Walen maakten amper gebruik van afkoopwet

Van de 58 miljoen euro die de parketten in 2012 dankzij de afkoopwet ophaalden bij verdachten die hun straf afkochten, kwam ruim 20 miljoen uit Vlaanderen en meer dan 36 miljoen uit Brussel. Vanuit Wallonië werd voor niet eens 1 miljoen euro geschikt.

De cijfers komen uit een evaluatierapport dat in juni 2014 werd voltooid in opdracht van het college van procureurs-generaal. Delen van dit rapport lekten eerder uit via de blog van oud-vrederechter Jan Nolf en tijdens het losbarsten van de affaire-Chodiev, de Oekraïense zakenman op wiens aansturen de wet destijds zou zijn gestemd en die een vervolging voor een financieel delict bij het Brussels parket afkocht voor 23 miljoen euro.

Chodiev

Het rapport laat na een rondvraag bij de betrokken magistraten ook zien dat de afkoopwet in het Frans heel anders is geïnterpreteerd dan in het Nederlands. De cijfers slaan op het jaar 2012, het eerste jaar waarin de afkoopwet in voege trad, maar volgens de auteurs zetten deze trends zich door in de jaren daarna. Het meeste geld werd opgehaald door het parket-generaal Brussel: 36,4 miljoen euro (maar daar zit dan ook de 23 miljoen van Chodiev in), gevolgd door Antwerpen (12,6 miljoen) en Gent (7,9 miljoen). Daartegenover staan aan Waalse kant 558.859 euro in Luik en 275.579 in Bergen.

Het zijn dan ook heel andere soorten misdrijven die boven of onder de taalgrens werden afgekocht.

In Antwerpen ging het om 50 gevallen van ‘witwassen’, in Gent 8, in Brussel 7 en in Luik en Bergen telkens slechts 1 keer. Bij ‘valsheid in geschriften’ ligt Gent (11 zaken) aan kop, gevolgd door Antwerpen (7), Bergen (6), Brussel (5) en Luik (1). Zelfde tendens bij fiscale fraude: Gent (18 zaken) leidt, voor Antwerpen (7), Luik (5), Bergen (3) en Brussel (2).

Arbeidswet

Aan Franstalige kant blijkt de afkoopwet vooral te zijn toegepast voor een heel ander soort misdrijf: inbreuken op de arbeidswetgeving. In Brussel werden 18 zaken afgekocht, in Bergen 11, in Luik 7 en in Antwerpen en Gent geen enkele.

Het rapport laat zien dat parketmagistraten grotendeels op grond van het eigen inschatten konden bepalen of er een minnelijke schikking kon worden gesloten of niet. Uitgedrukt in het aantal afgekochte misdrijven, ligt het parket-generaal in Gent (81 zaken) opnieuw op kop, gevolgd door Antwerpen (65), Bergen (43), Brussel (40) en Luik (31). Het federaal parket liet 11 zaken afkopen, maar voor het relatief bescheiden bedrag van 275.579 euro.

De zogenaamde afkoopwet werd op 3 februari van dit jaar vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Een parlementaire commissie start deze maand met een onderzoek naar het tot stand komen ervan.

Bron » De Morgen

Flikkenfusie moet wantrouwen wegwerken

Binnenlandminister Jan Jambon (N-VA) wil het onderscheid tussen de ‘gewone’ politie en de parketten doen verdwijnen. Alleen zo kunnen inlichtingen over terroristen sneller gedeeld worden. CD&V heeft twijfels.

Het uitgangspunt van Jambon is dat het gedaan moet zijn met het ingebakken wantrouwen tussen politiediensten. Nu werken veel agenten nog volgens de regel: nieuwe info houd ik voor mezelf, tenzij ik die echt moet verspreiden.

Jambon wil dat omkeren. Nieuwe info moet altijd gedeeld worden. Tenzij er argumenten zijn om dat niet te doen, zoals een gevaar voor lekken. En die omslag kan er alleen komen als de bestuurlijke en gerechtelijke politie nauw samenwerken.

“Ik vind de opdeling achterhaald”, was Jambon maandag duidelijk in de onderzoekscommissie naar de aanslagen. Ook Hans Bonte, de terreurspecialist van sp.a en burgemeester van Vilvoorde, zegt het al langer. “Ze vertrouwen elkaar niet.”

Efficiëntie

Bonte diende begin dit jaar een wetsvoorstel in om de gerechtelijke politie te verplichten inlichtingen te delen met hun collega’s van de bestuurlijke politie. Die gegevens worden volgens hem veel te vaak traag of onvolledig doorgegeven. “We moeten durven na te denken over minder structuren: over de fusies van politiezones op lokaal vlak, en over veel nauwere samenwerking tussen de bestuurlijke en de gerechtelijke politie. Eén structuur leidt tot de grootste efficiëntie.”

Jambon zegt niet nee tegen een volledige fusie.

CD&V lijkt minder enthousiast over het plan van Jambon. De partij maakt zich er zorgen over dat de gerechtelijke politie het ondergeschoven kind zal worden bij een fusie. In de aanslagencommissie pleitte justitieminister Koen Geens (CD&V) maandag bovendien voor een eigen rechercheafdeling voor het federaal parket. Hij leek geen fan van meer schaalvergroting.

Wie heeft het bij het rechte eind? Criminoloog Brice De Ruyver (UGent): “Wij zijn een van de laatste landen die zo strikt vasthouden aan het onderscheid tussen bestuurlijke en gerechtelijke politie. Dit hindert de politiewerking.” In de realiteit houden criminelen zich niet aan die tweedeling, dus de politie moet zich daar ook niet aan houden, beargumenteert De Ruyver. Over het voorstel van Geens is hij kort: “We hebben in ons land geen goede ervaringen met een aparte elite-eenheid binnen de politie. Integendeel. Een soort Belgische FBI, wat vroeger de 23ste brigade was, ligt moeilijk. De reden is simpel: dit soort eenheid is afgesneden van de realiteit.”

Volgens Servais Verherstraeten, de CD&V-kopman in het parlement, dreigt de capaciteit van de gerechtelijke politie te lijden onder het plan van Jambon. “Maar meer kan ik daar nu niet over kwijt. We gaan hier eerstdaags over discussiëren.”

De bestuurlijke en de gerechtelijke politie werken nu naast elkaar. Elke ‘zuil’ heeft zijn eigen organisatie, met een eigen chef aan het hoofd. Het gevolg is dat het personeel de collega’s van de andere organisatie niet kent en ook niet meteen op de hoogte brengt.

In de strijd tegen de terreur is die kruisbestuiving nochtans belangrijk. De meeste jihadisten hadden een verleden als boefje voor ze radicaliseerden. Maar door de verzuiling binnen de politie is het moeilijk hun hele ‘carrière’ te volgen.

Een illustratie van dit probleem is hoe de antiterreurdienst DJSOC TERRO het een half jaar naliet de collega’s te melden dat Ibrahim El Bakraoui, een van de latere aanslagplegers in Brussel, waarschijnlijk ondergedoken was in de hoofdstad.

Vakbonden

Jambon krijgt alvast bijval van de vakbonden. “Wij zeggen al lang dat de structuur achterhaald is”, reageert Vincent Houssin van de politiebond VSOA. “Er is te veel versnippering en te weinig infodoorstroming tussen de vele diensten.” Tegelijk waarschuwt Houssin voor half werk. Als Jambon een hervorming wil, dan moet hij alle partijen meekrijgen. “Anders wordt in de volgende regeerperiode alles teruggedraaid.”

Jambon kent dus zijn opdracht: CD&V overtuigen.

Gaan deze twee samen?

  • Bestuurlijke politie: Beter bekend als de ‘flikken’ in hun combi’s. Ze staan in voor de ordehandhaving. Als iemand een boete krijgt voor wildplassen of drugsgebruik, hebben zij hem allicht betrapt.
  • Gerechtelijke politie: Beter bekend als ‘het parket’. Zij onderzoeken misdrijven (denk aan commissaris Witse). Als iemand van zijn bed wordt gelicht voor moord of wapenhandel, doen zij dat.

Bron » De Morgen

Geens: ‘Federaal parket moet eigen recherchedienst hebben’

Volgens minister van Justitie Koen Geens (CD&V) moet het federale parket, dat bevoegd is voor terrorismedossiers, een eigen recherchedienst hebben. Hij pleitte voor veel meer integratie en samenwerking, zeker tussen de parketten en de dirju’s (de directeurs van de FGP’s). “Als het moet, kunnen we het. Dat hebben we al genoeg bewezen. Maar het moet ‘moeten’.”

Geens moest, als minister van Justitie, geen eed afleggen in de parlementaire onderzoekscommissie 22/3 maar beloofde wel de waarheid te spreken. Hij zei zijn verantwoordelijkheid allerminst te willen ontlopen en reikte een aantal pistes aan om de werking van de veiligheidsketen te verbeteren, al benadrukte hij ook zijn afgebakende bevoegdheidsdomein. De politie valt immers grotendeels onder de bevoegdheid van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). Geens: “Ik betaal de politie niet. En dat is niet de comfortabelste positie.”

Het federaal parket valt wél onder ’s mans bevoegdheid, en voor hen had de minister niets dan lof. “Hoe zij na de aanslagen dag na dag hebben verder gewerkt, draagt mijn bewondering weg. En dat terwijl ze altijd capaciteit moeten gaan zoeken om te kunnen doen wat nodig is.”

Het federaal parket verdient een eigen recherche, aldus Geens, die zelf aan recherchemanagement kan doen. “De FGP van Brussel wordt voor 44 procent opgeslorpt door terreur, in Charleroi gaat het om 24 procent, in Luik om 17. Het federaal parket verdient een eigen team of een capaciteit die exclusief voor hen ter beschikking is, minstens voor terrorisme.”

Veel ‘systeemfouten’

De Belgische veiligheidsstructuur vertoont een aantal gebreken, aldus Geens. Zo is er volgens hem te weinig samenwerking tussen politiediensten en parketten. “Enerzijds hebben we een bottom-up systeem – een lokale politieagent krijgt een informatie, stelt een RIR op, mogelijk gaat het parket ermee aan de slag als er een pv van contextualisering is. Anderzijds is er een top-down benadering, wanneer de parketten de speurders ergens op afsturen. In het beste geval komen die twee elkaar ergens onderweg tegen, maar het werkt hoe dan ook niet integrerend.”

Hij hekelde ook het bestaan van zogenaamd ‘rode dossiers’, zoals het dossier-Abdeslam, waarover te weinig informatie is en die dus (noodgedwongen) blijven liggen bij gebrek aan capaciteit – zo komen ze in een vicieuze cirkel terecht. ‘Ik hoop dat we na uw aanbevelingen nooit nog zullen horen van rode dossiers”, zo drukte Geens de commissieleden op het hart. Zelf had hij pas gehoord van ‘rode dossiers’ ná de aanslagen, toen hij erover las in een rapport van het Comité P.

Staatsveiligheid

De Staatsveiligheid valt ook onder Geens’ bevoegdheid. De minister nam de inlichtingendienst in verdediging: “Jaak Raes was pas administrateur-generaal toen ik aantrad. Had niet meteen de indruk dat het een dienst is die verwend is geweest door de politiek. Er zijn een aantal problemen: we hebben te weinig informanten, qua verloning van informanten scoren we onvoldoende, het ICT-systeem is verouderd.”

Maar dat wil niet zeggen dat we het kind met het badwater moeten weggooien, meent de CD&V-minister. “Ik zou nog wat zeggen: geef ons nog wat tijd om de eigenheid van de dienst te redden. De Staatsveiligheid heeft zich maximaal ingeschakeld in de Foreign Terrorist Fighters-aanpak, dus laten we proberen om ook de goeie punten te zien. De verijdelde aanslag in Verviers in januari 2015 (een week na de aanslagen in Parijs, red.) is het werk geweest van de Staatsveiligheid.”

23 maart

Koen Geens werd ook ondervraagd over de avond van 23 maart. Afgelopen weekend lekte uit dat toen niet alleen de topministers en de veiligheidsdiensten bijeen zaten, maar dat ook N-VA-voorzitter Bart De Wever toen aan de tafel zat. Volgens de Justitieminister ging het vooral over een eventueel ontslag, dat volgde op een nieuw feit – met name de Turkse president Erdogan die suggereerde dat België fouten had gemaakt ten tijde van de uitlevering van Ibrahim El Bakraoui.

Omstreeks 23u30 kreeg Geens naar eigen zeggen een telefoontje van de premier, waarop hij koers zette naar diens ambtswoning in de Lambermont. Geens zei Michel dat hij “bereid was om te doen wat de premier vraagt, en om politieke verantwoordelijkheid op te nemen als dat nodig is”. “Koen, dat is niet wat ik vraag”, antwoordde de premier, “maar de minister van Binnenlandse Zaken wil wel ontslag nemen. Wil je helpen om hem te overtuigen te blijven zitten?”

Later kwam Jambon binnen, voor een vergadering met hun drieën. Geens en Michel probeerden Jambon op andere gedachten te brengen, en iets na 2 uur ’s nachts verliet de Justitieminister de Lambermont.

“Zelf heb ik ook met een aantal mensen van de gerechtelijke politie gepraat die avond, maar ik heb hen vooral aangemoedigd. We hebben de tijdslijn proberen te reconstrueren tussen het moment dat de Turkse autoriteiten melding hebben gemaakt van de arrestatie van Ibrahim El Bakraoui in de Turks-Syrische grensstad Gaziantep en het moment waarop de info België heeft bereikt. Uiteraard is er geen vertrouwelijke info gedeeld.”

Pas om 10 uur ’s ochtens hoorde hij dat Jambon dan toch geen ontslag ging nemen, en toen zijn beide ministers samen naar de kern gegaan.

Perfectie

Geens wilde zich niet uitlaten over eventuele persoonlijke fouten van bepaalde betrokkenen. “Een paar dagen na de aanslagen heb ik proberen te zeggen: laat ons eerst kijken waar het schort in onze structuren, alvorens iemand met de vinger te wijzen. Ik blijf zeggen dat we allemaal mensen zijn. Als iedereen perfect was geweest, dan waren de zaken misschien anders gelopen. Maar dat is nu eenmaal niet het geval – niemand van ons is volmaakt.”

Bron » De Standaard

Meer transparantie moet afkoopwet redden

De afkoopwet zal blijven, maar wel transparanter en wat beperkter dan nu. Dat hebben N-VA en CD&V laten verstaan in De Zevende Dag op één. Oppositiepartijen sp.a en Groen zijn bereid voor die bijsturing het resultaat van de onderzoekscommissie rond Kazachgate af te wachten, op voorwaarde dat in tussentijd niet meer geschikt wordt.

De afkoopwet uit 2011 ligt sinds enkele maanden fors onder vuur. Voor de zomer noemde het Grondwettelijk Hof de wet deels ongrondwettelijk bij gebrek aan daadwerkelijke rechterlijke controle op de schikkingen. Intussen staat er een onderzoekscommissie in de steigers die moet bekijken hoe de wet destijds tot stand kwam.

Klassenjustitie vermijden

“Het makkelijkste zou zijn de boel af te schaffen, maar zo eenvoudig is het niet”, zei N-VA-Kamerlid Sophie De Wit in ‘De Zevende Dag’. Samen met CD&V’er Raf Terwingen beklemtoonde ze dat minnelijke schikkingen een waardevol instrument zijn in complexe dossiers waar zakenadvocaten niet zelden op verjaring spelen, wat leidt tot lange en dure procedures met een onzekere afloop. “Het biedt dus net de kans klassenjustitie te vermijden”, klonk het.

Oppositiepartijen Groen en sp.a zien dat anders. “Het zijn net de vette vissen met dure advocaten die hun strafproces kunnen afkopen. Anderen moeten wel langs de rechtbank”, zei Dirk Van der Maelen (sp.a). Al pleit ook hij eerder voor het uitsluiten van zware financiële en fiscale misdrijven, dan voor een volledige schrapping van de afkoopwet.

Te fors

“In 2011 zijn de feiten waarvoor schikken mogelijk werd zodanig uitgebreid, waardoor het in theorie zelfs mogelijk is voor feiten waar 15 tot 20 jaar gevangenisstraf op staat. Dat is veel te fors”, hekelde Groen-collega Stefaan Van Hecke. Hij kreeg daarbij steun van De Wit, die bijvoorbeeld omkoping opnieuw wil uitsluiten.

Terwingen bevestigde dan weer de nood aan meer transparantie. Het Grondwettelijk Hof dringt daar op aan en het zou volgens Terwingen ook het draagvlak vergroten. Concreet wil hij dat schikkingen “een bepaalde publiciteit” krijgen, zodat het grote publiek “weet waar men aan toe is en welke boetes er worden uitgesproken”.

Justitieminister Geens

De Wit en Terwingen beklemtoonden ook nog dat Justitieminister Koen Geens (CD&V) eerder al bijstuurde. Zo is schikken niet langer mogelijk nadat een rechter een eerste vonnis heeft uitgesproken en komt de schikking voortaan wel in het strafregister. Al blijft dat laatste voor sp.a en Groen nog te beperkt.

Bron » De Morgen

Geens maakt korte celstraffen weer langer

Wie veroordeeld wordt tot een celstraf van maximaal drie jaar, zal weer langer achter de tralies moeten blijven. Voor sommige gedetineerden kan dat oplopen tot vier maanden extra opsluiting, schrijven de kranten van Mediahuis vandaag.

De strafkorting die de voorbije maanden werd toegepast, krijgt geen verlenging: van een gevangenisstraf tussen een en drie jaar wordt vanaf 1 januari standaard een derde uitgevoerd. Van twee jaar celstraf moet acht maanden uitgezeten worden, vier maanden meer dan nu.

Een vonnis van drie jaar zal leiden tot een jaar achter tralies of met enkelband. Ook vier maanden meer dan nu. “De maatregel was altijd tijdelijk bedoeld”, zegt de woordvoerster van minister van Justitie Koen Geens (CD&V).

De maatregel was uit nood geboren, wegens “de recente langdurige stakingen, groot capaciteitsverlies in enkele inrichtingen en de nakende sluiting van Tilburg”. Bijna 900 veroordeelden kwamen daardoor vroeger vrij de voorbije maanden.

Volgens het kabinet zijn de gevolgen van de staking verteerd. Bovendien komen er extra plaatsen bij. Er zitten nu 10.368 mensen in de gevangenis.

Bron » De Morgen