Het onderzoek naar de Bende van Nijvel is gemanipuleerd, zei minister van Justitie Koen Geens (CD&V) dinsdag in het parlement. Hij verwees naar een zwaar conflict uit 2014 tussen twee groepen speurders.

‘Toen ik in 2014 met de onderzoekers sprak, werd het me duidelijk dat een aantal onderzoeksstrategieën geen bevredigend resultaat hadden opgeleverd. Maar ook dat er pogingen waren gedaan om het onderzoek te manipuleren.’

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) was gisteren naar de Kamer gekomen om klaarheid te scheppen over wat er al dan niet is aangevangen met de tip(s) over Chris B. De Aalsterse ex-rijkswachter stierf in 2015, maar een paar weken voor zijn dood bekende hij aan zijn broer dat hij lid was geweest van de Bende van Nijvel.

Met een stand van zaken over het onderzoek naar de Bende wilde Geens de verdenkingen weg­nemen dat de politie het spoor naar Chris B. bewust had genegeerd. Maar hij suggereerde tegelijk dat er elders manipulatie in het onderzoek was geweest, zonder dat hij daarvoor details aandroeg.

De offi­ciële uitleg in Charleroi luidt nu dat ‘iemand’ de Delta-cel in 1986 op het verkeerde been heeft gezet, zonder dat de speurders daar zelf schuld aan hadden
Dwaalspoor

Later preciseerde de minister dat hij verwees naar een diepgaande ruzie tussen twee onderzoeksteams die met het Bendedossier aan de slag waren gegaan. Daarbij draait alles rond de vondst van wapens en kogelvrije vesten in het kanaal Brussel-Charleroi, meer bepaald in Ronquières.

In november 1986 haalde het onderzoeksteam van de Dendermondse onderzoeksrechter ­Freddy Troch – de zogenaamde Delta-cel – daar enkele zakken uit het water. Met wat daarin zat, kon het de eerste reeks overvallen van de Bende uit 1982 en 1983 linken aan de tweede reeks uit 1985. Het was een van de weinige door­braken in het onderzoek. De duikers waren naar die plek gestuurd, onder meer omdat minstens twee getuigen hadden gezien hoe daar, vlak na de overval in Aalst (in november 1985), zakken in het water waren gegooid. De wapens en de kogelvrije vesten hadden daardoor ongeveer een jaar in het kanaal gelegen.

In 1990 verhuisde het onderzoek naar de Bende van Dendermonde naar Charleroi. Daar zit het nog altijd. Die speurders schakelden een paar jaar geleden het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) in voor een nieuwe analyse van de voorwerpen die in Ronquières waren gevonden. Het NICC stelde daarbij vast dat die onmogelijk een jaar lang in het water hadden kunnen liggen.

Voor onderzoeksrechter Martine Michel was dat de aanleiding om een onderzoek te openen tegen de speurders in Dendermonde. Volgens haar zat die ploeg halfweg de jaren 80 al dan niet bewust haar tijd te verdoen met een dwaalspoor, dat hen was ingelepeld door een onbetrouwbare getuigenis. Onderzoeksrechter Michel, die op het dossier werkt sinds 2011, zei in 2013 publiek dat ze ervan was overtuigd dat de ploeg van Dendermonde door ‘iemand’ op een dwaalspoor was gebracht.

Het conflict escaleerde zwaar, met wederzijdse beschuldigingen van nalatigheid en machtsmisbruik tot gevolg. Vandaag is het conflict ietwat geluwd. De offi­ciële uitleg in Charleroi luidt nu dat ‘iemand’ de Delta-cel in 1986 op het verkeerde been heeft gezet, zonder dat de speurders daar zelf schuld aan hadden.

Extra speurders op dossier

Het recente conflict met Dendermonde was een van de redenen waarom de Vlaamse slacht­offers het vertrouwen in het onderzoek verloren. De Waalse rechter Michel had het immers gewaagd om de legendarische onderzoeksrechter Freddy Troch aan te vallen. Troch is de man in wie de (Vlaamse) slachtoffers wel altijd hebben geloofd.

Geens zei gisteren nog dat er versterking komt voor de cel. Over een verhuizing van het dossier, weg uit Charleroi, liet hij zich niet uit. Volgens procureur-generaal Christian De Valkeneer komen er dertien extra speurders aan: acht speurders van de federale politie en vijf onderzoekers van het Comité P. Vooral dat laatste is opmerkelijk, want het Comité P is de waakhond van de politie.

Maar daar heeft het volgens De Valkeneer niets mee te maken: ‘Het Comité P heeft al eerder het dossier van de Bende onder de loep moeten nemen. De speurders kennen dus stukken van het duizenden pagina’s dikke dossier, en ze moeten het niet helemaal inlezen. We kiezen hen voor hun inzicht en hun know-how’, zegt hij aan Het Nieuwsblad.

Bron » De Standaard

De cel Delta, de speurders in Dendermonde die midden jaren tachtig het onderzoek naar de bende van Nijvel voerden, pikken de uitspraken van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) niet. Die had het in de Kamercommissie dinsdag nog over een “manipulatie” van het onderzoek. “We zijn niet gemanipuleerd”, klinkt het.

Na minister Geens had woensdag ook Christiaan De Valkeneer, het huidige hoofd van het Bende van Nijvel-onderzoek, nog eens herhaald dat het onderzoek naar de Bende van Nijvel werd gemanipuleerd. Beiden noemen geen namen, maar de speurders uit Dendermonde voelen zich geviseerd.

“Ze zijn verontrust over de manier waarop het nieuws over manipulatie van het onderzoek naar de Bende van Nijvel naar buiten wordt gebracht”, zegt Walter Damen, de advocaat van enkele van die speurders uit Dendermonde. De speurders en de voormalige onderzoeksrechter vinden dat ze met de recente onthullingen vals beschuldigd worden.

“Politici en andere mensen nemen standpunten in in het kader van een lopend gerechtelijk onderzoek en dat wordt verkocht als waarheid”, aldus Damen. “Wij vragen om enige voorzichtigheid aan de dag te leggen. We vragen respect voor het geheim van het onderzoek.”

Het is al langer oorlog tussen de Waalse speurders van de cel Brabant-Wallon in Jumet, die het onderzoek naar de Bende van Nijvel voeren, en hun voorgangers van de cel Delta in Dendermonde.

Het huidige team, onder leiding van de Luikse procureur-generaal Christian De Valkeneer, verwijt de cel Delta van onderzoeksrechter Freddy Troch het onderzoek in de jaren tachtig te hebben verknoeid. De gewezen onderzoekers zijn daar drie jaar geleden urenlang voor ondervraagd en één speurder zat zelfs vijf dagen in de cel.

Twee keer geknoeid

Wat wordt de cel Delta dan verweten? Toen de nieuwe Bende-speurders het lijvige dossier bestudeerden, struikelden zij over twee belangrijke mijlpalen in het onderzoek: de vermeende betrokkenheid van Philippe ‘Johnny’ De Staerke bij de laatste Bende-overval in Aalst en de twee zoekoperaties naar bewijsmateriaal in het kanaal in Ronquières.

Philippe ‘Johnny’ De Staerke was de leider een bende dieven, inbrekers en overvallers die het vaak gemunt had op warenhuizen. Op basis van de getuigenis van zijn vriendin Yvette V. werd De Staerke door Troch en zijn mannen beschouwd als de man die op 9 november 1985 voor rekening van de Bende van Nijvel op verkenning trok naar de Delhaize van Aalst.

Maar die verdenking werd nooit hard gemaakt en De ­Staerke werd buiten vervolging gesteld.”Geen wonder”, aldus de nieuwe Bende-speurders. “Er zijn geen materiële aanwijzingen gevonden dat De Staerke betrokken was bij de overval. De verhoren van zijn vriendin en haar dochter bulken van de ingefluisterde antwoorden. De Staerke had alleen het ideale profiel om een verdachte te zijn. In werkelijkheid werd hij ingeschakeld als lokaas om het onderzoek op een dwaalspoor te zetten. De cel-Delta is daar ingetrapt. Bewust of niet”, klinkt het.

Wapens in kanaal

En dan is er nog de vondst van wapens en ander bewijsmateriaal in het kanaal Brussel-Charleroi in Ronquières. Dat gebeurde één jaar na de laatste overval, door speurders onder leiding van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch. Die wapens werden bij verschillende aanslagen gebruikt.

Maar het nieuwe onderzoeksteam uit Charleroi dat het dossier overnam, ontdekte in 2013 dat die wapens er later waren gelegd dan eerst was aangenomen. Niet meteen na de overval, maar wellicht een jaar erna. De eerste groep speurders uit Dendermonde zou zich dus om de tuin hebben laten leiden. “Maar door wie de onderzoekers zich hebben laten manipuleren, dat weten we niet”, aldus De Valkeneer.

Bron » Het Nieuwsblad