In de inkomhal van het Brusselse justitiepaleis verzamelden honderden magistraten, griffiers en justitiemedewerkers om hun ongenoegen te uiten over de besparingen bij justitie. Volgens hen komt de rechtsgang in het gedrang, en daarmee een belangrijk aspect van onze democratie. Hieronder leest u de toespraak die Dominique Matthys gaf, voorzitter van de Orde van Nederlandstalige Balies.
Iedere burger heeft recht op een ongeremde toegang tot de rechter, op een transparante, professionele, rechtvaardige en snelle rechtsbedeling. Justitie is een openbare dienst en moet een efficiënt antwoord bieden op de aanspraken van de burger, particulier, ondernemer of andere.
Justitie is echter zoveel meer: de rechterlijke macht is één van de drie pijlers van onze grondwettelijke democratie, en het falen van justitie betekent meteen het deficit van onze rechtsstaat. Door de toegang tot de rechter – een verdragsrechtelijk en grondwettelijk verankerd grondrecht – te bemoeilijken, ja zelfs voor velen onmogelijk te maken, loopt onze individuele vrijheid gevaar.
En nochtans zouden we het moeten weten: de geschiedenis leert ons immers dat het niveau van de toegang tot justitie het beschavingsgehalte van de staat reflecteert. De teloorgang van justitie zet de deur open voor onvrijheid, rechteloosheid en discriminatie en verhoogt de verzuring in de samenleving.
De Justitiebarometer 2014 gaf duidelijk aan dat het geloof van de burger in justitie zoek is, en dat is voor onze democratie een verontrustende vaststelling. Slechts 61% van de bevolking heeft nog vertrouwen in justitie, en meer dan 90% van de bevraagden vindt dat een rechtszaak te lang duurt.
De burger heeft gelijk: onze justitie biedt helemaal geen antwoord meer op de terechte verzuchting van de rechtzoekende: die heeft recht op een modern, efficiënt functionerend gerechtelijk apparaat, dat zorgt voor een betaalbare, transparante, snelle en rechtvaardige oplossing van zijn geschillen.
Vandaag loopt de justitiewagen mank en de advocaten ervaren in hun dagelijkse praktijk tot welke frustratie en welk onrecht dat leidt. Zaken slepen veel te lang aan, justitie betaalt haar leveranciers niet of veel te laat, gerechtsgebouwen verkeren in een staat van bijna-verval, de juridische tweedelijnsbijstand snakt naar adem, de informatisering van de rechtsbedeling staat zo goed als nergens, griffies moeten op artisanale wijze hun administratieve taken vervullen en vacante plaatsen in de magistratuur en bij de griffies raken niet ingevuld.
Mede als gevolg van een jarenlange onverschilligheid van de zijde van de overheid, zijn de budgetten voor de rechtsbedeling langzaamaan opgedroogd. Nooit heeft de overheid prioritair de werkprocessen doorgelicht, de uitrusting gemoderniseerd, de omkadering van het gerechtelijk apparaat geprofessionaliseerd en de werklast verdeeld.
De aangekondigde budgettaire restricties stellen ons niet gerust: in de komende vier jaar moet het justitiebudget met 10% omlaag, in achtereenvolgende besparingen van 4% en vervolgens drie maal 2%. De regering wil kennelijk de begroting van justitie kortwieken: zij vermindert de omkadering, stelt benoemingen uit tot na de nochtans door de wet voorgeschreven termijn, en nog zoveel meer.
Dat kunnen wij niet langer tolereren: justitie moet over de middelen beschikken om op behoorlijke wijze te kunnen functioneren. De advocaten kunnen zich niet vinden in maatregelen die de overheid ondoordacht neemt op grond van blinde economische wetmatigheden. Op de vooravond van de begrotingsbesprekingen luiden wij, advocaten, de alarmbel. Wij doen dat samen met de actoren van justitie, in het uitsluitende belang van de rechtzoekende. Omdat een justitie die behoorlijk functioneert de enige waarborg vormt voor onze fundamentele waarden: vrijheid, gelijkheid, solidariteit, waardigheid en veiligheid.
Wij eisen een bewustwording en responsabilisering van onze politici om de prioriteiten van justitie onder ogen te zien en daartoe aan onze minister van Justitie alle steun en noodzakelijke middelen te geven.
Deze tekst wordt gedragen door de veertien Vlaamse stafhouders:
- Kathleen Vercraeye, Stafhouder van Brussel-NL
- Kati Verstrepen, Stafhouder van Antwerpen
- Hans De Meyer, Stafhouder van Gent
- Bart Staelens, Stafhouder van Brugge
- Luc Truyens, Stafhouder van Dendermonde
- Christian Vandenbogaerde, Stafhouder van Kortrijk
- Eric Halsband, Stafhouder van Leuven
- Dirk Van Coppenolle, Stafhouder van Hasselt
- Eric Schellingen, Stafhouder van Tongeren
- Eddy Van Daele, Stafhouder van Mechelen
- Lieven De Moor, Stafhouder van Oudenaarde
- Egied Wouters, Stafhouder van Turnhout
- Francis Ver Elst, Stafhouder van Ieper
- Joachim Van Speybrouck, Stafhouder van Veurne
Bron » De Wereld Morgen