Geheime dienst in het oog van de storm

Het vertrouwen in de Staatsveiligheid is bij heel wat politici in sneltempo aan het kelderen. Zeker nu duidelijk wordt dat ook zij worden gescreend. Op vraag van de Senaat heeft het Comité I, dat de inlichtingendiensten controleert, een onderzoek geopend.

“De Staatsveiligheid speelt blijkbaar graag cowboy en indiaantje. Dit mag echt niet blijven duren. Dit is geen democratie meer.” Die conclusie trekt een toppoliticus, gechoqueerd over de methodes waar de Staatsveiligheid zich van bedient. Het feit dat de inlichtingendienst de contacten van bepaalde parlementsleden met organisaties als Scientology en Sahaja Yoga heeft gescreend, lijkt de spreekwoordelijke druppel te zijn. Die politici worden niet enkel vernoemd, ook de inhoud van hun vergaderingen wordt uit de doeken gedaan.

Sahaja Yoga is een organisatie die een meditatiemethode gebaseerd op de leer van de Indiase vrouw Nirmala Devi propageert en op de lijst van schadelijke sekten stond. Volgens een confidentieel rapport dat de Staatsveiligheid onlangs opstelde zou oud-minister Frank Vandenbroucke (sp.a) beloofd hebben het dossier van de organisatie door te geven aan de studiedienst van sp.a.

In verband met Sahaja Yoga worden ook de namen van Tony Van Parys (CD&V) en Mia De Schamphelaere (CD&V) vernoemd. Het 130 pagina’s tellende rapport geeft ook details over vergaderingen waar Kris Van Dijck (N-VA), Hilde Vautmans (Open Vld), Hugo Coveliers (VLOTT), Johan Demol (ex-VB) of staatssecretaris Maggie De Block (Open Vld) aanwezig waren. Ook de contacten van Rik Torfs (CD&V) werden onder de loep genomen.

Niet alleen politici zijn gescreend. In het rapport wordt ook gesproken over contacten van organisaties met advocaten als Xavier Magnée en professoren als Anne Morelli (ULB) of Karel Dobbelaere (VUB).

De bevoegde Senaatscommissie vroeg deze week aan het Vast Comité van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, kortweg het Comité I, een onderzoek te openen. Dat gebeurde nadat de namen van drie Franstalige politici waren uitgelekt in de pers, en hun vermoedelijke contacten met Scientology.

“We hebben inderdaad een onderzoek geopend op vraag van de begeleidingscommissie van de Senaat”, bevestigt Guy Rapaille, voorzitter van het Vast Comité I. Verder wilde hij geen commentaar geven. De controle van de geheime dienst, zowel de militaire als de burgerlijke, behoort toe aan het parlement.

In de bevoegde commissie zetelen drie Vlaamse senatoren: voorzitster Sabine de Bethune (CD&V), oud-Senaatsvoorzitter Danny Pieters (N-VA) en Dirk Claes (CD&V). Oud-Senaatsvoorzitter Armand De Decker (MR) en Philippe Mahoux (PS) zijn de twee Franstaligen in de commissie.

Een onderzoek over de Staatsveiligheid kan tot meer dan een jaar duren, als zoveel tijd nodig blijkt om alle elementen te kunnen verzamelen. De bevoegde ministers – ofwel Justitie ofwel Defensie – worden volledig op de hoogte gehouden van het verloop van het onderzoek.

In dit geval zal justitieminister Annemie Turtelboom (Open Vld) het onderzoek van nabij kunnen volgen. Het nieuws dat de geheime dienst een hele rits politici in de gaten heeft gehouden, komt op het moment dat de Staatsveiligheid een nieuwe baas moet krijgen. Het mandaat van de huidige administrateur-generaal Alain Winants is eigenlijk al afgelopen. De magistraat die ooit advocaat-generaal bij het hof van beroep in Brussel was, staat sinds 2006 aan het hoofd van de Belgische geheime dienst. Hij volgde destijds Koen Dassen op. Turtelboom moet de benoeming van Winants’ opvolger binnenkort op gang trekken.

Daarna moeten de zes coalitiepartijen van de federale regering er zich over buigen. Deze episode dreigt de Staatsveiligheid wel duur te staan komen, net op het moment dat andere diensten, zoals het antiterreurorgaan OCAD, veel lof krijgen. “Ik vind dit alarmerend”, zegt een toppoliticus. “Iedereen, elke politicus, kan toch wel eens de hand geschud hebben van een lid van Scientology? Dit is volkomen belachelijk. Is dit wel een democratie waardig?”

Radicalisme

Een expert voegt er nog aan toe dat er ‘beter meer aandacht en meer middelen zouden gaan naar de echte uitdagingen’. “In plaats van de Wetstraat te controleren kan de strijd tegen het radicalisme beter versterkt worden”, merkt dezelfde expert op. “Er is hier duidelijk een grens overschreden. Mensen die verkozen zijn, moeten niet zo zwaar gecontroleerd worden.”

Verder wordt er ook betreurd dat de communicatie tussen de inlichtingendiensten allesbehalve doeltreffend is. Bij de politie valt te horen dat het moeilijk is toegang te krijgen tot de inlichtingen van de Staatsveiligheid. De Staatsveiligheid werkt liever met topambtenaren en diplomaten. Die beschikken immers over de zogenaamde veiligheidsmachtigingen, wat iemand het recht geeft vertrouwelijke nota’s in te kijken. Die machtigingen worden uitgereikt door de NVO (de Nationale Veiligheid Overheid), een dienst die onder Buitenlandse Zaken valt.

Binnen de regering beschikken onder meer premier Elio Di Rupo (PS) en justitieminister Turtelboom over zo’n veiligheidsmachtiging. Opmerkelijk is dat het deel van het rapport waarin sprake is over de Franstalige politici van Congolese afkomst, werd opgestuurd naar Kinshasa, naar de Belgische ambassadeur. In het onderzoek naar dit rapport zal dus ook bekeken worden wie wanneer welke informatie krijgt.

Bron » De Morgen

Staatsveiligheid houdt Wetstraat in de gaten

De Staatsveiligheid gaat na of en wanneer politici contact hebben met organisaties zoals Scientology. In een confidentieel rapport worden tientallen namen geciteerd. Alain Winants, de administrateur-generaal van de Staatsveiligheid, stuurde een tiental dagen geleden een confidentieel rapport naar de hoogste overheden van het land. Om het vertrouwelijke karakter van de tekst te benadrukken wordt opgemerkt dat het document achter slot en grendel moet worden bewaard.

Aanleiding voor het document ‘Fenomeenanalyse van niet-staatsgestuurde inmengingsactiviteiten’ is de handel en wandel van organisaties als Scientology, Sahaja Yoga en de Moslimbroederschap. Die organisaties “viseren doelbewust bepaalde instellingen en proberen politici in hun beslissingen te beïnvloeden”.

Uit het document blijkt dat de Staatsveiligheid blijkbaar al jaren politici screent en nagaat of en wanneer ze contact hebben met die organisaties. “Elke organisatie heeft het recht om te lobbyen”, staat in het rapport. “Maar wanneer politici gecontacteerd worden om beslissingsprocessen te beïnvloeden, wetten aan te passen of invloed uit te oefenen wordt de grijze zone van lobbying overschreden. Dan kan er sprake zijn van inmenging.”

De Staatsveiligheid geeft bijvoorbeeld gedetailleerd weer hoe Sahaja Yoga een onderhoud had met toenmalig CD&V-parlementslid Tony Van Parys. Toen dat niet het gewenste resultaat opleverde, contacteerde de organisatie Mia De Schamphelaere (CD&V) en had daar “meer succes”.

Data, aanwezigen en de uitkomst van gesprekken die de organisatie had met Kris Van Dijck (N-VA) en een medewerker van Caroline Gennez (sp.a) worden gegeven. Maggie De Block (Open Vld) wordt genoemd, net als haar partijgenote Hilde Vautmans. Het gesprek van die laatste met Sahaja Yoga zou “in een stroeve sfeer zijn verlopen”.

De Staatsveiligheid merkt ook op dat de sekte contact probeerde te leggen met politici als Elio Di Rupo (PS), Inge Vervotte (CD&V) en Vera Dua (Groen). Frank Vandenbroucke (sp.a) zou beloofd hebben het dossier van Sahaja Yoga te bekijken.

In het deel over Scientology worden de contacten met Hugo Coveliers (VLOTT) en Johan Demol (Vlaams Belang) uiteengezet. Er wordt toelichting gegeven over de vergaderingen die Jan De Zutter, “een gewezen medewerker van Steve Stevaert en van Johan Vande Lanotte”, heeft bijgewoond. Voorts worden ook Filip Anthuenis (Open Vld) en Rik Torfs (CD&V) genoemd.

Winants reageert verbaasd op het lek. “De fenomeenanalyse heeft de hoogst mogelijke veiligheidskwalificatie en is voor een zeer beperkt aantal mensen bedoeld. Ik kan dan ook niets zeggen over de inhoud.” De administrateur-generaal benadrukt dat de Staatsveiligheid gewoon haar werk heeft gedaan.

“Wij volgen geen politici as such, maar zijn bevoegd om toe te zien op schadelijke sekten. De afspraak is wel dat wij onze voogdijminister op de hoogte brengen als er een onderzoek wordt gevoerd naar een federaal parlementslid.”

Minister van Justitie Turtelboom (Open Vld) is op de hoogte van het dossier maar kan er geen uitspraken over doen omdat het over geheime informatie gaat. Het Comité I, dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten, heeft een onderzoek geopend over deze zaak.

Bron » De Morgen

Legerspionnen kunnen werk amper aan

Een overvloed aan gegevens en informatie belemmert de inlichtingendienst van het leger in zijn werk. De informatica loopt achterop, waardoor de dienst belangrijke gegevens dreigt mis te lopen. De militaire inlichtingendienst heeft dringend nood aan een meer professionele aanpak. Dat is de onderliggende boodschap van een audit die De Standaard kon inkijken. Het Vast Comité I, dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten in ons land, voerde die doorlichting gedurende een half jaar uit.

De Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid (ADIV), zoals de dienst officieel heet, staat onder meer in voor de veiligheid van Belgen in het buitenland en van Defensiepersoneel. Daarvoor baseert ze zich zoals elke veiligheidsdienst in de eerste plaats op de analyse van gegevens. Net daar knelt het schoentje: de ADIV heeft het moeilijk om de toevloed aan informatie te verwerken. Het Comité I pleit voor een meer doelgerichte aanpak.

Daarnaast moeten de afdelingen die de gegevens verzamelen en zij die ze analyseren beter samenwerken. De gebrekkige informatiedoorstroming is een probleem dat de inlichtingendienst al jaren meesleurt. Het Comité I geeft als oplossing een aparte informatiebeheerder en betere afspraken over onder meer de naamgeving van data. Sinds afgelopen september heeft de dienst een nieuw systeem om informatie aan te vragen, wat op termijn een verbetering kan betekenen.

De doorlichting hamert er ook op dat de ADIV, waar volgens de laatste gegevens 619 personen werken, voldoende mankracht moet inzetten voor de verwerking van gegevens. Dat zijn allemaal inspanningen op vlak van personeel. De werknemers blijven sterk afhankelijk van informatica en ook daar is er werk aan de winkel, vindt het Comité I.

De servers waarop de inlichtingendienst zijn bestanden bewaart, zijn op dit moment niet goed georganiseerd. Hetzelfde geldt voor de intranetpagina’s, waarlangs de dienst intern communiceert. De audit merkt ook op dat de verschillende databanken binnen de ADIV te weinig op elkaar zijn afgestemd. De zoekmachine om de gegevens te doorploegen, werkt bovendien ondermaats.

De conclusie over informatica is duidelijk: “De ICT-ondersteuning van de inlichtingendienst laat te wensen over. Doordat de gegevens niet op een behoorlijke wijze kunnen worden opgeslagen of doorzocht, bestaat het risico dat de ADIV relevante gegevens mist. Anderzijds kan het wel gebeuren dat de inlichtingendienst wel degelijk bepaalde relevante gegevens kan opvangen en opslaan, maar dat het personeel die niet snel genoeg terug kan vinden.” De doorlichting beveelt aan voldoende te investeren in ICT.

Op vlak van personeelsbeheer moet de ADIV ook een tandje bijsteken. Nieuwe medewerkers moeten meer duidelijkheid krijgen over wat van hen wordt verwacht en een betere vorming krijgen. Bij het personeel valt ook gemor te horen over het loon en de carrièremogelijkheden. Door de mix van militairen en burgers op de werkvloer ontstaat er een ongelijke behandeling. Tot slot moet de inlichtingendienst alerter zijn voor risico’s die de werking in het gedrang brengen. De ADIV is te afwachtend in zijn aanpak van problemen.

Bron » De Standaard

Baron de Bonvoisin eist 6,25 miljoen euro van Belgische staat

De beruchte baron Benoît de Bonvoisin eist 6,25 miljoen euro van de minister van Justitie omdat hij nu al dertig jaar gebrandmerkt is als de “zwarte baron” op basis van een nota van de staatsveiligheid die in 1981 uitlekte en die onwaar is gebleken. Dat schrijft De Tijd vandaag.

De belangrijkste argumenten die zijn fikse schadevergoeding rechtvaardigen, haalt de Bonvoisin uit een rapport van het Comité I, dat de Belgische inlichtingendiensten controleert. Dat rapport is in 2009 opgesteld. Het onthult hoe de staatsveiligheid begin jaren 80 de Bonvoisin in de gaten hield. Het schetst een allesbehalve rooskleurig plaatje, niet in het minst van de toenmalige baas van de dienst, de Bruggeling Albert Raes.

Bron » De Morgen

Chef militaire geheime dienst onder vuur

De oorzaak van de manke werking van de militaire inlichtingendienst ligt volgens enkele parlementaire controleurs bij één man: Michel Hellemans, de baas van deze dienst. Hij liep een tijd geleden al een klacht voor drankmisbruik en ongewenste intimiteiten op.

In het jaarverslag van het Comité I, dat de inlichtendiensten controleert, krijgt de militaire tegenhanger van de Staatsveiligheid er duchtig van langs. De ADIV (Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid), zoals dit legerdepartement officieel heet, doet veel te weinig om de informatie die ze vergaart door te geven aan de andere inlichtingendiensten die dit land rijk is, zo oordeelt het Comité I.

Vijf jaar geleden kwam het gebrek aan informatiedoorstroming van de militaire inlichtingendienst al aan de oppervlakte. Het Comité I snapt dan ook niet waarom er nauwelijks werk gemaakt is van de aanbevelingen die het toen al neerschreef. Dat de dienst vierkant draait, wijten de leden van het parlementaire toezichtscomité aan de baas van de ADIV, vice-admiraal Michel Hellemans.

“Bij de militaire inlichtingendienst is er een probleem met de leiding, die in handen ligt van een niet-onbesproken figuur,” zegt N-VA’er Ben Weyts. Ook CD&V en sp.a schuiven de schuld voor de manke werking van de ADIV in de schoenen van Hellemans. “Wat mij het meest shockeert, is de interne weerstand tegen een betere informatiedoorstroming,” zegt CD&V’er Dirk Claes. “Omdat de ADIV slecht beheerd wordt, worden er vaak foute beslissingen genomen. Waarom grijpt de leiding van de dienst niet in? Hellemans moet eindelijk actie ondernemen.”

In 2004 kwam de vice-admiraal in opspraak nadat hij in een anonieme brief werd beschuldigd van drankmisbruik en ongewenste intimiteiten. In de brief werd Hellemans afgeschilderd als “een drankorgel die avances maakte bij zijn vrouwelijke medewerksters”. De zaak werd onderzocht door het Comité I, maar toenmalig defensieminister André Flahaut (PS) legde de klacht naast zich neer en Hellemans bleef op post.

“Zijn voorkeur voor drank en vrouwen benevelt nochtans zijn handelen. Letterlijk en figuurlijk”, oordeelt een parlementslid. Bij defensie doen ze de aantijgingen over het drankmisbruik van de vice-admiraal af als niet-gefundeerde geruchten die moeten dienen voor ‘persoonlijke afrekeningen’.

“Er lopen geen officiële klachten tegen de vice-admiraal,” beklemtoont Ingrid Baeck woordvoerder van Defensie. Noch de voogdijminister, noch de stafchef wilden gisteren reageren op de inhoud van het rapport van het Comité I. “Wij hebben het rapport nog niet gekregen”, besluit Baeck. “Wij kunnen geen commentaar geven op een tekst die we niet kennen.” Defensieminister Pieter De Crem (PS) zal vandaag antwoord geven op het rapport in het parlement.

Bron » De Morgen