“1985” aflevering 4: het Bendegeweld breekt los met een eerste reeks van overvallen op grootwarenhuizen

Geplaatst op 12 februari 2023 door

Over 10.000 Belgische frank inschrijvingsgeld, elitetroepen maar vooral veel angst na overvallen op warenhuizen. In aflevering 4 van de Eén-reeks “1985”, rond de Bende van Nijvel, breekt het echte bendegeweld los. Wat zijn de feiten achter de fictie?

10.000 frank

De vierde aflevering van “1985” start met studentenprotest in de straten van Brussel. Eind jaren 70, begin jaren 80 kwamen studenten regelmatig op straat om te betogen tegen de ’10.000’. Dat getal staat voor het verhoogde inschrijvingsgeld aan de universiteiten van omgerekend 250 euro. Studenten vonden dat die maatregel de democratisering van het onderwijs in gevaar bracht.

Het studentenprotest was soms ludiek, maar er waren ook harde confrontaties. De rijkswacht zette daarbij het waterkanon in, schoot traangas af en haalde de wapenstok boven. De ordehandhaving gebeurde soms erg hardhandig en werd voor sommigen zelfs een nieuw voorwerp van protest. Onderstaande affiche getuigt daarvan. Op 11 maart 1979 bezetten studenten het rectoraat van de universiteit van Gent, maar daar werd manu militari een eind aan gemaakt.

Auberge du Chevalier

Het restaurant Auberge du Chevalier in Beersel werd uitgebaat door de bekende Anderlechtvoetballer Jef Jurion. Om die reden kwamen er nogal wat sport- en andere vedetten over de vloer en was het dus een zaak met een zekere faam.

In de nacht van 22 december 1982 werd er een gruwelijke moord gepleegd die toegeschreven wordt aan de Bende. José Vanden Eynde, een 72-jarige ex-taxichauffeur, is er huisbewaarder. Hij is de vader van de kok, Marc Vanden Eynde. Je ziet zijn personage een getuigenis afleggen in deze aflevering.

Het is in werkelijkheid ook de zoon die het lichaam van zijn vader ontdekt. En hoe? Het slachtoffer is letterlijk op zijn bed gekruisigd, de armen met een telefoondraad vastgebonden aan de bedstijlen. Hij is zichtbaar gemarteld en geëxecuteerd door verschillende schoten in het hoofd. De modus operandus deed sommige speurders een verband leggen met de rituele moord in de Rue Pastorale (zie aflevering drie) maar dat verband is nooit hard gemaakt.

Er kon wel een ander verband gelegd worden. De kogels, kaliber 22, werden drie weken later ook gebruikt bij de moord op de taxichauffeur Constantin Angelou. Deze Griek werkte voor de Société des Taxis Indépendants (STI), hetzelfde bedrijf waarvoor José Vanden Eynde werkte in het verleden.

Juan Mendez

In aflevering 4 wordt ook Juan Mendez geïntroduceerd. Juan Mendez Blaya is een verwoed wapenliefhebber en vandaar ook zijn vriendschap met Madani Bouhouche en Robert Beijer.

De man heeft bij hem thuis in Overijse een werkplaats om aan wapens te werken. De man is daarin erg bedreven. Hij zal later aan de slag gaan bij wapenfabrikant Fabrique Nationale (FN) in Herstal. Daar zal hij ook wapens stelen om ze onder te brengen in zijn indrukwekkende privéverzameling met prototypes die criminelen erg interesseren.

Precies die verzameling is mikpunt van een grote diefstal op 15 mei 1985. Volgens Mendez zit vermoedelijk zijn ‘vriend’ Bouhouche daarachter. Veel later zal Bouhouche inderdaad veroordeeld worden voor heling van deze gestolen wapens. En hoe dan ook zal blijken dat verschillende gestolen wapens gebruikt worden bij tal van misdrijven toegeschreven aan de Bende van Nijvel.

Juan Mendez zal op 7 januari 1986 vermoord teruggevonden worden in zijn wagen op de oprit “Rosières” van de autosnelweg Brussel-Namen. Hij is op zijn beurt neergeschoten met 6 kogels.

Jean François Calmette

De jonge, avontuurlijk ingestelde, Franky Verhellen wordt in deze aflevering lid van de groep Diane, de speciale eenheid van de rijkswacht. In de aflevering is te zien hoe hij een opleiding gevechtstechnieken krijgt. Die wordt gegeven door een zekere J.F.

J.F. staat wellicht voor Jean-Francis Calmette, een Franse oudgediende van de O.A.S. (Organisation de l’Armée Secrète, een extreemrechtse organisatie). De man was ook directeur van Wackenhut Belgium, een private militie. De privébewakingsfirma werkte destijds o.a. in het Brusselse winkelcentrum City 2. Ze kwamen in opspraak wegens racistische incidenten.

Dat uitgerekend een man met zo’n profiel in die tijd training gaf aan leden van de groep Diane, werd ook al vermeld in de parlementaire onderzoekscommissie. Calmette gaf overigens ook training aan leden van Westland New Post.

Het is in die grijze zone waar (ex-)rijkswachters, militairen, bedenkelijke figuren uit al even bedenkelijke organisaties (denk aan Front de la Jeunesse, Westland New Post…) mekaar ontmoeten en die vaak ook de achtergrond vormen waartegen de feiten van de Bende van Nijvel zich afspelen.

Interessant is het zinnetje dat in aflevering 4 wordt uitgesproken door WNP-leider Paul Latinus in de nasleep van de dubbele moord in de Rue Pastorale. “Dit is een overwinning op de Staatsveiligheid”, zo zegt hij. Daarmee geeft hij aan waar het hem om te doen is: cruciale diensten van de overheid trachten te verzwakken door ze in diskrediet te brengen. Ook hun diefstal van de telexen uit de NATO moest vooral de zwakke beveiliging van het hoofdkwartier in Evere in de verf zetten.

Overigens valt in deze context in aflevering 4 ook nog de naam van Bonkoffsky te horen. Christian Bonkoffsky kwam vijf jaar geleden uitgebreid in het nieuws. Hij zou op zijn sterfbed gezegd hebben dat hij lid was van de Bende. Maar het waarheidsgehalte van die zogezegde verklaring is omgekeerd evenredig met de ruchtbaarheid die dit bericht kreeg. Bonkoffsky is niet ‘de reus’ van de Bende, zo is ondertussen ook officieel bevestigd.

Eerste golf gewelddadige overvallen van de Bende

Op het einde van aflevering 4 zien we het Bendegeweld in alle hevigheid losbarsten. Er worden drie brutale overvallen in beeld gebracht. Al deze overvallen zullen ervoor zorgen dat veel mensen een tijdlang niet meer in het weekend tegen sluitingstijd gingen winkelen in grootwarenhuizen. Het is maar één voorbeeld van de impact van de Bende op de bevolking.

Ze slaagden erin een angstpsychose te creëren. Om die reden wordt over de Bende ook gezegd dat het niet gaat om ordinaire zware criminaliteit. Ze wilden de overheid (de rijkswacht, de staatsveiligheid…) in diskrediet brengen en de samenleving destabiliseren.

Vrijdag 11 februari 1983 – Delhaize Genval – 19.10 u.

Deze feiten worden beschouwd als de eerste in een reeks van overvallen op grootwarenhuizen. Er vallen geen doden, zelfs geen gewonden. De buit wordt geschat op zo’n 700.000 Belgische fr. (17.500 euro). De drie overvallers dragen een carnavalsmasker.

Vrijdag 25 februari 1983 – Delhaize Ukkel – 19.20 u.

Een vergelijkbare overval vindt twee weken later plaats in Ukkel, opnieuw bij een Delhaize (die nota bene tegenover een rijkswachtkazerne gelegen is). Een gewapende man eist de inhoud van de brandkoffer: 600.000 Belgische fr. (15.000 euro) Een andere overvaller schiet ogenschijnlijk lukraak in het warenhuis. Er zijn als bij wonder geen gewonden.

Die vallen er wel wanneer de overvallers het warenhuis verlaten. Een bejaarde man die om hulp was gaan zoeken, wordt door de overvallers beschoten. De man is zwaargewond. Getuigen spreken over “een grote man” die een professionele schuttershouding aannam. Vandaar de “reus” van de Bende van Nijvel”.

Uit de ballistische expertise blijk dat bij beide overvallen dezelfde wapens zijn gebruikt. Dat laatste horen we trouwens (in deze aflevering) letterlijk zeggen door VRT NWS-collega Johny Vansevenant.

Donderdag 3 maart 1983 – Colruyt Halle – 19.30 u.

Een week later slagen drie of vier (dat is niet helemaal duidelijk) overvallers toe in Halle. Ze dragen zwarte bivakmutsen met openingen voor de ogen, de neus en de mond. Klanten die aan de kassa’s staan aan te schuiven worden door de overvallers verplicht op de grond te gaan liggen. Er wordt opnieuw geschoten. De overvaller gaan aan de haal met ruim 1.180.00 Belgische fr. (29.500 euro).

De filiaalhouder wordt neergeschoten met een schot in het hoofd. De daders vluchten met een VW Golf. Tijdens hun vlucht schieten ze nog her en der op mensen in de Colruyt en op de parking.

Opnieuw zal het ballistische onderzoek uitwijzen dat de daders dezelfde wapens gebruikten als bij de overvallen op de Delhaize in Genval en op de wapenhandel Dekaise. Hoewel het onderzoek nooit de daders heeft kunnen identificeren, wordt het verband tussen al deze aanslagen als het ware door de Bende dus zelf geleverd.

Bron » VRT Nieuws

De tragiek van de echte Goffinard uit ‘1985’: adjudant Guy Goffinon was er zeker van dat hij de Bende bij de lurven had

Geplaatst op 11 februari 2023 door

Twee jaar na de laatste moordpartij van de Bende van Nijvel was rijkswachtadjudant Guy Goffinon er rotsvast van overtuigd dat hij – en hij alleen – ze had ontmaskerd. Achter het personage Goffinard uit de tv-serie 1985 schuilt een hoop tragiek.

“Wacht, niet binnenkomen, ik heb een gevaarlijke hond, ik zal hem eerst opsluiten”, zo beschrijft oud-rijkswachter Robert Beijer in zijn boek De laatste leugen zijn list bij de huiszoeking in zijn appartement, oktober 1987. “Ik glip binnen en sla de deur dicht. Dan begin ik met de grote opruimoperatie. Alle documenten die ik niet in handen van de flikken wil zien vallen, gooi ik in de open haard.”

Beijer runt in die tijd met kompaan Madani Bouhouche een detectivebureau. Hij wordt verdacht van illegale telefoontap en (later ook) betrokkenheid bij de moord op FN-wapeningenieur Juan Mendez-Blaya in Waver, begin 1986. Die was er zeker van dat bij hem afkomstige wapens waren gebruikt bij de achtvoudige moord in de Delhaize in Aalst op 9 november 1985, de laatste raid van de Bende met de grote B. Mendez zou zijn geliquideerd als hinderlijke getuige.

Het onderzoek werd geleid door Guy Goffinon, adjudant bij de Brusselse BOB, de recherche van de toenmalige rijkswacht. “Hij werkte dertien, veertien uur per dag, en soms de nacht door”, zegt een ex-BOB’er. “Hij was bezeten door zijn dossiers.”

Floppydisk

De echte Goffinon verschilde op veel vlakken van de in 1985 door Tom Vermeir neergezette cynicus met het sappige Brusselse accent. Goffinon, bijgenaamd ‘de Gof’ of ‘de vos met de zilveren slapen’ was louter Franstalig. En hij had een enorm netwerk van boeven en prostituees doordat hij als agent in de jaren zeventig was begonnen in de rosse buurt rond de Naamse Poort in Brussel. “Hij had iets aristocratisch”, zegt de ex-BOB’er. “Een woord was voor hem een woord. Heel letterlijk.”

Beijer, die bij de BOB ooit nog onder hem had gediend, kreeg tijdens de huiszoeking niet alles verbrand. Op zijn kantoor vonden de speurders enkele floppydisks – de verre voorloper van de USB-stick. Tijdens een ondervraging haalde Beijer er stiekem eentje uit de stapel en probeerde ze te breken tussen zijn knieën. Dat lukte niet. De floppy ging in de pc en op het scherm verscheen codetaal.

Goffinon kreeg er een papieren uitdraai van en ging aan de slag. Dagen, nachten. In de late namiddag van vrijdag 6 november 1987 veerde hij met een wilde kreet recht. Hij had de code gekraakt. Er kwamen adressen te voorschijn van garageboxen die Beijer en Bouhouche sinds 1981 onder valse namen huurden.

“De jackpot”

Een van de boxen was nummer 179 in parkeergarage Beau Site langs de Brusselse Louizalaan. Die locatie is verbonden met de Bende. Na de eerste raid, bij wapenhandel Dekaise in Waver in september 1982, was de buit volgens zelfverklaard mededader Bruno Vandeuren daar naartoe gebracht. Goffinon wist dat, hij had Vandeuren zelf ondervraagd.

Goffinon en zijn mannen trokken meteen naar de garage. Ze haalden er een ladder bij, want bovenaan de poort was een spleet. Ze keken binnen. Wat ze zagen, deed hun harten nog sneller kloppen: een witte Toyota Hiace-bestelwagen die in 1980 was gestolen en waarvan de inhoud was gedumpt op exact dezelfde plek in het Ter Kamerenbos als de bij Dekaise gebruikte overvalwagen.

Doordat Beijer de speurders al eens te grazen had genomen, zou elke andere politieman de box hebben laten bewaken in afwachting van het huiszoekingsbevel. Goffinon niet. Hij ging Beijer op zaterdag bezoeken in de cel en vroeg hem wat hij in de box zou vinden. Volgens ‘de Gof’ antwoordde Beijer: “De jackpot.”

Toen hij op zaterdagnamiddag rond 15 uur terugkeerde naar de box, stond de deur van de Toyota open en was de hele binnenkant bewerkt met een brandblusser. De auto was leeg. Christian Amory, een andere rijkswachter uit de entourage van Bouhouche en Beijer, zei later: “In die box lagen de wapens van de Bende van Nijvel.”

Goffinon heeft het geklungel nooit kunnen verklaren. “Wat vooral speelde, was dat ‘de Gof’ het zo graag allemaal zelf wou doen”, zegt de ex-collega. “De box is tweeëntwintig uur onbewaakt gebleven. Al die tijd waande hij zich de man die – eindelijk – de Bende had ontmaskerd.”

In haar boek Het complot van de stilte suggereert Humo-journaliste Hilde Geens dat Goffinon bewust de boel saboteerde. Omdat Bouhouche en Beijer hem chanteerden. Ze citeert ook een ooggetuige, die zaterdag: “Toen heb ik Goffinon zien huilen.”

De adjudant werd het mikpunt van verdenkingen en hoorzittingen in een parlementaire onderzoekscommissie. Begin 1990 liet onderzoeksrechter Luc Hennart een huiszoeking uitvoeren in zijn kantoor en zijn woning in Jette. Want intussen waren er andere onbegrijpelijke verhalen. Over zijn in 1985 erg realistisch nagespeelde rol in de zaak-François (drugs) en de mislukte moordaanslag op majoor Herman Vernaillen.

In een zes pagina’s lange brief aan de commissie schrijft Goffinon op 1 maart 1990: “Het is een man, gekneusd in zijn eerlijkheid, die het zich veroorlooft zich tot u te richten.” In de brief betwist hij elke band met Beijer, en eindigt hij met: “Had men schrik dat ik de waarheid zou ontdekken?”

Volgens een ex-collega is de adjudant de huiszoeking nooit te boven gekomen. “Hij heeft drie jaar later zijn vervroegd pensioen aangevraagd. En gekregen.”

Guy Goffinon (58) overleed op 11 mei 1995. We zullen nooit weten hoe het zou zijn gelopen als hij de code op maandag had gekraakt, en er diezelfde dag nog een huiszoekingsbevel was afgeleverd.

Bron » De Morgen | Douglas De Coninck

In Nijvel liggen ze er niet wakker van in één adem vernoemd te worden met een criminele bende

Geplaatst op 6 februari 2023 door

De tv-serie 1985 biedt niet alleen een eigenzinnige en enigszins door de wetten van fictie en televisioneel volksvermaak ingekleurde kijk op de duistere jaren tachtig van de vorige eeuw, ze rijt her en der ook oude wonden open.

Voor wie toen volwassen en bij volle verstand was, is het een hernieuwde kennismaking met een officieel nooit opgeloste reeks misdaden. Voor wie te jong of nog niet geboren was, is het een verbazingwekkende eyeopener. C’est arrivé près de chez nous.

‘Bende van Nijvel’ is de term die we automatisch associëren met een reeks moorddadige, zorgvuldig georkestreerde raids, zonder dat we er nog bij stilstaan dat we, telkens als we de benaming opdreunen, de aanvallen linken aan de naam van een Waalse stad met 28.000 inwoners. In Franstalig België hebben ze het nooit over de ‘Bende van Nijvel’, maar over ‘les tueurs du Brabant’, de moordenaars van Brabant, af en toe afgewisseld met ‘les tueurs fous du Brabant’, alsof die extra aanduiding nog meer zal benadrukken dat de daders losgeslagen gekken waren.

Die Franstalige omschrijving is veel accurater dan het hersenspinsel van een allang vergeten Vlaamse journalist. Brabant was toen nog niet opgedeeld in een Vlaams en een Waals gedeelte en bij de vroege overvallen werden handelszaken en personen in Waver, Beersel, Genval, Halle en, jawel, Nijvel geviseerd, stuk voor stuk plaatsen in die provincie. ‘Les tueurs du Brabant’ klinkt dus een stuk accurater dan ‘Bende van Nijvel’.

Het leven gaat door

We willen van de burgemeester van Nijvel, de 60-jarige liberaal Pierre Huart, weten of die Vlaamse benaming zijn stad parten heeft gespeeld. Minder Vlaamse toeristen, slechte reputatie, vervelende associatie met criminaliteit, dat soort dingen. “Pas du tout”, klinkt het verrassende antwoord. “Wij praten daar nooit over. Eén keer per jaar, op 17 september, houden we een eerbetoon voor de wachtmeester van de rijkswacht die werd doodgeschoten. En daarna gaan we weer voort met onze levens.”

Op zaterdag 17 september 1983 hield de bende die toen nog geen naam had ’s nachts halt aan de Colruyt op de Brusselsesteenweg in Nijvel. Om de buit was het hen niet te doen. Vijf dozen pralines, vijf flessen arachideolie, vijf flessen maïsolie, tien zakken koffie, veertig pakjes koffiebonen en welgeteld 22.070 frank, omgerekend zo’n 550 euro. Ze schoten bij de benzinepompen een echtpaar dood, Jacques Fourez en Elise Dewit. Achteraf bleken dat geen toevallige slachtoffers te zijn, ze hadden bezwarend materiaal over hooggeplaatste personen in hun bezit.

Ook de toegesnelde wachtmeester Marcel Morue werd rond 1.30 uur koudweg geliquideerd, zijn rijkswachtcollega Jean-Marie Lacroix overleefde door zich… voor dood voor te doen. Morue zou, volgens de website bendevannijvel.com, zelf onderzoek naar de zogeheten Roze Balletten gedaan hebben. Was hij ook een bewust doelwit van de gangsters?

“Ik herinner me die dag omdat het de enige keer was in mijn hele leven dat ik werd tegengehouden met de wagen”, zegt Huart. “Mijn vriend zat achter het stuur, we waren samen ergens naartoe geweest, ik weet zelfs niet meer wat of waar, toen de politie ons deed stoppen. Dat deden ze met alle auto’s die in de buurt van de Colruyt rondreden.” Het leven stond even stil in Nijvel, voor drie levens definitief.

In de vergetelheid

Van het centrum van Nijvel naar de Colruyt is het een fikse wandeling. Aan de rand van de stad was de grond ook toen al veel goedkoper en waren er destijds nog grote lappen beschikbaar, zeer geschikt om er grootwarenhuizen op neer te poten, ruim voorzien van parkeerplaatsen, dicht bij op- en afritten van autostrades, waardoor er, terloops gezegd, ook vlugge ontsnappingsroutes werden gecreëerd voor lieden met minder goede bedoelingen.

Aan de Colruyt zelf herinnert niets nog aan het drama van bijna veertig jaar geleden. Geen plaquette, geen monument, geen informatie aan de ingang: niets. Alsof men niets liever wilde dan dat dit in de vergetelheid zou raken. Het lijkt wel het Bende-onderzoek.

Bron » De Morgen

Bende van Nijvel-expert kritisch over fictiereeks ‘1985′ en Van Quickenborne: “Het dossier moet net wél verjaren”

Geplaatst op 6 februari 2023 door

De nieuwe zondagavondreeks ‘1985′ vertelt het verhaal van de Bende van Nijvel, een van de zwartste bladzijden uit onze geschiedenis. Maar is de reeks wel historisch correct? En hoe staat het op dit moment met het onderzoek naar de Bende? ‘Dag Allemaal’ vroeg het aan voormalig politicus Hugo Coveliers (75). “Voor tien miljoen frank verkoopt men in die milieus zijn moeder.”

Ruim een kwarteeuw was Hugo Coveliers volksvertegenwoordiger en senator. Zo zetelde hij in de eerste parlementaire onderzoekscommissie rond de Bende van Nijvel, die eind jaren 80 werd geïnstalleerd. Begrijpelijk dat hij met meer dan gewone aandacht kijkt naar de Eén-reeks ‘1985’, de kijkcijferhit op zondag.

“Ik blijf toch op mijn honger zitten”, zegt Coveliers, die in z’n rijkgevulde carrière nooit voor een straffe mening verlegen zat, na de eerste aflevering. “Er zit niks in wat ik al niet wist. Nu ja, mijn verwachtingen lagen niet hoog toen ik vernam wie de maker is: Willem Wallyn, een linkse jongen en de ex van Freya Van den Bossche. Ze hadden niet eens de motoren van de rijkswacht juist: dat waren zeker in die eerste jaren nog Harleys. Nu, dát is op zich nog niet zo erg. Wel vraag ik me af hoe ik bepaalde personages moet zien. Neem nu die Marc (gespeeld door Tijmen Govaerts, red.): is hij de zoon van de rijkswachter die destijds zelfmoord zou hebben gepleegd aan het slachthuis van Aalter? Hij was een van de onderzoekers naar de drugstransporten in bevroren vlees, waarachter rijkswachters zelf zouden hebben gezeten.”

In ‘1985’ wordt inderdaad geschetst hoe de rijkswacht de opkomende drugstrafiek in de jaren 80 mismeesterde. Gaf dat het startschot voor de Bende van Nijvel?

“Het is geweten dat bepaalde rijkswachters destijds verveeld zaten met zoekgeraakte fondsen – tipgeld, bijvoorbeeld – en dan maar zelf drugs gingen verhandelen om de tekorten aan te vullen.”

Dat de rijkswacht achter de Bende-overvallen zat, is intussen de populairste hypothese. Terecht?

“Ik denk het wel. Als het ‘gewone’ gangsters waren geweest, dan had er wel iemand uit de biecht geklapt. Zeker toen Delhaize 10 miljoen frank uitloofde voor de gouden tip. Daarvoor verkoopt men in die milieus zijn moeder. Dat het onderzoek na bijna veertig jaar niks is opgeschoten, bewijst dat er andere krachten spelen. Dan rest de vraag wie erachter zat: individuele rijkswachters, of de rijkswacht als instituut? Dat de doofpotoperatie zo succesvol was, wijst volgens mij op het laatste.”

Sommigen denken dat de rijkswacht onze democratie wilde vervangen door een politiestaat.

“Ik acht dat niet uitgesloten. Weet je, in dit dossier is het moeilijk om géén complotdenker te worden. We weten dat er extreemrechtse, vooral Franstalige kringen waren binnen de rijkswacht en het leger die de rechtsstaat niet bepaald genegen waren. Hoewel de rijkswacht destijds al veel macht hád. Het kan zijn dat verschillende groupuscules binnen de rijkswacht elkaar vonden – extreemrechts en drugstrafikanten – en dat er meerdere motieven waren.”

Is de betrokkenheid van de rijkswacht destijds voldoende onderzocht?

“Het onderzoek is duidelijk afgeremd. Uit onkunde, of doelbewust? Ik denk allebei.”

De eerste Bendecommissie, waar jij lid van was, besloot dat er te weinig controle was op de politiediensten. Is dat nu verbeterd?

“Op basis van onze bevindingen werd het Comité P in het leven geroepen. Nog eens jaren later, vooral na de zaak-Dutroux, werd de rijkswacht ontbonden en werd de federale politie opgericht. De controles staan nu op punt. Maar als je het mij vraagt, zijn we opnieuw toe aan een grondige evaluatie en hervorming van de politiediensten.”

Vorige maand werd oud-rijkswachter Robert Beijer aangehouden in Thailand. Brengt dat ons dichter bij de waarheid?

“Procureur Cappelle doet haar werk correct. Ik denk dat Beijer veel weet en dat hij via Bouhouche bij de Bende betrokken was, maar ik betwijfel of hij het achterste van zijn tong zal laten zien.”

Recent werd gezocht naar wapens. Kan dat een sleutel zijn tot de oplossing?

“Jammer dat die beruchte uzi nog niet onderzocht is. Dan had men kunnen nagaan of het een wapen van de rijkswacht was. Destijds waren er nogal wat uzi’s in omloop. Ooit kwam een wapenhandelaar naar mij met zo’n wapen, met de suggestie om het aan het parlement te tonen. Dat heb ik toch maar niet gedaan. (lacht)”

Zal de Bende van Nijvel ooit voor de rechter komen?

“Ik vrees ervoor. Veel verdachten zijn overleden, soms in duistere omstandigheden. Zo is Madani Bouhouche tijdens het houthakken onder een boom terechtgekomen. Eigenlijk moet men dit dossier strafrechtelijk laten verjaren (minister Van Quickenborne wil die verjaring schrappen, red.). In dat geval zal er misschien nog een dader naar voren komen en krijgen de nabestaanden uitsluitsel. Stel dat er nu nog een dader wordt gevonden, dan zal diens advocaat een levenswerk hebben om het dossier van miljoenen pv’s te lezen. Het zou nooit tot een proces komen.”

Tot slot: ben je zelf nog politiek actief?

“Nee. Ik volg de politiek wel, maar door de social media is het een show geworden. Of ik nog vrienden heb bij Open Vld? Met mate. Zeker niet Guy Verhofstadt, in mijn ogen de slechtste mens ter wereld. Volgens Nigel Farage was hij een belangrijke oorzaak van de Brexit. Wel, ik kan me iets voorstellen bij de arrogante manier waarop Verhofstadt die onderhandelingen aanpakte.”

Bron » Het Laatste Nieuws

Over “de eend”, “de maarschalk” en “het rode gevaar”: wie is wie en wat is wat in aflevering 3 van “1985”?

Geplaatst op 5 februari 2023 door

In aflevering 3 van “1985” vanavond op Eén staan opnieuw enkele markante gebeurtenissen uit de loden jaren 80 centraal. In dit artikel ontdek je meer over “de eend”, een wapendiefstal bij de elite-eenheid van de rijkswacht, “de maarschalk”, de moord op een koppel en het verband met de Bende van Nijvel.

Wapendiefstal

Het is de overgang van aflevering 2 (1981) naar aflevering 3 (1982): tijdens de jaarovergang vindt een mysterieuze diefstal plaats in het spreekwoordelijke hart van de rijkswacht.

Uitgerekend bij de groep Diane, de toenmalige naam van het SIE, het Speciaal Interventie Eskadron, slagen dieven erin een aanzienlijk aantal gesofisticeerde wapens buit te maken: 5 machinegeweren van het merk Heckler und Koch (H&K), 10 machinepistolen H&K, 5 FAL-geweren en 5 automatische riot guns FN. Zoiets kan eigenlijk alleen maar gebeuren met de hulp van rijkswachters. De vijand zit dus klaarblijkelijk in het korps.

De Mazda waarmee de wapens uit de kazerne van Etterbeek werden vervoerd, wordt teruggevonden in het vlakbij gelegen Elsene. Pikant detail: in de achtergelaten wagen is peper gestrooid om te voorkomen dat speurhonden zouden kunnen ingezet worden bij het sporenonderzoek.

Later zal een kolonel van de rijkswacht voor de parlementaire onderzoekscommissie hierover spreken in termen van een “provocatie”. “Een diefstal in de groep Dyane is volgens mij de grootste blamage geweest voor de rijkswacht.”

Robert Beijer, de kompaan van Madani Bouhouche, zegt met nauwelijks verholen triomfalisme eigenlijk hetzelfde. Vanuit zijn mond klinkt het als “de kers op de taart”, wanneer hij toegeeft dat hij achter de diefstal zat: “Ik zou het imago van de rijkswacht bij de publieke opinie ernstig ondermijnen, en de instelling grondig belachelijk maken en bovendien een ongrijpbare dreiging creëren.”

Je zou zijn woorden ook kunnen interpreteren als een mission statement van de Bende.

Dekaise

Op 30 september 1982, ruim een half jaar na de wapendiefstal, wordt een bloedige aanslag gepleegd op wapenhandelaar Dekaise in Waver. De winkel van Daniel Dekaise is in wapenkringen een bekend adres. Ook al omdat hij gespecialiseerd was in het ombouwen van wapens en het leveren van geluidsdempers. Onder het cliënteel bevinden zich militairen, detectives, politiemensen en rijkswachters zoals bv. Madani Bouhouche.

De man heeft ook tal van internationale klanten die zich situeren in het schemergebied waar bedenkelijke zakenmannen, geheime diensten (o.a. Kintex, een bedrijf van de Bulgaarse geheime dienst) en terreurorganisaties (o.a. de Baskische terreurbeweging ETA) mekaar treffen. Precies die kringen doen vermoeden dat de wapenhandelaar geen toevallig doelwit was.

Dit pv uit maart 1985 verwijst daarnaar. Het is opgesteld door de Bewakings- en Opsporings Brigade (BOB) van Waver en maakt o.a. melding van Kintex als dekmantelbedrijf van Darzjavna Sigoernost (DS), de Bulgaarse geheime dienst.

Later zal in de parlementaire onderzoekscommissie verteld worden dat Dekaise ook een aktetas had gemaakt waarin een mitraillette was ingebouwd, met geluidsdemper en laservisier, een wapen bestemd voor aanslagen.

Mocht hiernaar sneller een meer diepgaand onderzoek zijn gebeurd, zo zegt een B.O.B.‘er uit Waver, zou men zeker meer informatie gevonden hebben. Helaas, zo voegt hij er cynisch aan toe, “het onderzoek werd echter in Brussel gevoerd en daar hechtte men weinig geloof aan het verslag van “provinciale flikken”.” Het zegt iets over de sfeer binnen het korps en de efficiëntie van het gevoerde onderzoek…

De overval gebeurt erg brutaal. De buit is even aanzienlijk als angstaanjagend: 18 revolvers, pistolen en machinepistolen. Later zal blijken dat deze wapens nog gebruikt worden door De Bende.

Op het moment dat de gangsters buitenstappen, komt een politiecombi aangereden. De bestuurder van de politiewagen, inspecteur Claude Haulotte (33 jaar), wordt onder vuur genomen en afgemaakt met een kogel in het hoofd. Het illustreert de driestheid en de agressieve tactiek waarmee de Bendeleden te werk gingen.

De overvallers stappen in een VW Santana en rijden in de richting van Brussel. Ze worden achtervolgd door een Renaultje R4 van de Bewakings- en Opsporings Brigade. Ze botsen op elkaar in Hoeilaart en opnieuw worden de politiemensen onder vuur genomen.

Ook al werd er nationaal alarm geslagen, de daders kunnen ontkomen. Er wordt nog wel een robotfoto verspreid van de daders (zie hierboven) maar zonder resultaat. Het falen van de rijkswacht wordt opnieuw pijnlijk duidelijk.

De wijze waarop de vlucht georganiseerd werd, ook daar wordt in aflevering 3 naar verwezen, doet vermoeden dat de daders de zwakke plekken in het communicatiesysteem van de rijkswacht gebruikten. ’s Avonds wordt de VW Santana teruggevonden langs de Tumulidreef, in het Zoniënwoud. Hij is in brand gestoken en bovendien is het identificatienummer weggevijld.

Twee weken later ontdekt een fietser in de onmiddellijke buurt een heleboel voorwerpen, waaronder de inhoud van de portefeuilles gestolen bij Dekaise en papiersnippers van de Spaanse krant El País, de nummerplaat van de Santana versneden in 23 stukken …

Een van de wapens die gestolen werden bij Dekaise zal veel later, op 6 november 1986, worden teruggevonden in het kanaal Brussel-Charleroi te Ronquières. De VW Santana werd helaas erg snel als schroot verkocht waardoor later sporenonderzoek uitgesloten was. Het is een van de zovele blunders in het Bende-onderzoek.

PIO

In de derde aflevering valt geregeld het drieletterwoord PIO. PIO staat voor Public Information Office. Het is een inlichtingendienst (al zou je het ook een PR-dienst kunnen noemen) die in 1974 wordt opgericht binnen het ministerie van Landsverdediging. Het was de bedoeling de publieke opinie te bewerken ten gunste van het leger en vooral tegen “de subversie” (opstandigheid) in sommige media.

De toenmalige minister van landsverdediging Paul Vanden Boeynants stelt majoor Jean Bougerol aan als hoofd van PIO. Er zullen in totaal 445 personen werken bij PIO. Onder hen ook Francis Dossogne van het extreemrechtse Front de la Jeunesse.

De rol van PIO moet in het brede verhaal van de Bende gezien worden als een van de vele extreemrechtse groepen die genoemd werden. Het bracht naast de rijkswacht ook het leger in verband met de Bendefeiten. Harde bewijzen zijn daarvoor nooit aangebracht, al blijft de rol van sommigen minstens omstreden te noemen.

Jean Bougerol bouwde onder de dekmantel van het PIO een (illegale) parallelle inlichtingendienst uit, de Miller-groep. Een van de leden is Paul Latinus, een reserveleider van de luchtmacht, maar ook de leider van een ander extreemrechtse groepering: Westland New Post.

WNP

Westland New Post ontstond begin jaren 80. Aan het hoofd staat Paul Latinus die zich “de maarschalk” laat noemen. In aflevering 3, zo is te zien, zorgt dat voor enige verwarring in de militaire hiërarchie…

Opnieuw komen dezelfde doelen naar voor: WNP wil “de KGB’ers” uit de staatsveiligheid ontmaskeren en wil het land voorbereiden op het verzet in geval van een communistische invasie.

Onder de leden zijn er nogal wat mensen uit het leger, de rijkswacht en de staatsveiligheid. Erg opmerkelijk is de rol van twee commissarissen van de geheime dienst, le lapin (het konijn) en vooral Christian Smets, alias le canard (de eend). In de ene versie van het verhaal infiltreerde de geheime dienst WNP, in een andere versie is het omgekeerde het geval.

WNP’ers trainden onder meer in het Zoniënwoud, waar ze gevechts- en camouflagetechnieken aangeleerd krijgen.

Een opmerkelijke actie was de diefstal van geheime NAVO-documenten in Evere. Daarmee wilde WNP aantonen dat het hoofdkwartier niet bepaald optimaal beveiligd is tegen de infiltratie door “het rode gevaar”.

Maar nog schokkender, en dat is ook te zien in aflevering 3, is de dubbele moord in Anderlecht in de Herdersliedstraat (rue Pastorale). Over het motief voor deze moord lopen de meningen uiteen.

Sommige waarnemers zien duidelijk een verband met de WNP-ideologie. Het vermoorde koppel werd beschouwd als spionnen en moest om die reden uit de weg worden geruimd. Anderen zien de moord als een totaal uit de hand gelopen relationele kwestie. Een van de verdachten was immers de ex-man van het slachtoffer.

Die verdachte, Marcel Barbier, een lid van WNP, werd in mei 1987 levenslang veroordeeld door het hof van assisen van Brabant.

De man die in al deze affaires aan de touwtjes trok, Paul Latinus, wordt op 24 april 1984 dood teruggevonden. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om een zelfdoding. Kort voor zijn dood laat Latinus aan vrienden verstaan dat sommige leden van zijn organisatie wel eens zouden kunnen betrokken zijn bij de raids van de Bende van Nijvel.