Onderzoek naar Bende van Nijvel gaat in rook op

Een nieuw speurdersteam, dat na 30 jaar opheldering moet brengen over de 28 moordpartijen van de Bende van Nijvel, is bezig stukken van het strafdossier te verbranden. Dat blijkt uit een pv van een ex-Bendespeurder. Dat proces-verbaal is een noodkreet van Eddy Vos, de Vlaamse commissaris bij de federale politie die zestien jaar lang de zogeheten Cel Waals Brabant (CWB) leidde en begin 2012 vrijwillig een stap opzij zette.

Het pv dateert van 19 april 2012, De Morgen kon het inkijken. Commissaris Vos meldt: “Het valt te betreuren dat de archieven van de onderzoekscel, met daarin werkmappen van tientallen onderzoekers, resultaten van geomatisch onderzoek, listings en kopieën van processen-berbaal van toen het voorwerp uitmaken van een ‘opruiming’ door de nieuwe onderzoekers die zich totaal niet bewust zijn van het evetuele belang van deze archieven. Een groot deel van deze archieven is sindsdien verbrand.”

Vos kreeg na het versturen van het pv een disciplinaire sanctie. Zijn pv volgde dezelfde weg als de archieven het Bendeonderzoek. Het werd vernietigd. Het rommelt al een tijdje in en rond de CWB, waar een oud-rijkswachter uit Dendermonde, die in 1986 wapens van de Bende wist terug te vinden in een kanaal in Ronquieres, begin vorig jaar werd voorgeleid.

Hij werd er door zijn collega’s openlijk van beschuldigd zelf de wapens in het kanaal te hebben gegooid en de Bende “te beschermen”. De man diende onlangs via zijn advocaat klacht in tegen de nieuwe onderzoeksrechter in het dossier van de Bende van Nijvel, Martine Michel.

Volgens Sven Mary, de advocaat van Vos, zijn oude nog oudere Bendespeurders verwikkeld in wat hij “een communautaire politieoorlog” noemt. “Men zoekt niet langer naar de waarheid”, zegt Mary. “Men zoekt een manier om de schuld voor het falen van dit onderzoek naar de andere kant van de taalgrens te verschuiven.”

Het dossier rond de Bende van Nijvel telt naar schatting een kleine 5 miljoen pagina’s. Bij de stukken die werden vernietigd ging het vooral om oude werkdossiers van Nerderlandstalige speurders uit de jaren tachtig. De misdaden van de Bende van Nijvel verjaren op 9 november 2015.

Bron » De Morgen

“Voormalig Bende-speurder Eddy Vos met de dood bedreigd”

Eddy Vos, een van de speurders die jarenlang onderzoek voerde naar de Bende Van Nijvel, is met de dood bedreigd. Dat heeft zijn advocaat, meester Sven Mary, gezegd aan de VRT-nieuwsredactie en aan Belga bevestigd.

Meester Mary heeft klacht tegen onbekenden ingediend maar heeft een vermoeden van wie er achter de doodsbedreigingen zit. Een en ander zou te maken hebben met de werkwijze van de nieuwe speurdersploeg die het hele Bende-dossier herbekijkt.

“Die nieuwe ploeg, de zogenaamde ‘witte ridders’, neemt het hele dossier opnieuw onder de loep”, zegt meester Mary. “Ze gaan een heleboel mensen opnieuw ondervragen, ook mensen die in het verleden als tipgevers zijn opgetreden. Uit goed ingelichte bronnen weet ik dat ze zich daarbij allesbehalve flatterend uitlaten over hun voorgangers, de mensen die onder leiding van meneer Vos een groot deel van hun leven en carrière aan het Bende-dossier hebben gewijd.”

Die nieuwe gesprekken met familieleden van slachtoffers en tipgevers liggen volgens de strafpleiter aan de oorsprong van de bedreigingen. “Het is duidelijk dat als men tegen mensen uit het criminele milieu bepaalde dingen zegt, die daar allesbehalve goed op reageren”, aldus meester Mary.

In ieder geval worden de doodsbedreigingen zeer ernstig genomen, ook door de federale politie, waar Eddy Vos nog steeds lid van is. “Hij heeft de toestemming gekregen om altijd en overval zijn vuurwapen te dragen, wat een zéér uitzonderlijke maatregel is”, zegt de advocaat nog.

Bron » De Morgen

Anciaux wil Bende van Nijvel voor assisenhof

Senator Bert Anciaux (sp.a) wil dat minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open Vld) een assisenhof laat samenroepen om de misdaden van de Bende van Nijvel te berechten. Dat moet gebeuren vooraleer de zaak verjaart, zelfs als er geen materieel bewijs is. Hij zei dat deze namiddag in de Senaatscommissie Justitie.

Tussen 1982 en 1985 doodde de Bende van Nijvel 28 personen bij verschillende overvallen, voornamelijk op Delhaize-warenhuizen. De daders werden nooit gevonden en op 9 november 2015 verjaren deze misdaden.

Anciaux stelde vast dat commissaris Eddy Vos na zestien jaar speuren niet meer gemotiveerd is om nog verder te werken in de cel die de misdaden van de Bende van Nijvel onderzoekt. Vos heeft zijn overplaatsing aangevraagd. Anciaux: “Het is duidelijk dat Vos wéét wie de daders zijn, maar niet kan bewijzen dat ze het gedaan hebben. Om een assisenhof samen te roepen is het echter helemaal niet nodig dat er materieel bewijs is.”

“Ik stel voor dat de minister van Justitie haar injunctierecht gebruikt om een assisenhof samen te roepen. De jury moet dan maar beslissen of die daders schuldig zijn of niet.” De socialistische senator gaf nog mee dat Turtelboom “niet onmiddellijk” haar injunctierecht moet gebruiken, “maar in ieder geval vooraleer de verjaring bereikt wordt.”

Juridisch gezien is de piste van Anciaux perfect mogelijk. In België is een materieel bewijselement (vingerafdrukken op een revolver, camerabeelden van daders) niet nodig om iemand te veroordelen. In ons land België volstaan voldoende, sterke, eensluidende vermoedens in dezelfde richting om iemand te veroordelen. Dat bewijst de parachutemoord. Daar was ook geen materieel bewijs.

België kent – op enkele wetten na zoals de BOM-wet, de wet die de bijzondere politiemethoden regelt – ook geen regels om het bewijs te waarderen: de wet bepaalt niet wat als bewijsmiddel kan en wat niet. Ze zegt ook niet welk bewijselement belangrijker is dan een ander. In Nederland is dat wel zo. Ooit probeerde de Antwerpse senator Eddy Boutmans (Agalev) ook hier een begin van bewijsrecht in te voeren, maar dat lukte niet.

Minister Turtelboom zei dat het vertrek van Commissaris Vos uit de Cel-Bende van Nijvel het onderzoek niet in het gedrang brengt. “De onderzoeksrechter en de speurders verkennen meerdere pistes en ze zijn zeer gemotiveerd. Ik zal binnenkort de nabestaanden van de slachtoffers ontmoeten om hen te aanhoren”, aldus Turtelboom. Op Anciaux’ voorstel ging ze niet in.

Bron » Bende van Nijvel

“We zijn ons geheugen en ons aanspreekpunt kwijt”

Het opstappen van Eddy De Vos, de topspeurder in het dossier rond de Bende Van Nijvel, lokt ontgoochelde reacties uit bij de slachtoffers. Niet het minst bij David Van de Steen uit Aalst, de enige overlevende uit het gezin Van de Steen tijdens de raid op de Delhaize in Aalst in 1985. David Van de Steen (35) zal zijn hele leven het trauma van de overval op het warenhuis in Aalst meedragen. “Ik was toen maar 9 jaar maar het staat in mijn geheugen gegrift alsof het gisteren was”, zegt hij.

“Ik was gaan winkelen met mijn moeder en vader en met mijn 14-jarige zus Rebecca. We stapten net de parking weer op toen de hel losbrak. Mijn moeder en ik stapten voorop, daarachter kwamen mijn zus en mijn vader. Toen de eerste schoten vielen en ik mijn vader en zus in elkaar zag zakken, riep mijn moeder nog: Weglopen David! Ik vluchtte het warenhuis weer in maar keek daar een paar minuten later in de loop van het afgezaagde geweer van De Reus van de Bende van Nijvel.” De gangster vuurde. David ondervindt tot vandaag zware fysieke gevolgen van dat schot. Zijn ouders en zus overleefden de aanslag niet.

David Van de Steen werd verder opgevoed bij zijn grootvader en volgde het onderzoeksdossier op de voet. In 2010 schreef hij een boek over zijn ervaringen. “De pijn om wat er is gebeurd zal nooit overgaan”, zegt hij “maar ik had gehoopt dat het onderzoek van Eddy De Vos nog voor de verjaring van het dossier verduidelijking zou brengen. Helaas is de kans nu kleiner geworden. Wat vooral erg is voor de slachtoffers en hun familie: zij zijn hun aanspreekpunt en het levende geheugen kwijt. Niemand kent meer details uit het dossier dan Eddy.”

“Ik had nooit gedacht dat hij het dossier zou doorschuiven, tot hij het me een tijdje geleden stilletjes had toevertrouwd. Ik ben er zeker van dat De Vos zijn moed kwijtraakte nadat hij zoveel tegenwind en manipulatie in het dossier moest ervaren. De overheveling van het dossier van Dendermonde naar Charleroi in de jaren negentig is de meest ingrijpende. Hoe moesten wij slachtoffers nog wijs raken uit de juridische taal in het Frans waarvan het dossier nu bol staat?”

“De Vos kent de daders en de opdrachtgevers ongetwijfeld maar hij kan geen concrete bewijzen aanreiken die tot een proces kunnen leiden. Hoe erg het dossier werd gemanipuleerd, bleek nog niet zo lang geleden toen er wat fout liep in het onderzoek van het DNA van een van de daders. Dat had nochtans een sluitend bewijs kunnen leveren. De 28 overvallen met bruut geweld en belachelijk kleine buit waren georkestreerd. Zoveel is duidelijk. Welke criminelen schieten in koelen bloede anders kleine kinderen neer?”

Bron » Het Nieuwsblad

Analyse: De enige hoop is het sterfbed

De misdaden van de Bende van Nijvel kwamen in twee golven: de eerste keer in 1982, de tweede keer in 1985. Daarbij werden in het totaal 28 mensen vermoord, meestal bij een overval op een Delhaize-warenhuis. De laatste aanslag was op 9 november 1985 . Vanaf die datum begint de verjaring te lopen.

Vroeger was de verjaringstermijn voor moord tien jaar, maar speciaal voor de aanslagen van de Bende werd die opgetrokken tot 15 jaar. Dat kan één keer verlengd worden, en dat is ook gebeurd. De misdaden van de Bende verjaren dus 30 jaar na de laatste aanslag, op 9 november 2015.

Maar stel dat we de daders vandaag zouden oppakken, dan is de kans al klein dat we die datum halen. De verdachten moeten door heel de juridische mallemolen: inverdenkingstelling, raadkamer, kamer van inbeschuldigingstelling, Hof van Assisen. Tegen elke beslissing kan cassatieberoep worden aangetekend. De kans dat er een uitspraak is van Assisen voor 9 november 2015 is dus al klein.

Daarom heeft procureur Christian Valkeneer onlangs voorgesteld om de misdaden van de Bende te kwalificeren als “misdaden tegen de mensheid”, dat soort misdaden verjaart nooit. Minister van justitie Turtelboom kan een initiatief nemen in die richting, maar haar adviseurs zullen dat zeker afraden. Wat “misdaden tegen de mensheid” zijn is nooit ergens omschreven, maar onder juristen is er wel overeenstemming dat het moet gaan om erge daden tegen een bevolkingsgroep. Grosso modo gaat het om genocide, en dat is hier niet het geval.

Het zou ook zeer gevaarlijk zijn om de misdrijven van de Bende te omschrijven als “misdaden tegen de mensheid”. De kans is groot dat de rechters die omschrijving onwettelijk zullen verklaren en dan – als de gewone verjaringstermijn is afgelopen – moet men de verdachte laten gaan. Hoe leg je dat uit aan de mensen? Samengevat: vermoedelijk kunnen de misdaden van de Bende niet meer bestraft worden wegens verjaring.

Kan het onderzoek nog tot resultaat leiden? Het is een bekend fenomeen dat de eerste uren na een misdrijf de belangrijkste zijn om een zaak op te lossen. In het Bende-onderzoek is er al bijna 30 jaar overheen gegaan: alle sporen zijn weg.

Of toch de meeste: er is één DNA-staal: speeksel op een sigaret die één van de overvallers heeft weggeworpen. Maar de speurders hebben dat DNA aan geen enkele verdachte kunnen linken. In de loop van de jaren is het gerecht in alle mogelijk richtingen gehold, hierbij aangevuurd door de pers die de meest waanzinnige hypotheses op de lezers losliet.

Het probleem was namelijk dat er geen duidelijk motief was: het gebruikte massale geweld staat in geen enkele verhouding tot de kleine buit. Zo is er onderzocht of de feiten geïnspireerd waren door de top van de rijkswacht. Doel: het land destabiliseren om een rechtse staatsgreep te plegen.

Het spoor van afpersing door Amerikaanse gangsters (Delhaize heeft veel filialen in de VS) is ook altijd warmgehouden. Het parket is dan weer lang uitgegaan van ‘gewone’ misdadigers. Er is zelfs een een assisenproces geweest tegen de “Bende van de Borinage”, maar die werden met vlag en wimpel vrijgesproken. Geen lieverdjes, maar met de misdaden van de Bende hebben ze niets te maken.

Een veel gevolgde hypothese is nu dat het zou gaan om een buitenlandse Bende. Uit Noord-Frankrijk wordt gezegd. Op ’t ogenblik heeft men veel ervaring met misdaden van buitenlandse bendes, maar in de jaren ’80 was dat onbekend terrein. Dat spoor is toen niet systematisch onderzocht, en nu is het te laat.

Ervaren speurders hebben eigenlijk nog maar één hoop om de zaak op te lossen: het sterfbed. Zij gaan ervan uit dat één van de daders op zijn sterfbed, gekweld door wroeging, zijn misdaden zal opbiechten. Dat is dan het enige resultaat van 30 jaar speurwerk naar de Bende van Nijvel.

Bron » VRT Nieuws