Bende van Nijvel geen cadeau voor Koen Geens

‘Elke steen moet worden omgedraaid’, zei minister van Justitie Koen Geens (CD&V) gisteren over het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Maar veel kan Geens niet doen.

Het valt op hoe lang het stil is gebleven in de regering, na de onthullingen over de ‘Reus’ van de Bende van Nijvel. Het land is weer even helemaal in de ban van de grootste misdaadgolf die ons land in de 20ste eeuw heeft gekend, en die na 35 jaar onderzoek in een waas van mysterie gehuld is gebleven.

Met de onthullingen op zijn sterfbed van Christiaan B. dat hij de Reus was, lijkt het onderzoek in een stroomversnelling te zijn beland, maar ze tonen vooral aan hoe dit land, en met name justitie en politie, vierkant draait. ‘Het is alvast geen toonbeeld van de blakende gezondheid waarin de winkel van Geens zich bevindt’, merkte een regeringsbron een beetje cynisch op.

Omdat er weinig of geen eer mee te halen valt, voelt niemand in de regering zich geroepen om in de schijnwerpers te staan. Premier Charles Michel (MR) zwijgt in alle talen. Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) hield het bij een korte reactie dat de problemen van toen niet kunnen worden gelinkt aan de politie van nu. Voor de rest wil Jambon zijn collega Geens niet voor de voeten lopen, is te horen op zijn kabinet.

De minister van Justitie hield het maandag, na overleg met het college van procureur-generaals, nog bij een korte persmededeling, waarin hij opriep om het geheim van het onderzoek te respecteren. Gisteren kon hij voor het parlement niet anders dan toch een woordje uitleg te geven. Maar makkelijk was zijn boodschap niet. Want eigenlijk zei Geens dat de onthullingen van de Reus ‘ongetwijfeld interessant’ waren en dat ‘elke steen moet bovenkomen’, maar dat het misschien toch weer wat voorbarig is om te denken dat er een doorbraak is in het onderzoek.

Volgens informatie van de Luikse procureur-generaal Christian De Valkeneer werd in 2000 een speekseltest afgenomen bij de rijkswachter die de Reus zou zijn en zijn toen ook diens vingerafdrukken genomen. Maar een vergelijking met de vingerafdrukken uit het dossier was negatief. Een genetische analyse leverde dit jaar al evenmin resultaat op.

Geens gaf wel toe dat het onderzoek naar de Bende van Nijvel is misgelopen. Een aantal onderzoeksstrategieën hebben niet genoeg opgeleverd en er zijn volgens de minister pogingen geweest om het onderzoek te manipuleren. ‘Te veel is geschied, te veel is onopgehelderd’, klonk het straf. Maar daar bleef het bij. Geens kondigde niet aan dat hij het onderzoek een nieuwe impuls wil geven. Een overheveling van het dossier van Charleroi naar Vlaanderen, zoals de N-VA voorstelt, vindt de minister alvast geen goed idee.

Meer dan wat bijkomende manschappen voor het onderzoek beloven, deed Geens niet. Achteraf nuanceerde hij ook zijn eigen woorden over de manipulatie van het onderzoek. ‘Het ging om de manipulatie van een plastic zak die in het kanaal van Ronquières geworpen was. De zak bleek later in het water gesmeten te zijn dan eerst was aangenomen. Dat is een publiek geheim, lijkt me. Maar meer kan ik echt niet zeggen’, verduidelijkte Geens in De wereld vandaag op Radio 1.

Volgens onderzoeksrechter Martine Michel heeft iemand de speurders inderdaad op een dwaalspoor willen brengen. Nooit is daar opheldering over gekomen, zoals het ook nooit duidelijk is geworden wat de Bende van Nijvel dreef en wie de opdrachtgevers waren. Er zijn allerlei theorieën, want de buit stond niet in verhouding met het bloedige parcours van de moordende overvallen op acht warenhuizen, die in 1985 even abrupt stopten als ze begonnen waren.

Ook Geens lijkt niet bij machte om het onderzoek recht te trekken en de waarheid alsnog naar boven te halen.

Bron » De Tijd | Wim Van De Velden

Bende van Nijvel: oud-speurders Delta-cel ontkennen ‘manipulatie’ onderzoek

Minister van Justitie Geens en procureur-generaal De Valkeneer zijn het eens: in het dossier van de Bende is gemanipuleerd. Ze verwijzen specifiek naar de zoektocht in Ronquières. De speurders van destijds zijn verbolgen.

“De voormalige speurders van de Delta-cel die ik bijsta en oud-onderzoeksrechter Freddy Troch betreuren de verschillende uitlatingen in de pers (…) omtrent de mogelijke manipulatie (…) door de onderzoekers van de Delta-cel”. Een persbericht van advocaat Walter Damen moet het beeld over de cel Delta, de speurders uit Dendermonde, corrigeren.

Voor het eerst in drie jaar tijd kregen de ex-speurders opnieuw te maken met beschuldigingen van manipulatie. Ministers Geens wierp het op in de Kamer en verduidelijkte in TerZake dat hij het had over de vondst in het kanaal bij Ronquières.

“We hebben altijd gedacht dat dat een vorm van manipulatie was”, bevestigde procureur-generaal De Valkeneer. “Niet een manipulatie van de onderzoekers van de Delta-cel zelf, maar misschien dat de onderzoekers werden gemanipuleerd. Door wie? Dat weten we niet.”

Zak vol bewijzen

De manipulatie zou gebeurd zijn in 1986, een jaar na de overval in Aalst, op het moment waarop de speurders van Dendermonde in het water bij Ronquières een zak vol bewijzen naar de Bende vinden. Een kassa van de overval op de Delhaize in Aalst, patronen en muntstukken. Even later komen de duikers opnieuw naar boven: opnieuw een zak, dit keer met kogelvrije vesten.

Er volgen nog zakken. Met daarin wapens van de Bende, nog meer kogelvrije vesten, verscheurde stukken militaire kledij. De vondst is op dat moment een opsteker voor het team in Dendermonde en een opdoffer voor de speurders in Nijvel, die een jaar eerder op juist dezelfde plaats hadden gezocht.

Lange tijd is de vondst in Ronquières beschouwd als een van de belangrijkste resultaten in het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Tot in 2012. Vijfentwintig jaar na de vondst moeten de ex-speurders van Dendermonde een voor een naar Charleroi voor een verhoor.

“Plots werden we als verdachten opgepakt”, zegt een van hen. “Twee speurders van Charleroi zeiden letterlijk: ‘Jullie hebben het dossier gemanipuleerd’.”

Nieuwe testen bij het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) hadden aangetoond dat het bewijsmateriaal vrij kort voor het opduiken was gedumpt.

Dat resultaat sprak getuigenverslagen tegen van omwonenden aan het kanaal in Ronquières, die bizarre activiteiten hadden opgemerkt in de nacht na de overval op de Delhaize in Aalst, een jaar voor de vondst. “Eén persoon zie ik aan de waterkant ter hoogte van de betonnen trap. Kort nadien zie ik in het licht een donkere zak drijven, ter grootte van een vuilniszak.”

Na de ondervraging van de Delta-cel verzachtte de beschuldiging, maar het vermoeden van manipulatie bij de speurders in Charleroi bleef: de tipgever van de Delta-cel heeft de onderzoekers gemanipuleerd. Misschien heeft die wel banden met de bende?

Nochtans is er zo geen tipgever. De speurders uit Dendermonde gingen op zoek in Ronquières nadat ze een pv doorgespeeld kregen uit Nijvel. Iemand uit dat team vond zelf dat er na de overval in Aalst onvoldoende doortastend gezocht was.

Dossier verbranden

In de ogen van het Delta-team en oud-onderzoeksrechter Freddy Troch was er geen manipulatie, maar waren er enkel speurders die hun job naar behoren deden. Dat wil niet zeggen dat er in het Bende-dossier nergens sprake is van manipulatie, al is het onduidelijk of het om geknoei gaat. Gaande van het verbranden van delen van het dossier tot speurders die wapens uit het Bende-onderzoek mee naar huis namen. En dat lijstje is schijnbaar eindeloos.

“Denk maar aan die procureur Deprêtre uit Nijvel die per se wou bewijzen dat de daders geen politiek motief hadden”, zegt oud-politicus en advocaat Hugo Coveliers. “Of aan Franz Balfroid, de eerste speurder die de daders bij de rijkswacht zocht en vervolgens aan de kant is geschoven. Of hoe Dendermonde van het dossier werd gehaald, op vraag van het kabinet van toenmalig minister Wathelet.”

Bron » De Morgen

Bendespeurders Dendermonde: “Wij hebben nooit gemanipuleerd”

De Vlaamse speurders van het parket van Dendermonde die midden jaren tachtig het onderzoek naar de Bende van Nijvel voerden, pikken het niet dat minister van Justitie Koen Geens (CD&V) gisteren liet uitschijnen dat het onderzoek is gemanipuleerd. Ze vinden dat ze met de recente onthullingen vals beschuldigd worden, zegt hun advocaat Walter Damen in de journaals van VTM Nieuws en VRT.

Volgens de speurders insinueert Geens dat zij het hebben gemanipuleerd. Het gaat over de vondst van wapens en spullen van de Bende in het kanaal Brussel-Charleroi, in 1986.

Na de laatste Bende van Nijvel-overval in Aalst op 9 november 1985 zag een getuige hoe mannen zakken in het water gooiden nabij het Hellend Vlak van Ronquières. Dat was vlak bij het bos van Houssière (op de grens van Waals-Brabant en Henegouwen) waar een uitgebrande Golf GTI van de Bende was aangetroffen. Het parket van Nijvel zocht oppervlakkig in het kanaal, maar vond niets. De Dendermondse speurders van de Delta-cel deden dat in 1986 grondiger, met succes.

Er werden zakken wapens aangetroffen die Bende-feiten van 1982 en 1983 konden linken aan de overvallen van 1985. Toch brachten Franse experts in 2012 aan het licht dat de zakken pas enkele weken en geen jaar in het water lagen.

“Politici en andere mensen nemen standpunten in in het kader van een lopend gerechtelijk onderzoek en dat wordt verkocht als waarheid”, aldus Walter Damen. “Wij vragen om enige voorzichtigheid aan de dag te leggen. We vragen respect voor het geheim van het onderzoek.”

Bron » De Morgen

Procureur-generaal De Valkeneer: “Altijd al gedacht dat we gemanipuleerd werden”

Procureur-generaal Christian De Valkeneer, die het onderzoek naar de Bende van Nijvel leidt, zegt dat de speurders in het verleden tegengewerkt werden. Zo klinkt het in De Ochtend op Radio 1. “Wij hebben altijd gedacht dat er pogingen waren tot manipulatie.”

“We moeten niettemin voorzichtig zijn met het woord ‘manipulatie'”, zei De Valkeneer nog. “Er is sprake van mogelijke manipulatie in het verleden, maar door wie? Dat weten we niet.”

Na de overval van de Bende van Nijvel op het Delhaize-warenhuis in Aalst, op 9 november 1985, werd de cel-Delta opgericht. Freddy Troch, toen onderzoeksrechter in Dendermonde, was als magistraat verantwoordelijk voor het onderzoek. Een jaar later, in 1986, vinden zijn speurders enkele wapens terug in het kanaal Brussel-Charleroi, ter hoogte van Ronquières.

In 2014 zei De Valkeneer al dat bijna dertig jaar verkeerdelijk gedacht werd dat de in 1986 uit het kanaal van Ronquières opgeviste wapens en buit van de Bende van Nijvel in de nacht van 10 op 11 november 1985, na de laatste overval van de Bende op de Delhaize in Aalst, in dat kanaal gedumpt werden. Dat zou ten vroegste op 27 oktober 1986 gebeurd zijn, of maximaal 8 à 10 dagen voor de vondst op 6 november van dat jaar gebeurde. Dat bleek immers uit onderzoek dat in 2012 is gevoerd en werd vanochtend nog eens herhaald door De Valkeneer.

De Valkeneer: “We hebben altijd gedacht dat dat een vorm van manipulatie was. Niet een manipulatie van de onderzoekers van de cel-Delta zelf (de speurders in Dendermonde), maar misschien dat de onderzoekers werden gemanipuleerd. Door wie? Dat weten we niet.”

Vlaamse rijkswacht

Ook minister van Justitie Koen Geens (CD&V) zei gisteren in de Kamercommissie dat het onderzoek gemanipuleerd is. “Het werd me duidelijk dat een aantal onderzoeksstrategieën geen bevredigend resultaat hadden opgeleverd, dat er pogingen gedaan waren om het onderzoek te manipuleren, terwijl de slachtoffers en hun nabestaanden me lieten verstaan dat ze onvoldoende gehoor hadden gekregen in het verleden.” Hij voegde daaraan toe dat manipulatie mogelijk in de richting van de Vlaamse gerechtelijke politie of Vlaamse rijkswacht wijst, “eerder dan naar de Franstalige”.

“In juni al versterking gevraagd”

Procureur De Valkeneer zelf liet ook weten dat in juni versterking gevraagd werd bij de federale politie. “Sinds september is de ploeg van drie politieambtenaren versterkt met twee Nederlandstalige onderzoekers”. En er is nog meer versterking op komst: “Mensen van het Comité P, wat interessant is want zij hebben al eerder op het dossier gewerkt en ze zijn dus meteen operationeel.” Voorts zal ook een misdaadanalist aan het dossier toegevoegd worden.

De versterking is een gevolg van de opnieuw gelanceerde piste rond ex-rijkswachter Christiaan B. die genoemd wordt als “De Reus” van de Bende. “Wij zijn al een halfjaar bezig met die piste, we hebben daar al heel wat onderzoek naar gevoerd. De broer van Chris B. (die in 2015 met de verklaring naar buiten kwam over de betrokkenheid van Chris B., nvdr) is drie keer verhoord. Maar er is nog steeds geen zekerheid, geen bewijs dat deze persoon aan de feiten heeft deelgenomen”.

De Valkeneer liet alvast weten niet opgezet te zijn met de media-aandacht: “Het is voor een onderzoek altijd makkelijker te werken in discretie”, zegt hij.

Bron » De Morgen

Manipulatie, maar weinig animo voor onderzoekscommissie

Hoe moet het onderzoek naar de Bende van Nijvel verder? Volgens justitieminister Koen Geens (CD&V) is het duidelijk dat er in het verleden pogingen waren om het onderzoek te manipuleren. Toch is er weinig animo voor een nieuwe parlementaire onderzoekscommissie.

“Het werd me duidelijk dat er pogingen gedaan waren om het onderzoek te manipuleren.” Minister Geens bevestigde in de commissie-justitie wat al dikwijls werd geopperd: het onderzoek naar de Bende van Nijvel werd gedwarsboomd. Over welke manipulaties hij het had, hield de minister voor zichzelf.

Ondanks die aangetoonde poging tot manipulatie van het onderzoek wordt de roep van oppositiepartij PVDA om een nieuwe parlementaire onderzoekscommissie lauw onthaald. “Ik ben altijd bereid om over zo’n onderzoekscommissie te praten, maar ik denk dat het belangrijker is dat de aandacht gaat naar het onderzoek zelf”, zegt Raf Terwingen (CD&V).

Ook oppositiepartijen sp.a en Groen zitten op dezelfde lijn. “We moeten opletten dat we niet te snel handelen”, zegt Stefaan Van Hecke (Groen). “Maar mocht blijken dat er politici of magistraten betrokken waren, dan kan een derde onderzoekscommissie wel nuttig zijn.”

Ook Carina Van Cauter (Open Vld) vindt dat de prioriteit bij het onderzoek zelf moet liggen, “zonder daarbij fouten uit het verleden uit het oog te verliezen”. Een ‘onderzoek van het onderzoek’ moet er dus wel degelijk komen, stelt ze, maar een parlementaire onderzoekscommissie is volgens haar niet het juiste instrument.

Van Cauter: “De Hoge Raad voor Justitie kan zo’n onderzoek voeren, maar dat kan pas als het gerechtelijk onderzoek afgerond is. Ofwel moeten de bevoegdheden van de Raad worden uitgebreid, ofwel is dit iets voor een nieuw op te richten Comité J, naar analogie met de Comités I en P.”

Team verdubbeld

Intussen wordt het aantal onderzoekers naar de Bende opgetrokken. Claude Fontaine, de baas van de federale gerechtelijke politie, liet de minister eerder deze week weten dat hij bereid is om het team te verdubbelen “als dit zou nodig blijken”. En die extra mankracht komt er ook. Er zouden drie tot vier leden van de gerechtelijke politie de cel versterken, en er komt ook hulp vanuit het Comité P.

Geens benadrukte dat de onderzoekscel, die tot dat moment uit drie Franstalige onderzoekers bestond, in september al werd uitgebreid met twee Nederlandstalige onderzoekers.

Of een nieuwe verdubbeling van het aantal onderzoekers volstaat, willen de verschillende partijen nog afwachten. Van Hecke juicht de extra mankracht alvast toe. “Het onderzoeksteam bestond ooit uit honderd man. Ik zeg niet dat we daar opnieuw naartoe moeten, maar tot voor kort waren dat er slechts drie, wat belachelijk weinig is voor een dossier van 3 miljoen pagina’s.”

Voor Annick Lambrecht (sp.a) is het aantal onderzoekers niet wat telt, maar wel hun kwaliteit. “Het is intussen voldoende bewezen dat de huidige manier van onderzoek niet werkt.”

Zij pleit er dan ook voor om het dossier over te hevelen naar het federaal parket, maar dat zien de andere partijen niet zitten omdat zo kostbare tijd verloren zou gaan.

Bron » De Morgen