‘Onderzoek naar rijkswachters gebeurde niet grondig, coherent en snel genoeg’

Professor Cyrille Fijnaut, die twee jaar lang het onderzoek naar de Bende van Nijvel onderzocht voor de parlementaire onderzoekscommissie, vindt het nieuwe spoor in het onderzoek ‘heel belangrijk nieuws’. Dat zei hij in De Ochtend op Radio 1.

‘Het zal toch geen van ons zijn?’ Dat zei rijkswachtkolonel Arsène Pint, medeoprichter van de Groep Diane, vlak na de bloedige overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985. De Groep Diane was het elitekorps van de rijkswacht, opgericht in 1972 en de voorloper van de huidige speciale eenheden. Aan de parlementaire commissie die de Bende-misdaden eind jaren 80 onderzocht, gaf Pint achteraf een verklaring voor zijn woorden. ‘Ik had het onbehaaglijke gevoel dat de Bende­leden zich geïnspireerd hadden op de technieken die wij bij Diane gebruikten.’

De Bende van Nijvel maakte begin jaren 80 28 doden bij een reeks bloedige overvallen, vooral op warenhuizen. De hoofdverdachte van vandaag, Chris(tiaan) B. uit Dendermonde , alias Bonno, was een van de eerste leden van de Groep Diane. En als zijn broer het bij het rechte eind heeft, dan was hij ook een lid van de Bende van Nijvel.

Het is volgens Fijnaut niet erg verwonderlijk dat er opnieuw verwezen wordt naar een mogelijke link tussen de rijkswacht en de Bende van Nijvel. ‘Er is al heel wat gezegd en geschreven over de mogelijke link’. Daar zat volgens hem ‘bij vlagen ook zekere onzin’ tussen. ‘Maar ik heb wel moeten vaststellen dat de onderzoeken in de richting van de rijkswachters – minstens een dertigtal – vaak niet grondig genoeg waren, niet coherent gebeurden en ook niet snel waren genoeg gebeurden.’

Hoewel het de mogelijke identificatie van ‘De Reus’ ‘heel belangrijk nieuws is’, moeten we volgens Fijnaut toch voorzichtig zijn. ‘Of het een echte doorbraak is, zal moeten blijken uit het nadere onderzoek dat is ingesteld naar aanleiding van de verklaringen van de broer van die rijkswachter en of die betrouwbaar zijn. Dat is cruciaal’, zei hij op De Ochtend.

‘Gerecht kent nog zeker twee leden’

Om verdere doorbraken in het dossier mogelijk te maken, is er volgens Fijnaut nood aan een regeling voor kroongetuigen. ‘Ik heb dat indertijd voorgesteld, maar daar was geen animo voor. Met name niet aan de kant van de PS. Dat is heel spijtig. (…) Minister van Justitie Geens (CD&V) is daar naar eigen zeggen nu mee bezig.’

Advocaat Jef Vermassen ziet snellere kansen: hij stelt op Radio 2 dat het gerecht de namen van nog zeker twee leden van de Bende van Nijvel kent. Volgens de advocaat staan de namen al zo’n 20 jaar in het dossier. ‘Als je niet blind bent en je kijkt ernaar, dan zie je het’, stelt Vermassen scherp. ‘Dit is een pure uitvlucht omdat men goed weet dat men eigenlijk niet willen zoeken heeft.’

Bron » De Standaard

Dan toch de rijkswacht?

Om over een doorbraak te spreken, is het te vroeg. Maar zo concreet is een spoor naar de doders van de Bende van Nijvel nog nooit geweest.

‘Het zal toch geen van ons zijn?’ Dat zei rijkswachtkolonel Arsène Pint, medeoprichter van de Groep Diane, vlak na de bloedige overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985. De Groep Diane was het elitekorps van de rijkswacht, opgericht in 1972 en de voorloper van de huidige speciale eenheden. Aan de parlementaire commissie die de Bende-misdaden eind jaren 80 onderzocht, gaf Pint achteraf een verklaring voor zijn woorden. ‘Ik had het onbehaaglijke gevoel dat de Bende­leden zich geïnspireerd hadden op de technieken die wij bij Diane gebruikten.’

De Bende van Nijvel maakte begin jaren 80 28 doden bij een reeks bloedige overvallen, vooral op warenhuizen. De hoofdverdachte van vandaag, Chris(tiaan) B. uit Dendermonde , alias Bonno, was een van de eerste leden van de Groep Diane. En als zijn broer het bij het rechte eind heeft, dan was hij ook een lid van de Bende van Nijvel.

‘Chris was op het einde van zijn leven alcoholverslaafd. De laatste twee jaar van zijn leven heb ik hem verzorgd in zijn huis in Aalst. Om de twee dagen ging ik bij hem langs. Hij lag daar in zijn zetel te wachten op zijn dood. Twee weken voor zijn dood keek hij me aan vanuit zijn zetel en zei: “Broer, ik moet u iets zeggen, ik was bij de Bende van Nijvel.”’ Volgens de broer leed de ex-rijkswachter niet aan waanbeelden en was hij nog altijd helder.

Geen alibi

Op 14 mei 2015 stierf Chris B., hij was toen 61 jaar oud. ‘Ik heb de kans niet gekregen om hem nog meer te vragen. Maar de manier waarop hij het zei, was voor mij genoeg om er zeker van te zijn dat hij de waarheid heeft gesproken, besefte ik achteraf. Er vielen ook enkele puzzelstukken samen. Ik herinnerde mij dat hij thuis ooit voor de tv commentaar had gegeven bij een zoveelste zoektocht naar wapens en auto’s van de Bende. Ze gaan die wapens en die Golf GTI’s nooit vinden, zei hij toen. Alsof hij het wist.’

In januari van dit jaar kreeg de broer van Chris B. de speurders naar de Bende van Nijvel over de vloer. ‘Ze legden een oude ­foto van mijn broer bij de Groep Diane naast de beruchte robotfoto van De Reus. Pas toen zag ik het: mijn broer was De Reus.’

Het is niet de eerste keer dat de naam van Chris B. opduikt in het onderzoek naar de Bende van Nijvel. In 1999 – kort na het verschijnen van de robotfoto’s – stapte een jeugdvriend van hem al met een foto van Chris B. naar de Bendespeurders. Waarom die onderzoekspiste toen werd geklasseerd, is onduidelijk. Vandaag hechten de speurders wel geloof aan het spoor.

Tijdens het onderzoek dreven enkele intrigerende details boven die erop zouden kunnen wijzen dat de piste Chris B. geen dwaalspoor is. Zo bleek dat hij niet aan het werk was als rijkswachter op het moment dat de bloedigste overvallen plaatsvonden. Hij heeft dus geen alibi. Bovendien ­beschreven getuigen van een van de overvallen hoe ‘De Reus’ hinkte. Net op dat moment zou Chris B. een voetblessure hebben gehad, blijkt uit zijn medisch dossier bij de rijkswacht.

Als hij inderdaad betrokken was bij de overvallen van de Bende van Nijvel, blijft het de vraag in wiens opdracht hij handelde en wat het motief was. Of er links zijn ­tussen hem en andere ex-rijkswachters die ooit in het dossier genoemd werden, zoals Madani Bouhouche en Robert Beijer, is onbekend. Overigens heeft B. volgens zijn familie nooit extreemrechtse sympathieën gehad.

Bron » De Standaard | Marc Eeckhaut

Bende-aanvallen waren altijd bloedig, soms ook zeer bizar

Dat er zoveel hypotheses over de Bende van Nijvel circuleren, heeft onder andere te maken met het feit dat de aanslagen sterk van elkaar verschillen. Ook de uiteenlopende profielen van de slachtoffers verklaren waarom onderzoekers en journalisten zoveel pistes bewandelen.

De Bende van Nijvel is vooral bekend van de bloedige aanvallen op een aantal Delhaize-supermarkten. Zo was er op 27 september 1985 de dubbele aanslag op warenhuizen in Eigenbrakel en Overijse, waarbij respectievelijk drie en vijf doden vielen en waarbij in totaal 27.000 euro werd buitgemaakt. Ruim een maand later was er de moordpartij bij de Delhaize in Aalst; de daders schoten toen acht mensen dood.

Twee jaar daarvoor voerde de bende een gelijkaardige serie van zes raids uit op supermarkten. Daarbij vielen vijf doden.

Het zijn vooral deze aanslagen die voeding geven aan de hypothese dat de Bende van Nijvel een groep misdadigers was waarvan de leden vooral geïnteresseerd waren in geld. Hoewel de gezamenlijke buit van 150.000 à 175.000 euro relatief laag was, gaat het volgens bepaalde experts wel degelijk om een bedrag waarvoor criminelen bereid zijn om aanzienlijke risico’s te nemen, zeker als het over weinig bemiddelde daders zou gaan.

Groep Diane

Maar wie ook de minder bekende aanslagen van de Bende bekijkt, komt tot een veel ingewikkelder daderbeeld en zal onvermijdelijk ook een aantal andere hypotheses tegen het licht moeten houden. Zo was er op 31 december 1981 de allereerste aan de Bende gelinkte inbraak in de rijkswachtkazerne van Etterbeek. Daarbij gingen de daders met de modernste vuurwapens aan de haal die behoorden tot het arsenaal van de Groep Diane, de speciale interventie-eenheid van de rijkswacht. Nu bekend raakte dat de zogenaamde ‘reus’ van de Bende tot de Groep Diane behoorde, is het zo goed als zeker dat deze inbraak een inside job was en werd uitgevoerd door daders die de gebouwen en de strenge beveiligingsmaatregelen van de rijkswachtkazerne goed kenden.

Op basis van die allereerste aanslag werd ook de theorie geopperd dat de Bende vooral uit extreemrechtse rijkswachters bestond die een angstklimaat wilden creëren zodat vele miljoenen geïnvesteerd zouden worden in modern rijkswachtmateriaal.

En dan was er ook de overval op wapenhandelaar Dekaise in Waver op 30 september 1982. Bij die hold-up doodden de Bende-leden een toegesnelde agent en werden een vijftiental wapens buitgemaakt, waaronder machinepistolen. Op 10 september 1983 was er de inbraak bij textielbedrijf Wittock-Van Landeghem in Temse, waarbij zeven prototypes van kogelvrije vesten werden buitgemaakt en een dode viel. Deze inbraken bevestigden de theorie dat de Bende uit wapenfreaks bestond die een professionele training hadden gevolgd: hetzij bij de rijkswacht, hetzij bij een schietclub.

Foltermoord

Ten slotte pleegde de Bende nog een vijftal geïsoleerde en bizarre inbraken en/of moorden die tot een eindeloze geruchtenstroom zouden leiden en die het aantal hypotheses nog zou doen toenemen. Op 23 december 1982 was er een foltermoord in een restaurant nabij het kasteel van Beersel, op 2 oktober 1983 was er een roofmoord op een restauranthouder in Ohain. En dan is er nog de moord op FN-wapenhandelaar Juan Mendez, die regelmatig in het kader van de Bende genoemd wordt.

Ook het feit dat bij een supermarktaanslag bankier Leon Finné gericht werd vermoord, was volgens een aantal onderzoekers en journalisten betekenisvol. Volgens sommigen zat Finné in de wapenhandel, anderen legden een verband met extreemrechtse kringen. Zijn dood was geen toeval, luidde het, waarna de theorieën over illegale wapenhandel, drugstrafieken en roze balletten een hoge vlucht namen.

Bron » De Morgen

Tobback over de Bende: “Ik geloof niet in de cowboyverhalen over een grote samenzwering”

Louis Tobback (sp.a), gewezen minister van Binnenlandse Zaken, zegt aan de VRT niet verwonderd te zijn dat ‘de reus’ van de Bende van Nijvel bij de voormalige rijkswacht was. “Er hing toen een sfeer van complotten met extreemrechtse avonturiers”, zei hij vanmiddag in De wereld vandaag. Maar een grote politieke samenzwering, daar gelooft hij niet in.

Als minister van Binnenlandse Zaken heeft Tobback einde jaren 80 “dikwijls gehamerd op de noodzakelijkheid om de rijkswacht te democratiseren”. Die viel toen nog onder het gezag van defensie en profileerde zich als het elitekorps van de politie. Onder Tobback – in 1992 – veranderde dat.

De gewezen minister zegt niet te geloven in “de cowboyverhalen over een grote samenzwering waarin een sinistere figuur met een Siamese kat op zijn schoot een staatsgreep zit voor te bereiden”. Maar dat er binnen de sfeer van de rijkswacht een dergelijke beweging kon ontstaan, verbaast hem niet.

“Het was een moment dat de regeringen zwak waren”, aldus Tobback aan de VRT. “Tussen ’77 en ’81 was er bijna ieder jaar een nieuwe regering. Daar kwam vanaf ’79 de rakettenkwestie bovenop. Dat heeft allemaal bijgedragen tot een sfeertje waarin een paar rechtse idioten op ideeën konden komen.”

Politiek

Tobback benadrukt dat de bevelhebbers in die periode hard geprobeerd hebben “om een andere cultuur in het korps te krijgen en het tijdperk van (de extreemrechtse ex-rijkswachters, red.) Bouhouche en Beyer achter zich te laten”.

“Maar dat ‘de reus’ bij de rijkswacht zat, daarover ben ik eerder verontwaardigd dan verwonderd”, zegt hij. “De twee foto’s op de voorpagina’s van de kranten doen een grote vraag rijzen die opgelost moet worden. Men moest onder die robotfoto alleen maar zijn naam schrijven, dan wist men wie het was. Voor de hele waarheid zal het wel te laat zijn, maar hierover verwacht ik toch dat men duidelijkheid gaat scheppen.”

Dat de politiek erbij betrokken was, wil Tobback niet geloven. “De speurders werken onder het gezag van onderzoeksrechters, die de speurders moeten aansturen en de plicht hebben na te gaan wat zij doen. Hoe het kan dat opeenvolgende onderzoeksrechters fouten gemaakt hebben en al die informatie niet onder ogen kregen, is wat mij betreft een absoluut vraagteken dat opgelost moet worden. Maar daarmee zit je nog niet op het niveau van de politiek.”

Bron » De Morgen

Jambon: “Bende van Nijvel met huidig politiewerk linken is te kort door de bocht”

De Bende van Nijvel mag niet worden gekoppeld aan de hedendaagse politie. Dat stelt minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). “Ik begrijp absoluut dat er vragen zijn. En als maatschappij hebben we het recht, niet in het minst de slachtoffers en nabestaanden, dat er antwoorden op komen. Maar om dat te linken met het huidige politiewerk, vind ik een beetje kort door de bocht”, zei de minister in De Ochtend op Radio 1.

Een voormalige rijkswachter, die lid was van Groep Diane, zou op zijn sterfbed hebben opgebiecht dat hij de beruchte ‘Reus’ van de Bende van Nijvel was. Minister Jambon is als minister van Binnenlandse Zaken bevoegd voor de politie, maar vindt dat de vergelijking mank loopt.

“Sedert 1999-2000 bestaat de rijkswacht niet meer. Die is opgegaan in de eengemaakte politie en er heerst vandaag een totaal andere cultuur bij de politie dan vroeger bij de rijkswacht”, aldus Jambon. “Ik zie weinig linken met het huidige politiewerk”.

Hij wil geen uitspraken doen over waar het Bende-onderzoek moet worden voortgezet. Het is volgens Jambon aan zijn collega, minister van Justitie Koen Geens, en de actoren binnen Justitie om te kijken waar dat onderzoek best gebeurt, “maar vooral het resultaat is belangrijk”. Hij merkt daarbij op dat “het voor de slachtoffers telkens opnieuw het openrijten van een wonde is. Ik hoop dat er nu eindelijk een punt achter gezet kan worden”.

Bron » De Morgen