslagen’, zegt Archer. ‘Ik wil dat anderen die naar buiten willen komen met informatie, beter worden behandeld dan ik.’

Samen met vijf anderen sticht Archer daarom het ‘Huis van de Klokkenluiders’, dat vandaag officieel wordt voorgesteld. ‘Sinds de aankondiging hebben al twee ambtenaren ons gecontacteerd’, zegt Archer.

Van de medestichters is Karel Anthonissen in Vlaanderen wellicht de bekendste. Als gewezen ­gewestelijk directeur van de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) raakte hij onder meer op ramkoers met Open VLD-boegbeeld Karel De Gucht. Anthonissen ging in de ­zomer van 2019 met pensioen en had toen de reputatie van een ­enfant terrible. De ex-fraudejager zegt nog geen duidelijk beeld te hebben van de doelstellingen van de organisatie, maar staat wel achter de algemene principes. ‘In mijn job zijn klokkenluiders altijd erg nuttig geweest. Denk aan Hervé ­Falciani, die de belastingontwijking bij de bank HSBC aan het licht bracht. Wat die mensen realiseren, komt de schatkist én de samen­leving in het algemeen ten goede.’

Een andere opvallende stichter is Nicolas Ullens. Hij was in dienst bij de Staatsveiligheid en was ­betrokken bij de onderzoeken naar Kazachgate en de Libische fondsen. Ullens diende na zijn vertrek bij de Staatsveiligheid een klacht wegens corruptie en witwassen in tegen MR-kopstuk Didier Reynders. Het Brusselse parket onderzocht de klacht en seponeerde uiteindelijk het dossier omdat er geen aanwijzingen van enig misdrijf werden gevonden. ‘Zelf heb ik Ullens nooit gesproken of gezien’, zegt Anthonissen. ‘Maar ik ben benieuwd om hem eens te ontmoeten.’

Amerikaan ondervoorzitter

Erevoorzitter van de nieuwe vereniging wordt de Amerikaan Bradley Birkenfeld. Als bankier bij de Amerikaanse tak van het Zwitserse UBS bracht hij in 2007 aan het licht hoe de bank cliënten hielp om belastingen te ontwijken. Dat leidde tot een onderzoek door het Amerikaanse gerecht, waarbij UBS uiteindelijk een boete van 780 miljoen dollar betaalde. Maar Birkenfeld belandde zelf in de gevangenis na een veroordeling wegens fraude.

Hij zat een gevangenisstraf van dertig maanden uit en betaalde een boete, waarna hij van de Amerikaanse ­fiscus een vergoeding van 104 miljoen kreeg voor zijn werk als klokkenluider. Birkenfeld klopte enkele jaren geleden met belastingdossiers aan bij de Belgische fiscus. Die wilde hij ruilen voor een Belgisch paspoort, maar de deal sprong af.

Bron » De Standaard