Een opsporingsfoto van een man met een machinegeweer uit 1982 stuurt het onderzoek rond de Bende van Nijvel weer in de richting van het extreemrechtse Westland New Post. De foto werd in 1986 door WNP’er Michel Libert aan de speurders overhandigd.

Het federaal parket verspreidt een foto uit 1982 van een krullenbol met een half automatisch machinegeweer van het Italiaanse merk Franchi type Spas 12, kaliber 12. Zo’n wapen oogt erg imposant, maar is nooit gebruikt bij de aanslagen door de Bende van Nijvel. De bende vermoordde 28 mensen tussen 1982 en 1985. Tegen de strikte regels van het toenmalige misdaadmilieu in doodde de bende ook kinderen en politiemensen. Hierdoor denken velen eerder aan terrorisme dan aan klassieke misdaad.

Het belang van de foto houdt verband met de man die er in 1986 mee naar de cel-Delta van procureur Willy Acke in Dendermonde stapte: Michel Libert, een van de kopstukken van het vaak als nazistisch bestempelde Westland New Post (WNP).

Ondergronds

WNP was een van die kleine geheime extreemrechtse en stiekem door grote bedrijven gefinancierde organisaties die in de late jaren 70 wilden anticiperen op een verwachte inval door de Sovjetunie. Er diende een ondergronds netwerk te worden uitgebouwd dat tijdens de bezetting de Russen zou kunnen saboteren.

Er zat met Christian Smets een agent van de Staatsveiligheid bij WNP, die hen lessen gaf in het schaduwen. Hierdoor opereerden WNP’ers in de overtuiging dat ze voor de overheid opereerden. WNP ging telexen stelen bij de NAVO, om daar de zwakke beveiliging te demonstreren. Twee WNP’ers voerden een rituele executie uit op een koppel in Anderlecht omdat hen was verteld dat het Russische spionnen waren. WNP ging ook mensen schaduwen en grootwarenhuizen observeren. “Ik ben zeker dat wij zijn misbruikt door de latere Bende van Nijvel”, zegt Libert.

Libert zat ten tijde van de meeste Bende-feiten in de gevangenis vanwege zijn activiteiten bij WNP, maar werd tot zijn grote woede vaak genoemd als mogelijke verdachte.

Trainingskamp

De foto draagt als datum 13 maart 1982 en dateert vermoedelijk van een militair trainingskamp zoals organisaties als WNP of het aanverwante Front de la Jeunesse in die tijd organiseerden. Meestal deden ze dat in het Bois de la Houssière, waar na de dodelijkste raid op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985 (8 doden) de uitgebrande overvalwagen van de bende werd teruggevonden. Bronnen dicht bij het onderzoek bevestigen dat Libert de foto in 1986 persoonlijk bezorgde aan procureur Acke. De man zelf zegt zich dat niet te herinneren.

Michel Libert: “Ik was 23 jaar! En opeens besef je dat je bent misbruikt voor dit soort smeerlapperijen. Wat doe je dan? Dan stop je alles wat je aan mogelijk relevante info hebt in een grote zak en ga je daarmee naar de speurders. Als u me vraagt wie de man met dat machinegeweer wezen mag: ik heb geen idee.”

In een mail aan enkele journalisten voegt hij daaraan toe: “Ik herinner me zelfs niet die magistraat persoonlijk te hebben ontmoet. Ik ben voorgesteld aan onderzoeksteams waarbij de meesten zich niet voorstelden. Die foto hing al aan de muur bij een team, en ik weet al niet meer het welk.”

WNP werd in 1983 opgedoekt. Een jaar later overleed WNP-leider Paul Latinus bij wat door velen wordt beschouwd als een geënsceneerde zelfmoord. Latinus zou in het bezit zijn gekomen van het zogenaamde dossier-Pinon, een onderzoek waarin sprake was van kindermisbruik door leden van het toenmalige Franstalige establishment.

Groep Diane

De man op de foto draagt iets dat sterk lijkt op een uniform, weliswaar niet van een gekende Belgische veiligheidsdienst. “Toen hij die foto overhandigde, zei Libert dat hij hem had gekregen van iemand die hem had gezegd dat dit de zogenaamde reus was van de Bende van Nijvel”, zegt een ex-speurder. “Zelf zei hij verder geen info te hebben.”

De krullenbol op de foto werd destijds geïdentificeerd als zijnde iemand die was geëmigreerd naar Israël en al z’n bruggen achter zich had verbrand. Met de technologie van vandaag is het iets eenvoudiger om iemand op te sporen dan in 1986. Bij een heranalyse van het 2 miljoen pagina’s dikke dossier trokken speurders de man nog eens na. “Men heeft 34 jaar lang de verkeerde naam op deze man geplakt”, zegt een bron dicht bij het dossier. “Nu willen wij graag weten wie deze man is”, zegt Eric Van Duyse van het federaal parket. “We hebben tot hiertoe geen enkele indicatie.”

De Morgen werd dinsdag gecontacteerd door een voormalig lid van de groep-Diane, zoals de speciale gevechtseenheden van de rijkswacht destijds heetten. Hij meent in de man op de foto een oud-collega, geboren in 1956, te herkennen. De man had vrij openlijk sympathieën voor het later als privémilitie buiten de wet gestelde Front de la Jeunesse.

Kort voor zijn dood bekende de Aalsterse ex-rijkswachter Christiaan Bonkoffsky tegenover familieleden dat hij actief was geweest bij de Bende van Nijvel. Ook Bonkoffsky zat enkele jaren bij de groep-Diane. De bekentenis leek eind 2017 een doorbraak en genereerde een heractivering van het onderzoek. Daarbij werd al bij 1.200 mensen een DNA-test uitgevoerd, al is het niet zeker of er wel DNA is dat aan de bende kan worden gelinkt. De misdaden van de Bende van Nijvel verjaren in 2025.

Bron » De Morgen | Douglas De Coninck