Tag archieven: Verjaring

Opinie: Je kan een onderzoek verknallen, niet stopzetten

Geplaatst op door

De verjaringstermijn verlengen om te voorkomen dat onder meer het onderzoek naar de Bende van Nijvel stopgezet wordt, het is absoluut een zinnig idee, schrijft Hilde Geens. Voor het rechtsgevoel kan het niet dat moord verjaart.

“Alstublieft.” Dat woord gebruikte David van de Steen in een wanhopige oproep naar de politiek om de misdaden van de Bende van Nijvel niet te laten verjaren. David verloor zijn ouders en zijn zusje toen de Bende op 9 november 1985 in de Delhaize in Aalst acht winkelende mensen doodschoot en vele anderen kwetste. David zelf raakte blijvend gehandicapt. Als de zaak verjaart, krijgt hij voor de derde keer een slag: eerst bij de raid, dan bij het onderzoek, nu ook bij de democratisch georganiseerde straffeloosheid van de daders?

Dus wil David dat het parlement op 16 oktober de potpourriwet van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) goedkeurt, waarin de verjaringstermijn voor bepaalde zeer zware misdaden met tien jaar wordt verlengd. Journaliste Kathleen Vereecken vindt zo’n verlenging geen goed idee, zo schreef ze vorige week in ‘De mening’ in dS Avond . Je stelt de draagkracht van de nabestaanden nodeloos op de proef, vond ze, justitie moet durven loslaten en erkennen dat ze gefaald heeft. Dan moet ze toch eens naar David van de Steen luisteren.

“Alstublieft”, sprak hij tot de politiek. Het is niet alleen schrijnend dat een slachtoffer op die manier gehoord moet worden, het is ook moedig en verstandig vanwege David. Moedig, omdat hij weet wat hem en zijn familie te wachten staat bij de verlenging: tien jaar janboel, hoop en ontgoocheling, theater en bedrog. Verstandig, omdat het voor het rechtsgevoel niet kan dat moord verjaart.

In Nederland verjaart moord niet meer sinds de wetswijziging van 2005. In een moordzaak zijn de eerste uren, dagen, weken en maanden inderdaad cruciaal. Naarmate de tijd verstrijkt, verdwijnen de kansen op resultaat. Die kansen zijn in het Bende-onderzoek verknoeid, zo stelde de eerste parlementaire onderzoekscommissie eind jaren 80 vast.

De tweede commissie had niets anders te melden, en sindsdien is er niet echt verbetering. Veel waarheidsvinding valt er in het Bende-onderzoek inderdaad niet te verwachten.Maar een minieme kans blijft een kans. In juli van dit jaar werd de boekhouder van Auschwitz veroordeeld, zeventig jaar na de feiten. Het kan dus, maar het is niet het punt.

Je hebt als samenleving niet het recht een deur te sluiten, als je niet weet wat er achter die deur zit. Dat schreef Willy Acke, de substituut die in Dendermonde samen met onderzoeksrechter Freddy Troch en de Deltaploeg hartstochtelijk zijn schouders zette onder het dossier Aalst. Het resultaat was beperkt, maar het was een resultaat.

Dat je de verjaringstermijn voor moord afschaft, of verlengt, betekent niet dat je het onderzoek zelf voortzet. Of niet op de manier waarop het nu gebeurt. Ook daarin reageert David verstandig. Voor hem hoeft het niet.

Je kunt van alles bedenken.

Je zou kunnen ingaan op het aanbod van Rudi Van Doorslaer, directeur van het Cegesoma (studie- en documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij), en het Bende-onderzoek in handen geven van zijn historici. “We zijn er klaar voor”, zei hij naar aanleiding van de voorstelling van het door het Cegesoma opgestelde boek ‘Wie heeft Lahaut vermoord?’. In dat onderzoek hebben professor Manu Gerard en de historici Widukind de Ridder en Françoise Muller een belangrijke stap gezet naar de opheldering van de moord op de communistische partijvoorzitter Julien Lahaut.

Je zou het onderzoek naar de extreemrechtse spookorganisatie Westland New Post, dat al jaren een hypotheek legt op het hele Bende-onderzoek omdat het niet gebeurd is waar en wanneer het had moeten gebeuren (bij het parket in Brussel anno 1982), kunnen uitbesteden aan het Cegesoma.

Je zou onderdelen van het Bende-dossier kunnen afsplitsen waarin bepaalde verdachten jarenlang in beschuldiging werden gesteld, en daarop doorspeuren. Ik denk onder meer aan de dubbele moord op het juweliersechtpaar Szymusik in Anderlues.

Je zou kunnen werken op het dossier van José van den Eynde, de conciërge van de Auberge du Chevalier in Beersel, die rond kerstdag 1982 werd doodgeschoten, en waarin een getuige uit de omgeving van het slachtoffer destijds wél gepraat heeft met de speurders, een getuige zonder criminele achtergrond van wie de verklaringen niet werden uitgespit.

Je zou de Nederlandse hoogleraar rechtspsychologie Peter van Koppen (Universiteit van Amsterdam) om advies kunnen vragen. Deze specialist in verloren zaken onderzoekt met zijn studenten dossiers waarvan de veroordeelden volhouden dat ze onschuldig zijn. Het team bewees in de Schiedammer Parkmoord dat de verkeerde man in de gevangenis zat. De zaak werd heropend en de echte dader geïdentificeerd en veroordeeld.

Het kan.

Dit zijn bedenksels van een niet-juriste, misschien hebben de mensen van het terrein betere ideeën. Fijn. De verjaringstermijn verlengen biedt justitie de kans om zich daarover te informeren, na te denken, en ook de mening te vragen van de slachtoffers.

Alstublieft.

Bron » De Standaard | Hilde Geens

“Laat dossier Bende van Nijvel alstublieft niet verjaren”

Geplaatst op door

David Van de Steen (39), die zijn ouders en zus verloor bij de aanval van de Bende van Nijvel op de Delhaize in Aalst, is geen vragende partij om de verjaringstermijn van het onderzoek naar de bloedige terreur die ons land teisterde met nog tien jaar te verlengen.

“Het onderzoek mag stoppen, maar straffeloosheid mag er niet komen”, verduidelijkt David. David, toen negen jaar, liep op 9 november 1985 op de parking van de Delhaize met zijn zus en ouders toen de Bende toesloeg. Hij overleefde als enige van het gezin het bloedbad, maar raakte zelf ook zwaargewond. Het onderzoek naar de Bende volgt hij dan ook op de voet. “Maar we staan wel in het donker”, zegt hij.

“Het laatste officiële bericht ontving ik twee jaar geleden. Verder krijgen we geen nieuws.” Nochtans is een team van negen politiemensen in Charleroi nog dagelijks bezig met het onderzoek. Advocaat Peter Callebaut, die verschillende families uit Aalst, Halle en Temse vertegenwoordigt, komt 25 dagen voor de verjaring van het dossier met een krasse uitspraak. “Stop het onderzoek en laat de verlenging van de verjaringstermijn ook maar achterwege”, verwoordt hij het gevoel van de betrokken families.

“Straf dat hij zich in naam van drie persoon uitspreekt voor alle andere slachtoffers”, zegt David. “Het onderzoek is inderdaad al dertig jaar geklungel geweest met zaken die niet mogen uitkomen. Dat onderzoek mag van mij ook stoppen. Maar als er nu binnen enkele maanden toch bewijzen naar boven komen of de betrokken biechten hun daden op, worden ze niet bestraft. Stel die verjaringstermijn dus alstublieft niet uit zodat er van straffeloosheid in dit dossier geen sprake kan zijn.”

Bron » Het Laatste Nieuws

Opinie: Laat het los

Geplaatst op door

Dertig jaar na de laatste feiten houden nog steeds negen speurders uit Charleroi zich onledig met het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Voltijds nog wel. Het duizelde me even toen ik het hoorde, en ik moest onwillekeurig denken aan de processen van Neurenberg na de Tweede Wereldoorlog.

Het laatste Neurenburgproces werd afgerond in 1948, drie jaar na de oorlog. Er waren ook andere onderzoeken en processen, die langer duurden of later begonnen. Het tweede Auschwitzproces liep van 1963 tot 1965. Twintig jaar na de feiten, maar gezien de omvang van de nazimisdaden – duizenden daders en minstens zes miljoen directe slachtoffers, en dan zwijgen we nog over het leed van de overlevers – is het aannemelijk dat de onderzoeken zoveel tijd in beslag namen.

De Bende van Nijvel, die wellicht uit vier tot zes mannen bestond, maakte tijdens een reeks overvallen tussen 1982 en 1985 28 doden en 40 gewonden. Dat is geen zes miljoen, maar het blijft voor de betrokkenen een groot, niet te minimaliseren leed. De Bende is altijd het voorwerp geweest van wilde speculaties en complottheorieën, maar wie ze zijn of waren, zijn we nooit te weten gekomen.

Intussen zijn enkele nabestaanden van slachtoffers het moe. De strafwet die herschreven wordt zodat de verjaringstermijn weer eens wordt verlengd. De ondoorzichtigheid van het onderzoek. De gedachte dat de daders misschien intussen stokoud zijn, als ze nog leven.

Peter Callebaut, de advocaat van die nabestaanden, voegt daar nog de bedenking aan toe dat getuigenverhoren zoveel jaren na de feite weinig geloofwaardig zijn. Wetenschappelijk onderzoek geeft hem gelijk. Misschien herkent u het: iemand vertelt een verhaal in geuren en kleuren, waarna het zo echt gaat lijken dat u op de duur niet meer weet of u het zelf meegemaakt of alleen maar horen vertellen hebt.

Of u was met twee personen tegelijk getuige van eenzelfde gebeurtenis, en toch hebt u er een verschillende herinnering aan, terwijl u er beiden van overtuigd bent dat de eigen versie de enige juiste is. We doen het voortdurend onbewust: telkens als we aan een gebeurtenis terugdenken, verankert die zich steviger in ons geheugen. Maar elke keer voegen we ook informatie toe, en laten we andere informatie weg, waardoor de werkelijkheid in ons hoofd zich geleidelijk aan losmaakt van de werkelijkheid zoals ze was.

Maar minstens even belangrijk in dit geval is de draagkracht van de achterblijvers. Dertig jaar lang vruchteloos wachten op de resultaten van een uitzichtloos onderzoek en op een proces dat er nooit zal komen. Nooit helemaal kunnen afsluiten en verdergaan, omdat er altijd nog iets hangende is.

Politici, gebruik uw verstand en toon uw hart. Speurders, laat het los en erken uw beperkingen. Justitie, geef toe dat u gefaald hebt. En geef die mensen hun toekomst terug.

Bron » De Standaard | Kathleen Vereecken

Di Rupo wil gesprek met Bende Van Nijvel-slachtoffers

Geplaatst op door

PS-voorzitter Elio Di Rupo stelt voor om de nabestaanden van de slachtoffers van de Bende van Nijvel te horen, alvorens te stemmen over een eventuele verlenging van de verjaringstermijn in de Kamer. Bij CDH reageert men verbaasd.

Enkele nabestaanden lieten verstaan dat er voor hen een punt mag komen achter het onderzoek naar de Bende van Nijvel. “Dit heeft geen enkele zin meer. De zaak is verjaard en snel snel de wet op de verjaring aanpassen zal er niets meer aan verhelpen”, klonk het.

De verlenging van de verjaringstermijn maakt deel uit van het eerste pakket hervormingsvoorstellen dat minister van Justitie Koen Geens (CD&V) uitwerkte. Het kreeg al groen licht in commissie.

Di Rupo is echter niet akkoord met die gang van zaken. “Een particulier geval regelen vanuit een algemene wet is niet de goede weg”, vindt hij. De PS’er onderstreept ook dat het niet evident is te oordelen over feiten van tientallen jaren geleden.

Het CDH reageert verbaasd. Fractieleidster Catherine Fonck is wel voor een verlenging van de verjaringstermijn, verwijzend naar de uitspraken van de gerechtelijke autoriteiten in die zin. Bovendien bieden verbeterde DNA-technieken misschien nieuwe kansen, luidt het. Het CDH stemde dan ook voor de bewuste passage in de commissie.

De zaak is bovendien dringend, merkt Fonck nog op. Op 9 november verjaart de hele zaak.

Bron » VRT Nieuws

“We moeten verder gaan tot het laatste moment”

Geplaatst op door

Advocaat Peter Callebaut zegt in De Morgen dat hij niet wil dat de verjaringstermijn van het dossier van de Bende van Nijvel wordt verlengd. Procureur-generaal Christian De Valkeneer, bevoegd voor het dossier, denkt daar anders over. “Er zijn nog sporen om te onderzoeken.”

Peter Callebaut, de advocaat van een groep families uit Temse, Aalst en Halle, vindt dat de verjaringstermijn van het dossier van de Bende van Nijvel niet met tien jaar moet worden verlengd. “Jongens, stop met dit gezever. De zaak is verjaard. Snel de wet op de verjaring aanpassen, zal niet helpen. Het is afgelopen”, zegt hij aan De Morgen.

Op Radio 1 gaf hij vanmorgen meer uitleg: “Welke sporen zijn er nog na dertig jaar? Wat is daar nog geloofwaardig aan? (…) Je moet maar eens proberen je iets te herinneren van een jaar geleden, laat staan van dertig jaar geleden.”

Negen personen zijn nog met het onderzoek bezig in Charleroi. Ze onderzoeken volgens La Dernière Heure twee sporen: de bendeleden waren roofmoordenaars, of het waren mannen die door destabilisatie extreemrechts aan de macht wilden helpen. Maar de onderzoekers hebben last van interne strubbelingen, onder andere door een paar onnodige arrestaties, meldt de krant.

Bovendien hebben ze het onderzoek in een reisbureau veranderd, zegt Callebaut nog in De Morgen. “Ze zijn ongeveer in de hele wereld al gaan speuren: in Australië, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, Argentinië en natuurlijk ook de archieven van de Oost-Duitse Stasi.”

Klopt niet helemaal, zegt Christian De Valkeneer, de procureur-generaal van Luik en bevoegd voor het dossier van de Bende van Nijvel, aan dS Avond.

Hoezo?

“Er hebben inderdaad enkele opdrachten plaatsgevonden in het buitenland. Maar dat is zeker niet naar Zuid-Afrika of naar Australië. De opdrachten vinden plaats in onze buurlanden, en dan vooral in Frankrijk. Dat zijn korte trips van 3 tot 4 dagen. Vroeger, in de jaren negentig, werd er wel eens naar de Verenigde Staten of naar Canada gegaan, maar dat was volgens mij ook nodig. Ik kan mij daar wel niet echt over uitspreken. Ik ben nog maar een jaar of zeven bezig met het dossier van de Bende Van Nijvel.”

U was zelf vragende partij om de verjaringstermijn van het dossier van de Bende op te trekken van 30 naar 40 jaar. Waarom?

“Inderdaad, en ik ben blij met de beslissing om de verjaringstermijn te verlengen, al moet er nog wel over gestemd worden in de plenaire Kamer. Maar ik ben blij. We moeten verder gaan tot het laatste moment. We kunnen nog vorderingen maken. We hebben DNA-sporen gevonden en we werken nu met een DNA-databank voor heel Europa.”

“Er zijn nog sporen om te onderzoeken. Zoals de zakken die in 1986 in het kanaal van Ronquières werden opgevist. Eerst dachten ze dat de zakken er een jaar lagen, maar ze lagen er slechts twee weken. Er is manipulatie in het onderzoek gebeurd. Ik zeg niet dat die van de onderzoekers zelf kwam, maar de ontdekking van die zakken was geen toeval.”

Zal het onderzoek anders worden aangepakt?

“Er zijn op dit moment negen onderzoekers met het dossier van de Bende van Nijvel bezig. We houden de evoluties van hun onderzoek in het oog en zullen misschien, indien nodig, het aantal mensen dat met het dossier bezig is, verminderen. Maar dat hangt af van de evolutie van het onderzoek.”

“Ook zijn wij vragende partij voor een nieuwe wet die strafvermindering of -kwijtschelding kan geven aan mededaders die bij sommige feiten een tweederangsrol speelden en ons belangrijke informatie over de Bende van Nijvel kunnen geven. Na dertig jaar is de context anders en is de vrees om te spreken misschien verdwenen. Op dit moment is het grootste obstakel om een getuigenis af te leggen het feit dat je daardoor zelf in de problemen kan komen.”

Maar snapt u dat het genoeg is geweest voor de families die advocaat Callebaut vertegenwoordigt?

“Ik weet niet of de meerderheid van de slachtoffers en nabestaanden er zo over denkt. Ik weet bijvoorbeeld dat de dochter van een van de slachtoffers wel voorstander is van een verlenging van de verjaring. Het zal natuurlijk altijd een zeer diepe wonde blijven. Mensen reageren daar anders op: sommigen reageren geschokt en willen het laten rusten, andere mensen kunnen dat niet. Na dertig jaar is er nog veel pijn.”

Bron » De Standaard