Niemand bij justitie – het Openbaar Ministerie noch de rechtbanken en hoven van beroep – kan nog statistieken publiceren. Het gerecht is qua cijfers een blinde vlek geworden. Hoeveel rechtszaken zijn het afgelopen jaar gevoerd in ons land? Hoeveel bij de politierechtbanken? Bij de arbeidsrechtbanken? Bij de hoven van beroep? Bij de rechtbanken van eerste aanleg? We zullen het dit jaar niet te weten komen.

Het College van Hoven en Rechtbanken geeft dit jaar geen statistieken vrij. Dat zal ten vroegste volgend jaar gebeuren. Het is de eerste keer in twintig jaar, sinds 1999, dat geen statistieken kunnen worden gepubliceerd over de werking van de rechtbanken en hoven.

Onbetrouwbaar

De oorzaak van de black-out? Het is de bedoeling de kwaliteit van de statistieken te verhogen, luidt de officiële uitleg op de website van het College dat alle rechtbanken en hoven van beroep in
ons land overkoepelt. Navraag leert dat de cijfers die bij de verschillende hoven en rechtbanken over het jaar 2018 zijn verzameld onvoldoende betrouwbaar zijn gebleken om ze in nationale statistieken te gieten. Dat zou het gevolg zijn van de plannen om de hoven en rechtbanken zelf bevoegd te maken voor hun management en budgetbeheer.

Daarmee is Vrouwe Justitia een blinde vlek geworden. Want de parketen en parketen-generaal, die de strafonderzoeken leiden in ons land, hebben al sinds 2016 geen statistieken meer vrijgegeven. De laatste cijfers die het Openbaar Ministerie publiceerde, dateren van 2015.

Het gaat nochtans over honderdduizenden strafzaken die er elk jaar bijkomen, worden afgesloten of nog hangende zijn. Het gaat ook over alle vormen van criminaliteit, van inbraken tot terrorisme. Hoeveel veroordelingen waren er? Hoeveel seponeringen? We weten het al niet meer sinds 2016.

Computerproblemen

Het College van de Hoven en Rechtbanken belooft dat er volgend jaar weer statistieken komen. Maar of dat lukt, is nog de vraag. Bij het Openbaar Ministerie wordt al langer beloofd dat de cijfers snel zullen volgen, maar er is keer op keer uitstel. Begin 2018 luidde het dat de cijfers over 2016 en 2017 nog voor de zomervakantie zouden opduiken, maar de deadline verschoof naar ‘het najaar
van 2018’.

Nu luidt het dat ze ergens dit jaar verschijnen. Bij het Openbaar Ministerie is de blackout officieel te wijten aan computerproblemen, door de overschakeling naar een nieuw
computersysteem MaCH, wat staat voor Mammouth at Central Hosting.

‘In de loop van 2016 starte het Openbaar Ministerie met de stapsgewijze invoering van MaCH bij de correctionele parketen’, luidt de officiële uitleg. ‘Dat ging echter gepaard met moeilijkheden en
vertragingen. Die hadden tot gevolg dat de statistisch analisten geen betrouwbare nationale statistieken meer konden produceren.’

Business intelligence

Koen Geens (CD&V), die in 2014 aan de slag ging als minister van Justitie, zegt de beslissing van de hoven en rechtbanken om geen cijfers vrij te geven ‘diep te betreuren’. Dat liet hij weten aan
Kamerlid Véronique Caprasse (DéFI), die hem een vraag stelde over de kwestie. ‘Sinds 1999 worden elk jaar statistieken gepubliceerd. Eerst deed de federale overheidsdienst Justitie dat en sinds
2008 doet de rechterlijke orde dat zelf. Justitie mag niet doof blijven voor de gerechtvaardige roep om transparantie’, zegt Geens.

‘Justitie heeft nood aan duidelijke statistieken’, benadrukt de minister. Daarom heeft hij naar eigen zeggen een voorstel gedaan aan zowel het College van Hoven en Rechtbanken als aan het College van het Openbaar Ministerie. Die zouden samen met de federale overheidsdienst Justitie een orgaan voor ‘business intelligence’ moeten oprichten.

Bron » De Tijd | Lars Bové