“Evenwicht grondwettelijke machten en rechtsstaat komt in gevaar”

Het evenwicht tussen de drie grondwettelijke machten en de rechtsstaat komt in gevaar door de aanhoudende onderfinanciering van justitie. Dat is de boodschap die de Brusselse magistraten en advocaten dinsdag hebben voor minister van Justitie Koen Geens (CD&V).

Zonder bijkomende middelen voor personeel, gebouwen en informatisering dreigt de Belgische justitie de rechtszoekende in de kou te moeten laten staan en dreigen de mensenrechten in ons land niet langer gerespecteerd te worden.

Enkele honderden Brusselse magistraten en advocaten verzamelden dinsdag om 08.30 uur op de trappen van het justitiepaleis op het Poelaertplein om te protesteren tegen de penibele situatie van de Belgische en Brusselse justitie. Ze stellen dat de besparingen de werklast verhogen en geloven dat dit de dienstverlening niet ten goede komt. Bovendien geloven ze dat justitie dringend moet moderniseren.

“Onafhankelijke justitie noodzakelijk”

“België heeft nood aan een sterke, onafhankelijke justitie”, zei Françoise Tulkens, voormalig rechter in het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). “De toegang tot een onafhankelijke justitie is één van de fundamentele mensenrechten die door het EHRM beschermd worden en het Europees Hof heeft al herhaaldelijk gezegd dat de lidstaten daarvoor geen excuses kunnen inroepen, zij moeten voldoende middelen voor justitie voorzien.”

“Justitie in dit land is al decennia ondergefinancierd en is quasi failliet”, aldus Stéphane Boonen, stafhouder van de Franstalige orde van advocaten bij de balie Brussel. “Hervormingen zijn onontbeerlijk maar de wetgevende en uitvoerende macht moeten de derde grondwettelijke macht voldoende middelen geven om haar taak naar behoren uit te voeren.”

“Om werk te maken van een moderne justitie is er dringend nood aan voldoende en voldoende gekwalificeerd personeel, en een verregaande informatisering”, zegt Kathleen Vercraeyen, stafhouder van de Nederlandstalige orde van advocaten bij de balie Brussel.

Kortrijk

Ook in Kortrijk verzamelden een zestigtal rechters, griffiers en medewerkers van het parket aan de trappen voor het gerechtsgebouw.

“In Kortrijk hebben we maar 76% van de aantallen die normaal gezien voor onze afdeling voorzien zijn. Op het einde van het jaar verdwijnen er nog een aantal personeelsleden. Ik vermoed dat de situatie in andere rechtbanken vergelijkbaar is”, zegt voorzitster Tine Buyse.

“Daarnaast zijn de deskundigen gedurende jaren niet of veel te laat betaald. Het aantal mensen dat nog voor de rechtbank wil werken, is dan ook gedaald. Dat leidt tot veel vertragingen”, aldus Buyse. Zij meent dat een volledige digitalisering binnen de rechtbank zich opdringt De actie werd in alle rust gevoerd. De zittingen gingen allemaal door en konden stipt starten.

In Brussel zouden de zittingen zeker met een halfuur vertraging beginnen.

Gent

Aan het gerechtsgebouw aan de Opgeëistenlaan in Gent heeft dinsdagmorgen een honderdtal magistraten en personeelsleden van de griffie en het parket kort geprotesteerd in het kader van de nationale actie bij de magistratuur. Met een korte manifestatie van 08.45 tot 9 uur wilde de magistratuur “haar ongenoegen over de verregaande besparingen binnen justitie kenbaar maken”.

Arbeidsauditeur Danny Meirsschaut benadrukte dat de burger niet mag lijden onder het signaal van de magistratuur en de medewerkers van justitie. “Een staking heeft niet het minste baat voor justitie in haar geheel en we willen niet in de weg staan van de rechtsbedeling van de burger. Wat vandaag gebeurt, moet niet beschouwd worden als een protest tegen de huidige regering en zeker niet tegen minister van Justitie Geens. Onder de vorige regeringen zijn de besparingen aangevangen en werd er een stop gezet op de vacatures.”

Bron » De Standaard

Opinie: Naar moderne justitie in drie etappes, maar wel samen

Vandaag voeren de magistraten actie om hun onvrede over de hervormingen en besparingen binnen justitie kenbaar te maken. Koen Geens zet op een rijtje waar hij naartoe wil met zijn departement, hoe hij dat wil doen en wat de noodzakelijke do’s en don’ts zijn.

  • Wie? Minister van Justitie (CD&V).
  • Wat? Door van justitie een betrouwbare betaler te maken, de nodeloze werklast weg te nemen en het basisrecht en de gebouwen op te frissen, kunnen we de stap zetten naar een 21ste-eeuwse rechtsbedeling.

Het is geen eenvoudige taak om onze justitie modern te maken. Er is inderdaad een relatieve stilstand van het Belgisch rechtswezen sinds de Tweede Wereldoorlog. Was rechtsbedeling dé openbare dienst van de 19de eeuw, dan is dat nu volksgezondheid. Vergelijk het Poelaertpaleis in Brussel met Gasthuisberg in Leuven.

De budgetten van justitie en ziekteverzekering verhouden zich vandaag ongeveer zoals 1 tot 12. Een betere verhouding dan 1 tot 8 zit er op lange termijn niet in: de drang naar eeuwig leven is kennelijk sterker dan de honger en dorst naar gerechtigheid. Maar met een verhouding van 1 op 8 zouden we nog heel wat meer realiseren dan vandaag.

Een goede jurist worden vraagt een heel leven. Recht is een ervaringswetenschap. Sprekend is dat ere-advocaat-generaal bij het Hof van Cassatie, Raoul Declercq, onlangs op 95-jarige leeftijd stierf terwijl hij de laatste hand legde aan de zevende editie van zijn magistraal handboek over strafvordering. Het is paradoxaal genoeg die passie voor het vak op zich die, naast structurele onderfinanciering en gebrek aan langetermijnvisie, vernieuwing van binnenuit soms moeilijk maakt. Er is gewoon geen tijd voor. De vernieuwing moet ook van buiten komen.

Recht en geneeskunde hebben gemeen dat er van beide nooit genoeg kan zijn: hoe meer gezondheid en hoe meer recht, hoe meer welzijn. Maar de kosten van recht en gezondheid groeien ook met de welvaart. Voor elke procent economische groei komen er bijna evenveel geschillen bij. Maken de ingenieur- en informaticawetenschappers in ons land al decennialang integrerend deel uit van de biomedische vooruitgang, dan is dat te weinig het geval in de juridische sfeer. Die externe hulp is nochtans dringend noodzakelijk.

Driestappenplan

In maart 2015 heb ik in het Justitieplan uitgelegd hoe ik de nabije toekomst van Justitie zag en samen met alle actoren van Justitie onmiddellijk de hand aan de ploeg geslagen.

Hink.

De eerste stap maakte van justitie opnieuw een geloofwaardige en marktconforme betaler. In enkele maanden tijd werden, met de hulp van de regering, voor 175 miljoen euro achterstallen aangezuiverd. In mei 2016 werd Justitie door Graydon uitgeroepen tot betrouwbare debiteur. De tarieven die de betaling van gerechtskosten in strafzaken beheersen, werden aangepast aan de markt, soms opwaarts, dikwijls neerwaarts.

Stap.

Het tweede luik neemt nodeloze werklast weg: België heeft zeer veel procedures en zeer veel gevangenen. In een jaar tijd werden met het oog daarop drie grote potpourri-wetten door het parlement aangenomen, nog twee doorlopen het wetgevend proces. Slechts enkele voorbeelden: verstek en opschortend hoger beroep worden ontmoedigd, assisen werd voorbehouden voor gevallen waarin de volksjury een meerwaarde betekent, buitengerechtelijke bemiddeling wordt gestimuleerd.

In de penitentiaire sfeer gaat repatriëring van gevangenen sneller, alternatief straffen wordt makkelijker en binnenkort wordt voorlopig hechten moeilijker. De rechter moet niet meer tussenbeide komen voor de snelle invordering van onbetwiste schulden en het betalingsbevel in verkeerszaken.

Geen ontmenselijking evenwel: de nieuwe interneringsreglementering wordt van kracht op 1 oktober 2016, bijna 500 geïnterneerden gaan eindelijk van de gevangenis naar gespecialiseerde instellingen. De rechtstoegang wordt niet bemoeilijkt: een eigentijdse pro-Deo- en Salduz-wetgeving kwam tot stand na overleg met de advocaten en er wordt in datzelfde overleg hard gewerkt aan een fiscaal aantrekkelijke rechtsbijstandsverzekering.

De resultaten hiervan worden zichtbaar: sinds 2014 zijn er bijna 1.500 gevangenen minder en hoger beroep en verzet worden niet meer aangetekend om tijd te winnen.

Sprong.

De derde stap is tweeledig: vernieuwing van de basiswetgeving én van de technologische en gebouweninfrastructuur.

Het 19de-eeuwse basisrecht wordt naar de 21ste eeuw gebracht: dit geldt voor het burgerlijk recht, het straf-, het strafproces- en het strafuitvoeringsrecht alsook het vennootschaps- en het ondernemingsrecht. Wetteksten zullen niet alleen leesbaar, maar ook begrijpelijk worden voor een hedendaagse burger.

Veel juridische begrippen van gisteren, zijn niet meer die van vandaag, laat staan van morgen. Insiders weten dat het ernst is: de vergaderingen met de beste experts volgen mekaar op, en het eerste deel van het nieuwe Strafwetboek werd al besproken in het parlement.

Zoals een voorsprong remmend kan zijn, kan een achterstand stuwend zijn.

Naast een nieuwe toepassingen zoals e-box en e-deposit of het elektronisch betekeningsplatform, zal een kwantumsprong mogelijk worden door het gebruik van digitale intelligentie bij administratieve taken: als een computer Gary Kasparov kan kloppen bij het schaken, is de computer tot nog meer in staat. Zelfs in Straatsburg worden routine-arresten over mensenrechten voorbereid door ‘de computer’.

In die zin moet ook de gebouwenpolitiek met 315 justitieplaatsen grondig herdacht worden. (Nederland heeft er 35.) De justitie van morgen zal online zijn, of niet zijn. Geen haar op het hoofd van onze kleinkinderen zal er nog aan denken in de file te staan om rond 9 uur in een justitiepaleis te gaan pleiten. We beperken het aantal vredegerechten en stelden een masterplan justitiegebouwen op dat binnenkort aan de regering wordt voorgelegd.

De kroon op het werk zal de creatie zijn van een moderne penitentiaire en gerechtelijke omgeving waarin, naast rechtvaardigheid, ook reclassering en efficiëntie prioritair zijn. Dit kan enkel door overleg en samenwerking.

Over het gevangenisbeleid met het personeel, hun syndicaten en de gemeenschappen. Over een volwaardige beheersautonomie voor het gerecht met de magistraten en het gerechtspersoneel. Er wordt hard gewerkt aan een volwaardig sociaal statuut en dito pensioen voor elk van die ambten. Laten we allemaal samen van onze achterstand een voorsprong maken. Onze burgers, al wie werkt voor justitie en onze gevangenen verdienen dat.

Bron » De Standaard | Koen Geens

Nederlandstalige rechtbanken en advocaten hekelen disfuncties bij Brussels gerecht

In een gezamenlijk opiniestuk in De Tijd hekelen de voorzitters van de Nederlandstalige rechtbanken in Brussel en de Nederlandstalige stafhouder de ‘structurele problemen’ bij het gerecht in de hoofdstad. Ze doen dat naar aanleiding van de acties van vandaag door magistraten en gerechtspersoneel, waardoor alle zittingen in de rechtbanken met een half uur vertraging beginnen.

In het opiniestuk benadrukken de Nederlandstalige rechtbankvoorzitters Gaby Van den Bossche (handelsrechtbank), Marie-Charlotte Vantomme (arbeidsrechtbank) en Alfred Vanwinsen (eerste aanleg) samen met stafhoudster van de Nederlandstalige orde van advocaten in Brussel Kathleen Vercraeye dat “staken” geen optie is.

“Zelfs in tijden van malaise en grote veranderingen bij justitie moeten we allen – advocaten, magistraten, griffiers en justitiemedewerkers – ieder op eigen terrein, doen wat moet. Rechtbanken mogen hun kerntaak – recht spreken – niet opzijzetten, al is het maar voor een dag.”

Ze waarschuwen echter ook voor de “reële disfuncties en ernstige structurele problemen” waarmee ook de meer dan 3.000 advocaten in onze hoofdstad en in de Rand “onafgebroken geconfronteerd worden”. “Er is op veel plaatsen een schrijnend tekort aan magistraten, voldoende gekwalificeerde griffiers en medewerkers. De ICT beantwoordt helemaal niet aan de eisen van een moderne justitie.”

De Nederlandstalige rechtbanken in Brussel lijden volgens de topmagistraten en de stafhoudster ook onder een wirwar van gebouwen. Er is nood aan één gebouw op de Campus Poelaert waar alle diensten van de rechtbank samenzitten en waarover de Nederlandstalige voorzitters zelf zeggenschap hebben, klinkt het.

Bron » De Morgen

Brusselse Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg sluit zich aan bij acties magistraten

Dat meldt rechtbankvoorzitter Alfred Vanwinsen. De magistraten verzamelen dinsdag om 08.30 uur op de trappen van het justitiepaleis, aan het Poelaertplein, om hun ongenoegen duidelijk te maken. De zittingen van de verschillende rechtbanken zullen wel doorgaan, weliswaar met enige vertraging.

Volgens voorzitter Vanwinsen zijn de problemen waarmee zijn rechtbank kampt meervoudig. Zo gaat de personeelstoestand van de rechtbank zienderogen achteruit sinds haar oprichting, nu meer dan 2 jaar geleden.

“Momenteel ontbreken 18 personeelsleden op 112 zonder zicht op onmiddellijke verbetering van deze toestand”, zegt de voorzitter. “De toestand van de lokalen van de correctionele griffie is erbarmelijk. Er heeft zich al een arbeidsongeval voorgedaan en de beloftes voor nieuwe, aangepaste lokalen worden sinds meer dan 2 jaar niet nagekomen. Ondanks onze vraag sinds 2013 om in één gebouw gehuisvest te zijn, zitten onze diensten verspreid over 4 verschillende gebouwen.”

“Voor de uitoefening van de bevoegdheid inzake de internering, die op 1 oktober 2016 naar de rechtbank wordt overgeheveld, zijn noch personeel, noch informatica, noch lokalen op dit moment beschikbaar of voorzien. Ten slotte is er een nijpend tekort aan informaticamiddelen, zowel voor wat de hardware als de verdere ontwikkeling en uitbouw van software betreft.”

Bron » De Standaard

“Alle zittingen beginnen dinsdag met half uur vertraging”

Door de geplande acties van de magistraten zullen alle zittingen van de Belgische rechtbanken dinsdag met een half uur vertraging beginnen. Alle voorziene zaken zullen ondanks de vertraging wel worden behandeld, klinkt het in een mededeling van de Franstalige magistraten.

De rechterlijke macht had eerder al aangekondigd op dinsdag 7 juni actie te zullen voeren. Alle magistraten en leden van het gerechtspersoneel werden opgeroepen om rond 08.45 uur bijeen te komen in de gerechtsgebouwen. Er zullen dan manifestaties plaatsvinden en toespraken worden gehouden, zo klinkt het.

Alle voorziene zaken zullen, ondanks de actie, wel behandeld worden. “De zittingen zullen met een goed half uur vertraagd worden, zodat de mensen die hun zaak zien voorkomen niet benadeeld worden”, zegt Manuela Cadelli, de voorzitster van de Franstalige magistratenvereniging.

Maar het is de bedoeling dat de aanwezige mensen door de actie bewust worden gemaakt van “het belang en de ernst van onze strijd”, zo klinkt het.

De magistraten verzetten zich tegen de besparingen die de twee meest recente regeringen op het vlak van Justitie hebben doorgevoerd. Ze klagen aan dat hun departement “in verval” is.

“De door de grondwet gewenste onafhankelijkheid die de burgers moet beschermen tegen institutionele onevenwichten wordt kapot gemaakt door de huidige en de vorige regering”, aldus Cadelli. “De Belgische gerechtelijke macht is niet meer in staat om zijn rol als tegenmacht te spelen.”

Bron » De Standaard