Opinie: Laat het los

Dertig jaar na de laatste feiten houden nog steeds negen speurders uit Charleroi zich onledig met het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Voltijds nog wel. Het duizelde me even toen ik het hoorde, en ik moest onwillekeurig denken aan de processen van Neurenberg na de Tweede Wereldoorlog.

Het laatste Neurenburgproces werd afgerond in 1948, drie jaar na de oorlog. Er waren ook andere onderzoeken en processen, die langer duurden of later begonnen. Het tweede Auschwitzproces liep van 1963 tot 1965. Twintig jaar na de feiten, maar gezien de omvang van de nazimisdaden – duizenden daders en minstens zes miljoen directe slachtoffers, en dan zwijgen we nog over het leed van de overlevers – is het aannemelijk dat de onderzoeken zoveel tijd in beslag namen.

De Bende van Nijvel, die wellicht uit vier tot zes mannen bestond, maakte tijdens een reeks overvallen tussen 1982 en 1985 28 doden en 40 gewonden. Dat is geen zes miljoen, maar het blijft voor de betrokkenen een groot, niet te minimaliseren leed. De Bende is altijd het voorwerp geweest van wilde speculaties en complottheorieën, maar wie ze zijn of waren, zijn we nooit te weten gekomen.

Intussen zijn enkele nabestaanden van slachtoffers het moe. De strafwet die herschreven wordt zodat de verjaringstermijn weer eens wordt verlengd. De ondoorzichtigheid van het onderzoek. De gedachte dat de daders misschien intussen stokoud zijn, als ze nog leven.

Peter Callebaut, de advocaat van die nabestaanden, voegt daar nog de bedenking aan toe dat getuigenverhoren zoveel jaren na de feite weinig geloofwaardig zijn. Wetenschappelijk onderzoek geeft hem gelijk. Misschien herkent u het: iemand vertelt een verhaal in geuren en kleuren, waarna het zo echt gaat lijken dat u op de duur niet meer weet of u het zelf meegemaakt of alleen maar horen vertellen hebt.

Of u was met twee personen tegelijk getuige van eenzelfde gebeurtenis, en toch hebt u er een verschillende herinnering aan, terwijl u er beiden van overtuigd bent dat de eigen versie de enige juiste is. We doen het voortdurend onbewust: telkens als we aan een gebeurtenis terugdenken, verankert die zich steviger in ons geheugen. Maar elke keer voegen we ook informatie toe, en laten we andere informatie weg, waardoor de werkelijkheid in ons hoofd zich geleidelijk aan losmaakt van de werkelijkheid zoals ze was.

Maar minstens even belangrijk in dit geval is de draagkracht van de achterblijvers. Dertig jaar lang vruchteloos wachten op de resultaten van een uitzichtloos onderzoek en op een proces dat er nooit zal komen. Nooit helemaal kunnen afsluiten en verdergaan, omdat er altijd nog iets hangende is.

Politici, gebruik uw verstand en toon uw hart. Speurders, laat het los en erken uw beperkingen. Justitie, geef toe dat u gefaald hebt. En geef die mensen hun toekomst terug.

Bron » De Standaard | Kathleen Vereecken

Opinie: Hebben onze politieagenten het werkelijk zo druk?

De Leuvense wetenschapper Wim Van de Voorde rekende het ooit eens voor op grond van de vaststelling dat in België bij slechts een half procent van alle overlijdens een wetsdokter wordt opgevorderd. In Duitsland was dat vroeger 2 procent, en dat vonden ze daar niet zo denderend. Ze vonden het zelfs alarmerend weinig, want na een grootschalige double check kwamen ze erachter dat boven het jaarlijks vrij stabiele cijfer van 1.500 moorden, er nog eens 1.300 moeten worden bijgeteld waar niemand iets van had gemerkt.

Professor Van de Voorde deed de berekening over voor België en zijn conclusies zijn een beetje beangstigend. Naast elke in ons land gepleegde moord worden er nog eens 1,2 gepleegd die kunnen worden benoemd als perfect. Naast zo’n 170 moorden die jaarlijks door de politie worden opgemerkt, blijven er dus zo’n 200 onder de radar. Want eerder dan zijn medemens om te brengen met een mes of een pistool, bedient de moordenaar zich ook weleens van een discreet duwtje, een pilletje of een prikje insuline. En dan is de kans blijkbaar groot dat de politie niets verdachts opmerkt.

Niet alleen gaat het ongestraft plegen van een moord haast nergens zo vlot als in België, het is in Europa ook ver – en vooral zuidelijk – zoeken naar een land waar de kans zo groot is dat het ook nog eens gebeurt terwijl er een politieman op staat te kijken. Met 4,2 politiemensen per 1.000 inwoners torenen wij ver boven buurlanden als Frankrijk (3,5), Duitsland (3) en Nederland (2,3) uit. Wij zijn het land waar je een handtasdiefstal of een auto-inbraak slechts gaat melden omdat je een attest nodig hebt voor de verzekeringen en waar de agent begint te lachen als je vraagt of er een kans is dat de dader wordt opgespoord. Wij schurken op de Europese landkaart eerder tegen Portugal (4,4), Italië (4,6) en Griekenland (4,9) aan dan tegen die landen waarover professor Van de Voorde met de statistiek in de hand kan aantonen dat het echt niet slim is om er iemand te vermoorden.

Het komt in grote lijnen hierop neer dat er in landen met relatief weinig politiemensen per 1.000 inwoners, zoals Finland (1,4), Zweden (2) en Engeland (2,3), een erg grote ophelderingsgraad is bij moorden, en als logisch gevolg ook bij minder extreme misdaadvormen. Eigenlijk laat elke statistiek, elk wetenschappelijk onderzoek, hetzelfde zien. Hoe groter het korps, hoe minder efficiënt het is. Of zoals hoogleraar Cyrille Fijnaut al jaren betoogt: “Een sterk politiekorps is geen kwestie van aantallen, maar van organisatie, efficiëntie en opleiding.”

Nu wil minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) agenten op muziekfestivals vervangen door stewards en nog meer soldaten nog meer openbare gebouwen laten bewaken. Het aan huis bezorgen van gevonden portefeuilles is dan weer een taak die hij wil overhevelen naar de postbodes. Eerder werd ook geprobeerd om postbodes in een proefproject te laten zoeken naar gestolen fietsen, maar dat is om niet nader toegelichte redenen stopgezet.

We kunnen eindeloos blijven doorgaan met het bedenken van taakjes die soldaten bij gebrek aan oorlog en postbodes bij gebrek aan brieven opnieuw een gevoel van eigenwaarde kunnen bezorgen, maar de meest zinnige bedenking bij het plan-Jambon flitste gisteren voorbij op sociale media: “Als de post gestolen goederen gaat thuisbrengen, kan de politie dan misschien de post komen ronddelen?”

In tien jaar tijd steeg het aantal Belgische politiemensen volgens Eurostat van 36.318 naar 46.784. Ze zijn nu al met meer dan de soldaten (35.000) en de postbodes (10.000) samen. Jammer dat dat niet bestaat, populair worden met de vaststelling dat we nu zo stilaan misschien genoeg agenten hebben.

Bron » De Morgen

Opinie: Justitie is een product geworden, nu nog naar de beurs

Psychoanalyticus Paul Verhaeghe zou de aanhef van het Justitieplan van Koen Geens lezen: “Goede rechtsbedeling is voor een samenleving even vitaal als een goede gezondheidszorg voor haar burgers.” Net als de wachtkamer van een huisarts of de operatiekamer van een ziekenhuis is justitie inderdaad geen gewoon bedrijf. Vandaag is het in justitie Alarmdag van de zwarte toga’s, die op straat komen in Brussel. Vergelijk die zwarte woede gerust met de witte woede die al zoveel vaker tegen blinde besparingen op straat kwam.

In het charmeoffensief van zijn inleiding vraagt Geens aandacht “voor de minstbedeelden die vaak moeilijkheden hebben om de weg naar recht en gerechtigheid te vinden”. Terecht. Maar veel verder zou Paul Verhaeghe niet moeten lezen om ook in het Justitieplan-Geens alles te vinden wat onze zorgsector en onderwijs zo ziek maakt, en zelfs méér.

Nee, ik staar me niet blind op het nieuwe Latijn van input en output, taxatie-instrumenten, optimalisering, auditing en monitoring want een dosis verkoelende technocratie kan onze overhitte en warrige justitie wel gebruiken. De vraag zal dan vooral zijn of de nieuwe managers van justitie wel zoveel verschillen van de oude chefs. En of het machtsdenken en het corporatisme het in de piramide van het Poelaertplein weer zal halen op het basiswerk voor de rechtzoekende.

In justitie zijn nog nooit zoveel rechters aangesteld om géén vonnis te maken: enkel om de productielijn te bewaken. In een bedrijf waar interne democratie onbekend en ongewenst blijft, garandeert een nieuwe elite misschien weer de oude bevoogding en ontmoediging – en nieuwe verspilling. Maar het plan-Geens faalt fundamenteel elders. Het faalt in wat de ziel van justitie is, als énig departement met de naam van een deugd: gerechtigheid.

Twee toepassingen van de neoconservatieve ideologie (soft voor de machtigen, bikkelhard tegen de kleintjes) springen in het oog waar het sociale gelaat van justitie verwacht werd.

Onder de leuze ‘sneller en goedkoper’ wordt de rechter bij invordering van facturen zo goed als buiten spel gezet. Tot dusver moest een schuldeiser nog eerst en vooral de rechtmatigheid van zijn factuur bewijzen en werd de aangesproken schuldenaar voor zijn eerstelijnsrechter opgeroepen.

Die procedure wordt nu radicaal omgekeerd via het ‘betalingsbevel’ – een voorstel van onder anderen Matthias Storme en Martine Taelman waar het hele middenveld van vakbonden en welzijnswerkers al sinds 2004 succesvol weerstand tegen bood. Ook Unizo was zich bewust van de kwetsbaarheid van haar juridisch onmondige groep kleine middenstanders.

Met dat ‘betalingsbevel’ zullen gerechtsdeurwaarders de hele procedure kunnen overslaan en beslag kunnen leggen op basis van een “machtiging, langs elektronische weg verkregen door een centrale autoriteit”. Dat laatste lijkt wel Newspeak uit het boek 1984. Een groter cadeau kon de lobby van gerechtsdeurwaarders annex incassokantoren zich niet indenken: die semi-privatisering van justitie wordt een gerechtelijke Uplace waar machtigen met een procedurevoorsprong starten en de kleintjes geweerd worden.

Bij uitstek op een moment dat ook steeds meer werkenden budgetproblemen hebben en starters kwetsbaar zijn zal die nieuwe juridische overvaltactiek tot onbegrip, verbittering en verpaupering leiden. Ook op een juridisch kerkhof bouw je nochtans geen economie en geen samenleving.

Door een aangescherpte Afkoopwet voelt de modale burger zich nog elders bekocht. Zelfs voor corruptie kan een blanco strafregister uit de brand worden gesleept en dat wordt nu een recht in plaats van een gunst.

Minister Geens heeft gisteren zijn tekst in de Kamer “licht bijgestuurd”, maar het verleden bewijst dat de Afkoopwet niet gereserveerd werd voor dossiers waar justitie uit tijdnood eieren voor haar geld moest kiezen. Koen Geens weigert twee elementaire aanpassingen van die karaatjustitie. De eerste is dat de fraudeur het onderhandelen kan rekken tot tijdens cassatie. Daarenboven beschikt de Belgische rechter hier nog altijd niet over de controle die zijn Amerikaanse collega wél heeft op een deal die daar “fair and balanced” moet zijn.

Koen Geens presenteerde woensdag een indrukwekkende cataloog met veel vernieuwende voorstellen maar vergist zich hier misschien vanuit zijn eigen leefwereld. De wereld bestaat uit iets anders dan topadvocaten en vennootschappen. Gewone mensen weten niet – zoals professor Geens – wat recht is, maar voelen wel feilloos aan wat onrecht is.

Deze regering heeft al een abonnement van falen op de rechtvaardigheidstest. Daar is nu een nieuwe aflevering aan toegevoegd. Uit de regeringsverklaring bleek al dat justitie een product wordt met een prijs. Met de vredegerechten worden – net als in Bpost – de kleine loketten gesloten. Straks kan het bedrijf justitie dus naar de beurs.

Bron » Jan Nolf | De Morgen

Opinie: De lijkenpikker van de Bende van Nijvel

Claude, Alfons, Constantin, Walter, Jozef, Michel, Jacques, Elise, Freddy, Jean, Marie, Stephane, Léon, Rosa, Jean-Pierre, Luk, Ghislain, Roger, Bozidar, Marie-Jeanne, Marie-Thérèse, Dirk, Gilberte, Rebecca, Georges, Elsie, Jan… Dit zijn de voornamen van de mensen die midden jaren 1980 zijn vermoord door de schurken van de Bende van Nijvel. Jawel, 28 in totaal!

Mis, schrijft ‘onderzoeksjournalist’ Bouten in zijn nieuwste bundel gedrukte papier, zijn derde op rij over de Bende. De lijst is aanzienlijk langer, stelt hij. Ter aanvulling somt hij, net zoals in zijn vorige boeken, de namen op van figuren die in de jaren 1980 werden vermoord. Hoe groter de prooi, hoe groter de jager!

Dat lijstje van Bouten is bullshit! Net zoals zijn bewering dat hij haarfijn weet hoe het Grote Complot in elkaar steekt dat achter de Bende-overvallen schuil gaat. Zelfs Osama Bin Laden krijgt er een rolletje in. Overigens, waarom Bouten zoveel vraagtekens in zijn boek zet en zo zijn eigen geloofwaardigheid te grabbel gooit, is mij een raadsel. Ik ben begonnen het aantal ??? te tellen, maar ben ermee gestopt omdat ik er jandorie hoteldebotel van werd.

Nee, ook dit derde boek is kassa, kassa! Erger: lijkenpikkerij! In tegenstelling tot wat dit begrip doet vermoeden, is dat geen strafrechtelijk vergrijp. Maar Bouten zou zich beter toch eens laten nakijken in plaats iedereen, zichzelf inbegrepen, te bedriegen.

Om alle misverstanden te vermijden: ik heb zelf geen boek over de Bende van Nijvel op stapel staan. Weshalve de belangstellenden niet voor een verschrikkelijk hartverscheurende keuze staan welk boek ze moeten kopen. Bouten is overigens wel zo vriendelijk geweest enkele van mijn publicaties op te nemen in zijn literatuurlijst. Mijn recensie van zijn vorige over de ‘geriatrische club’ wordt niet vermeld. Het allerlaatste woord luidde: prullaria!

Bouten schrijft dat zijn speurtocht naar de Bende niet zonder risico was. Zo durfde hij geen babbel aan met Madani Bouhouche, waarvan hij toch schrijft dat die een sleutelrol heeft gespeeld. Terecht overigens, maar dan ga je toch naar hem toe. Die zou mij vermoorden, aldus zijn excuus. Wat een bange wezel, zeg.Ik heb Bouhouche persoonlijk urenlang gesproken. Je kunt het verslag ervan lezen in het vorig jaar verschenen artikel op Apache. Ik leef nog, Guy!

Ik heb zijn vorige boek (2011) nog eens ter hand genomen. Dàt was al een doorslagje van zijn eerste (2008). Eens vergelijken, want het gaat nu toch over een nieuwe publicatie. Nieuw? Niks daarvan. Bouten schudt gewoon even de volgorde van de hoofdstukken door elkaar. Het is zoals frietjes bakken. Die schudt je ook best even op vooraleer je ze serveert. Deed Bouten dit in 2011 met mayonaise van De Vos-Lemmens, dan voegt hij er nu ketchup van Heinz aan toe. Vandaar de overwegend rode kleur van de omslag.

Voor wie het een vage herinnering is: surft naar www.bendevannijvel.be. Daarop worden de feiten op een rij gezet. De stek bevat ook veel info over talloze andere merkwaardige gebeurtenissen in die zelfde jaren 1980, naar Italiaans voorbeeld de ‘loden jaren’ genoemd . Belangstellenden kunnen er bovendien hun woordje kwijt op het forum, eventueel onder pseudoniem.

Een trouwe deelnemer aan dit forum omschrijft de boeken van Bouten als ‘speculatieve sensatie’. Een andere heeft het over ‘recyclage van zijn voorgaande boeken die niet echt een meerwaarde hebben geleverd’. Een derde stelt dat er op het forum eigenlijk alleen wordt gediscussieerd over de ‘feiten’ die door Bouten zijn aangedragen. Alsof er geen andere informatiebronnen zijn. Zo publiceerde Hilde Geens najaar 2013 het oerdegelijke Beetgenomen. Zestien manieren om de Bende van Nijvel nooit te vinden (Manteau).

Want precies hier knelt het schoentje van Bouten zeer pijnlijk. ‘Merovinger’ die al jaren present is op het forum en zelfkritiek niet schuwt, schreef op 11 februari:

“Het staat natuurlijk iedereen vrij om dit boek van Guy Bouten te kopen maar mijn advies is dat je je zowel de nodige leestijd als de 25 € mag uitsparen. Ik heb het boek gedurende een dik kwartier zitten doorbladeren in de boekenwinkel en heb daarmee genoeg gezien. Het is allemaal opgewarmde kost en op de koop toe is de kost zelfs héél slecht opgewarmd! Tijdens het bladeren vielen mij nl. al direct een aantal serieuze kemels en fouten op in zijn relaas. Ik geef hieronder drie voorbeelden van zulke groteske fouten of manipulatie van de publieke opinie (ja want zo kan je het eigenlijk wel noemen).”

Ik citeer er maar eentje. Dit is belangrijker dan het lijkt en let op het slot. Merovinger: “Ergens in het boek heeft Bouten het over het gebruik van Golf GTI’s. Daarbij geeft Bouten aan dat een verpleegster op de Grote Markt van Aalst een Golf met gedoofde lichten heeft zien rijden net voor de overval van de Delhaize. In het verleden was er altijd al sprake geweest dat dit een Ford Taunus zou geweest zijn en nu schrijft Bouten plots dat het een Golf was. Kijk mensen allebei zijn fout. Wat staat er in dat PV? Wel dat de vrouw een lichtgrijze kleine auto heeft gezien. Niets meer! Géén automerk noch automodel noch nummerplaat! Het PV vind je hier terug.”

Merovinger: “Als dit zo is in dit boek dan kan men zich ook sterke vragen stellen bij alles wat Bouten tot nu heeft geschreven. Ik zou dus niet zomaar ‘voor waar’ aannemen wat hij schrijft. Alle teksten die hier op het forum staan waar de boeken van Guy Bouten als bronvermelding staan zijn dus met een zeer grove korrel zout te nemen (ook mijn bijdragen waar ik Bouten als bron heb vermeld). Sorry mensen, maar Guy Bouten is géén onderzoeksjournalist hoe graag hij dit zelf wel zou willen zijn. De enige verdienste die hij heeft is dat hij voor zijn eerste boek heel veel mensen die betrokken zijn bij het Bendedossier heeft ontmoet en heeft gesproken.” Met uitzondering van de hogergenoemde Bouhouche, de ‘spin in het web’.

Als er nog zand moet zijn, dan kan ik zelf ook nog talloze camions leveren. Maar Bouten heeft natuurlijk pech. Op vrijdag 2 februari jongstleden werd aan de ingang van een Delhaize in Antwerpen een 52-jarige vrouw door een onbekende belaagd met een bijtend product en moest dringend naar het ziekenhuis worden overgebracht.

Deze overval kon Bouten helaas niet meer vermelden in zijn boek. Wellicht bruikbaar voor zijn vierde lijkenpikkerij van de Bende van Nijvel, verantwoordelijk voor de dood van Jan en 27 anderen.

Bron » Jan Willems

Opinie: We zijn geen burgers meer, maar allen potentiële criminelen of terroristen

Een groot deel van de strafrechtpolitiek in ons land verloopt via een vast stramien. Er gaat iets fout dat de publieke opinie beroert: een gevangene gaat lopen, een fraudezaak verjaart of een drugsdealer gaat ’ten onrechte’ vrijuit. Het volk reageert verontwaardigd en de media spreken schande. Om daaraan tegemoet te komen, kondigt de minister een aantal wijzigingen aan die als wind door het parlement worden gejaagd: nieuwe strafbepalingen, langere verjaringstermijnen, afschaffen van procedurewetten en ga zo maar door.

Meestal wordt eraan toegevoegd dat deze wijzigingen alvast worden doorgevoerd in afwachting van een latere grondige herziening van het hele wetboek van strafvordering, dat immers verouderd is en dat door alle voorlopige wijzigingen met haken en ogen aan elkaar hangt.

Dit vast stramien is thans gewijzigd. Op 15 januari 2015 heeft de politie na een goede samenwerking met de inlichtingendiensten een zeer geslaagde interventie gedaan, waarbij een schijnbaar zeer gevaarlijke terreurcel werd opgerold, vooraleer ze haar verderfelijke plannen ten uitvoer kon brengen.

Applaus voor de politie, het federaal parket en de staatsveiligheid. Een mens kan zich niet meer herinneren wanneer dat nog eens is gebeurd. Wat doet nu de regering? Niets anders dan voorheen: één dag later twaalf nieuwe maatregelen aankondigen. Nieuwe misdrijven invoeren, onderzoeksmethoden en informatie-uitwisseling uitbreiden, het sanctie-arsenaal verruimen.

Er is voortaan slechts één zekerheid. Goed nieuws of slecht nieuws: de wet wordt in hetzelfde tempo, zonder veel nadenken, aangepast. En dat het zonder nadenken is, is ontegensprekelijk een feit. Hoe doordacht zijn maatregelen die komen naar aanleiding van feiten die zich minder dan 24 uren eerder hebben voorgedaan?

Is er die nacht geen enkele minister geweest die de vraag stelde of het wel nodig was alles holderdebolder te willen wijzigen, net nadat gebleken was dat de bestaande diensten goed werk leveren?

Hoe ontstaat het idee om het leger in te zetten, net nadat zonder het leger succes werd bereikt in de strijd tegen de terreur? En we lijken het nog allemaal te slikken ook. Hoe anders zou het zijn mochten we op het WK Argentinië geklopt hebben en Marc Wilmots de volgende ochtend aan de verzamelde pers meedeelde dat hij twaalf nieuwe maatregelen nam om zijn spelsysteem te wijzigen.

De twaalf maatregelen die ons worden voorgehouden, zijn dermate vaag geformuleerd dat een kritische juridische analyse ervan nog voorbarig is. Niettemin rijzen ook nu al ernstige vragen. Wordt het afnemen van de nationaliteit nu een nieuwe straf die ons allemaal kan te beurt vallen? Of is dat een straf die slechts op enkelen van toepassing is? Is het de bedoeling bepaalde mensen en zo ook bepaalde problemen uit te gommen? Dat is een straf die tot de negentiende eeuw in onze contreien bestond: de burgerlijke dood. Volgens onze Grondwet kan die niet opnieuw worden ingevoerd.

Ook de maatregel die in een uitbreiding van de afluistermogelijkheden beoogt, roept vragen op. Er is vandaag geen enkel ernstig misdrijf waarvoor geen tapmaatregel kan worden bevolen. Of is het de bedoeling dat de ernst van het misdrijf er niet meer toe doet en het voortaan mogelijk moet zijn om voor ieder misdrijf telefoons af te luisteren of mails te lezen? Kan iemand mij dan uitleggen wat dat dan nog met de bestrijding van het terrorisme te maken heeft?

In ieder geval is de marsrichting duidelijk. Of de wet nu gewijzigd wordt naar aanleiding van een falen van het systeem of juist niet, het resultaat van de nieuwe wetgeving is steeds hetzelfde. Vrijheden worden ingeperkt en het repressie- arsenaal wordt uitgebreid: nieuwe misdrijven, meer en zwaardere straffen, minder bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

We hebben de invoering van de sharia niet nodig om stapsgewijs al onze vrijheden te zien verdwijnen. We zijn dan ook geen burgers meer, maar we zijn allen potentiële criminelen of terroristen. En we ondergaan gelaten het veiligheidstheater.

Zo staan we nu rustig een uur buiten in de kou te wachten vooraleer we het Brusselse gerechtsgebouw binnen kunnen. Het theater zal wel overwaaien zeker. Wetten daarentegen zijn nogal blijvend van aard. En de vrijheden die erdoor worden opgeheven, komen dan ook niet snel terug.

Bron » De Morgen | Joris Van Cauter