Maandelijks archief: januari 2019

Tueries du Brabant : Le rapport de l’INCC est-il manipulé?

Geplaatst op door

L’ex-gendarme Philippe Vermeersch est accusé de dissimuler le nom d’un informateur qui pourrait mener aux tueurs du Brabant. Ceci dans le contexte des fouilles de Ronquières en 1986 que les enquêteurs disent avoir été manipulées en s’appuyant sur un rapport de l’INCC. Mais n’est-ce pas ce même rapport qui est manipulé?

L’interpellation et la mise sous mandat d’arrêt de Philippe Vermeersch (62 ans), l’ancien adjudant de gendarmerie membre de la cellule Delta de Termonde, autrefois chargée d’une partie des investigations sur les tueries du Brabant, a provoqué la sensation la semaine dernière. Et ce mardi matin, c’est un autre gendarme retraité, F.A., qui a lui aussi été entendu par les policiers fédéraux de Charleroi qui enquêtent sur le dossier des tueries. Ces énièmes “rebondissements” de l’affaire sont à mettre en relation directe avec la découverte, en novembre 1986, dans le canal Bruxelles-Charleroi à Ronquières, d’importantes pièces à conviction.

À l’époque, le groupe Delta placé sous la direction du juge Freddy Troch qui instruisait notamment le dossier de la tuerie d’Alost, était parvenu à retirer des eaux canalisées une partie de l’arsenal et du butin des tueurs (Des armes impliquées dans les faits de 1982-1983; des morceaux de gilets pare-balles volés à Tamise en 1983; des chèques dérobés au Delhaize d’Alost), le tout emballé dans des sacs en plastique. Selon la version adoptée depuis longtemps, c’est la nuit du 10 au 11 novembre 1985, soit le lendemain de l’attaque d’Alost, que les auteurs se sont débarrassés de ces pièces compromettantes en les balançant dans la voie d’eau. Le sondage de celle-ci n’avait toutefois pas permis de les retrouver.

Ce n’est donc qu’un an plus tard qu’elles avaient été remontées à la surface, à la faveur d’une nouvelle plongée réalisée cette fois à l’initiative de la cellule Delta et confiée aux plongeurs militaires du 6e bataillon de génie de Burcht. Les enquêteurs de Termonde ainsi que le juge Troch ont toujours expliqué que ce qui les avait incité à resonder la vase de Ronquières, c’est la relecture de procès-verbaux établis par leurs collègues de Nivelles (en charge d’autres faits reliés aux tueries) au sujet de témoignages relatifs aux agissements de la nuit du 10 au 11 novembre 1985 qu’ils ignoraient. Or, chez Delta, c’est Philippe Vermeersch qui aurait reçu copie de ces P.V. par l’entremise de F.A., membre à l’époque de la BSR de Hal. C’est du moins la version maintenue à toute force par Vermeersch et les anciens de Delta.

Seulement voilà : à la cellule Brabant Wallon de Charleroi (CBW), on ne croît pas à cette histoire. Depuis 2014, les responsables de l’enquête, singulièrement le procureur du Roi de Liège, Christian De Valkeneer (parti depuis), et la juge d’instruction Martine Michel, affirment en substance que la “pêche miraculeuse” de 1986 est le fruit d’une manipulation. Ils disent avoir acquis la conviction que ce ne sont pas les fameux P.V. qui ont conduit Delta à Ronquières, mais quelqu’un (un informateur) que Philippe Vermeersch cacherait. D’où la charge de “rétention d’information” retenue contre lui. Une accusation gravissime, puisqu’elle suggère que l’ex-gendarme détiendrait un tuyau permettant peut-être d’identifier une personne ayant su où trouver les armes des tueurs du Brabant.

Pour étayer leur conviction, les magistrats et les enquêteurs carolos qui parlent de “certitude scientifique” depuis quatre ans, disent s’appuyer sur une analyse de l’INCC (Institut national de criminalistique et de criminologie), laquelle montrerait que les éléments matériels repêchés à Ronquières n’ont pas pu séjourner au fond du canal une année durant (entre 1985 et 1986), mais quelques jours tout au plus. Ceci en raison de l’état de dégradation trop peu avancé des pièces, notamment le degré de conservation des chèques volés à Alost. Et puis, surtout, il est question d’une tache de sang au niveau du col d’un gilet pare-balles, une trace génétique potentiellement attribuable à l’un des tueurs. Cette trace, nous dit-on, n’aurait jamais pu fournir un ADN exploitable si elle avait été immergée plus de quelques jours.

Le rapport escamoté de l’INCC

Selon les informations de Paris Match, recoupées à plusieurs sources, la “certitude scientifique” dont on se prévaut à Charleroi n’existe pas. Elle doit en tout cas être fortement nuancée dès lors que l’on fait dire à l’analyse de l’INCC ce qu’elle ne dit pas. En revanche, celle-ci contient des informations importantes étonnamment passées sous silence. Au sujet des chèques tout d’abord. L’Institut a procédé à des tests sur site, mais sans pouvoir maîtriser totalement les paramètres de l’époque et les conditions de conservation durant vingt-huit ans. Dès lors, les experts de la police scientifique n’ont pas été en mesure d’exprimer de résultats scientifiquement valables. Pourquoi ne le dit-on pas? Pareillement en ce qui concerne les armes. Là encore, pour diverses raisons techniques, aucun résultat probant n’a été produit.

Reste alors uniquement la fameuse trace biologique trouvée sur le gilet pare-balles. C’est au début des années 2000 qu’elle avait été mise en évidence dans les laboratoires de Bio.be à Charleroi. Afin de vérifier si elle a pu résister à une immersion d’une année, l’INCC a procédé à une simulation qui a consisté à plonger, dans le canal à Ronquières et dans des conditions identiques, une nouvelle tache de sang humain. Au bout de quelques jours seulement, l’ADN de cette dernière avait été totalement dégradé. Conclusion imparable : si le gilet pare-balles était demeuré un an dans l’eau, fatalement Bio-be n’aurait jamais pu en extraire un ADN exploitable.

Troublant, en effet. Mais encore faut-il pouvoir écarter toute possibilité d’une contamination accidentelle ultérieure du gilet par un quidam (un policier, un scientifique, un greffier…). Le fait que la trace se situe à l’intérieur du gilet, entre le tissu et le kevlar, ne semble pas écarter cette éventualité. Précisément, les experts ont interpellé la juge d’instruction et les enquêteurs à ce sujet, en raison de la gestion et de la manipulation calamiteuses des pièces à conviction du dossier des tueries, lesquelles sont passées entre des dizaines de mains au fil des années.

En outre, à l’INCC, un autre point a été soulevé. Il concerne directement la nature de l’ADN trouvé à l’endroit de la tache de sang. Quelles certitudes a-t-on que cet ADN provient bien de celle-ci? Car si l’ADN d’une trace biologique peut totalement disparaître, un autre ADN, étranger à la trace, peut parfaitement venir se superposer à celle-ci par la suite. En clair et par hypothèse, un opérateur de laboratoire par exemple, qui serait entré en contact avec la tache de sang aurait très bien pu y déposer son propre ADN. Or, selon notre enquête, les pièces à conviction de Ronquières ont transité par les laboratoires d’Alost, de Bruxelles et d’Anvers avant d’atterrir des années plus tard à Charleroi chez Bio.be. C’est-à-dire au milieu des années 80, à une époque où les connaissances dans le domaine de la génétique étaient bien mois avancées et où les mesures de précaution prises pour éviter les risques de contamination des échantillons d’ADN n’étaient pas ce qu’elles sont aujourd’hui.

Quoi qu’il en soit, il ressort de tout ceci qu’il est parfaitement abusif de se prévaloir de “certitudes” sur base d’un rapport de l’INCC qui, s’il n’est pas manipulé par la cellule de Charleroi, est à tout le moins escamoté. C’est pourtant à ces “preuves scientifiques” que l’on confronte les témoignages des ex-membres de Delta, dont Philippe Vermeersch. Quel que soit le rôle joué par ceux-ci dans cette affaire rocambolesque, la loyauté et la transparence que l’on attend des instances judiciaires commandent que l’on tienne compte des doutes et des nuances qu’exprime ce rapport.

Bron » Paris Match | Frédéric Loore

Opnieuw oud-speurder verhoord in dossier Bende van Nijvel: speelde François A. (70) een cruciale rol?

Geplaatst op door

In het onderzoek naar de Bende van Nijvel is opnieuw een ex-speurder verhoord. De man werd niet opgepakt, laat het federaal parket weten. Het gaat om François A. (70), een ex-lid van de BOB uit Halle, die aan Philippe V. (61) het pv overmaakte op basis waarvan opnieuw zou gezocht zijn in het kanaal van Ronquières.

Vorige week werd de voormalige speurder van de Delta-cel Philippe V. aangehouden door de onderzoeksrechter in Charleroi. De zestiger wordt ervan verdacht betrokken te zijn bij een mogelijke manipulatie van het onderzoek rond de vondsten in het kanaal van Ronquières in november 1986. De verdachte “zou minstens bepaalde, mogelijks cruciale, informatie achtergehouden hebben”, stelde het federaal parket.

In de zwaaikom in Ronquières werden op 6 november 1986 zakken ontdekt met bewijsmateriaal dat de feiten van de Bende van Nijvel aan elkaar linkt. De vondst werd gedaan door de Delta-cel onder leiding van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch, nadat Waalse speurders bij een eerdere speuractie een jaar ervoor niets hadden gevonden.

“Amateuristisch”

Er werden in 1986 een kogelwerend vest, een pistool dat van een politieagent werd gestolen en munitie aangetroffen. Maar een onderzoek van deze bewijsstukken, door de onderzoeksrechter gevraagd in 2009, toonde aan dat de gevonden voorwerpen, die nog in goede staat waren, pas kort voor de vondst in het water waren gegooid. Het federaal parket stelt dat de zakken “niet langer dan 24 of 48 uur” in het water lagen.

Philippe V. verklaarde in 1997 in het parlement aan De Tweede Bendecommissie dat hij een aantal pv’s herbekeken had, waaruit bleek dat de zwaaikom de eerste keer op een amateuristische manier doorzocht werd. De huidige speurders onderzoeken of V. een tipgever had, die mogelijk meer weet over de Bende van Nijvel, en dat jarenlang verborgen hield.

Bekentenis

V. stelde dat hij het bewuste proces-verbaal kreeg van François A. Die ontkende eerst dat hij het pv overmaakte, maar gaf dat later wel toe tijdens een confrontatie. De speurders willen klaarheid krijgen of A. de man was met de informant, en of hij mogelijk V. gebruikte om opnieuw te laten duiken.

Tussen V. en A. waren er in elk geval ten tijde van het bende-onderzoek in de jaren 80 al regelmatige contacten, maar tussen de cel Delta en de Waalse speurders waren er conflicten over de aanpak van het onderzoek. Volgens de eerdere verklaringen van de ex-speurders heeft François A. zonder medeweten van zijn oversten het pv gekopieerd, en dan in een café in Brussel aan Philippe V. bezorgd.

Concurrentie

Andere voormalige speurders stellen dat die overdracht niets verdachts inhield, maar nodig was wegens de concurrentie tussen de speurdersteams in Vlaanderen en Wallonië. François A. werd na de succesvolle vondst van de Delta-cel trouwens op het matje geroepen door zijn oversten. Verwacht wordt dat de twee ex-speurders bij hun verklaring blijven dat er geen tipgever was, maar enkel goed politioneel onderzoek.

François A. is intussen 70 en Philippe V. 61, en beide stellen dat ze zich bepaalde details van dertig jaar geleden niet kunnen herinneren. Onderzoeksrechter Martine Michel in Charleroi moet ten laatste donderdag beslissen of ze ook François A. laat aanhouden.

Bron » Het Laatste Nieuws

Wat weten we over François A., de tweede Bende-speurder die wordt verhoord?

Geplaatst op door

François A., oud-speurder in het onderzoek naar de Bende van Nijvel, wordt verhoord over mogelijke manipulatie van een wapenvondst in 1986. Wie is de man? Waarom wordt hij nu verhoord? En wat is het verband met Philippe V., de speurder die vorige week al werd aangehouden?

Dat François A. in beeld komt bij de speurders is niet zo verwonderlijk. Nadat vorige week oud-speurder Philippe V. door de onderzoeksrechter was aangehouden, lag het in de lijn van de verwachtingen dat men op dat spoor verder zou zoeken.

Dat spoor gaat, zoals bekend, terug tot de wapenvondst in Ronquières van november 1986. Het was een belangrijke vondst omdat het leidde tot een doorbraak in het onderzoek. François A. zou het proces-verbaal gegeven hebben aan Philippe V. waarop de wapenvondst in Ronquières is gebaseerd. Hij is geen onbekende in het dossier, zijn naam duikt ook nog elders op.

Rond de vondst hing er altijd al een zweem van onduidelijkheid omdat de origine van de informatie daarover vragen oproept. Het federaal parket focust zich in zijn onderzoek opnieuw op de kwestie. Die vragen moeten ook in de juiste tijdscontext gezien worden. Het politielandschap van de jaren 80 is wezenlijk anders dan dat van 2019.

Bende van Baasrode

In november 1986 is het onderzoek naar de Bende van Nijvel nog niet gecentraliseerd. In Vlaanderen zijn de speurders van de groep Delta (o.l.v. onderzoeksrechter Troch) bezig met het onderzoek naar de feiten in Aalst. Formeel gesproken doen ze onderzoek naar de Bende van Baasrode. Dat is een bende rond criminele figuren als De Staercke en Van Esbroeck waarvan ze vermoeden dat ze te maken hebben met de overval in Aalst. Uit hun onderzoek blijkt dat deze bende het kanaal Brussel-Charleroi geregeld gebruikt als dumpplaats. Om die reden besluiten ze het kanaal te doorzoeken.

Dat besluit wordt genomen halfweg 1986. Omdat een deel van de Bende van Baasrode ook gelokaliseerd is in de regio Halle, wordt er samengewerkt met de BOB van Halle (wat nu gerechtelijke politie zou zijn). En zo komt de persoon van François A. in beeld. Hij werkt op dat moment bij de BOB van Halle.

François A. verneemt dus dat er zou gezocht worden in het kanaal en meldt zijn collega Philippe V. dat daarover in het dossier Bende van Nijvel al een proces-verbaal (pv) bestaat. Dat pv is in november 1985 door de rijkswacht van Soignies gemaakt. Het is de neerslag van twee getuigenissen, van een frituuruitbater en een buurtbewoner, die in de nacht volgend op de aanslag in Aalst mensen iets in het water zagen gooien.

Hoewel die getuigenissen dus rechtstreeks verband houden met de feiten in Aalst, wordt het proces-verbaal in 1985 niet officieel overgemaakt aan de cel die zich met dat onderzoek bezighoudt. Het wordt wel officieus overgemaakt in 1986.

Onder water en onder tafel

De wijze waarop die informatie van de ene BOB-eenheid naar de andere gaat, is op zijn zachtst gezegd merkwaardig te noemen. BOB’er François A. kopieert eerst stiekem het pv. Vervolgens wordt er een bijeenkomst georganiseerd in een café in Brussel. Daar zal François A. haast letterlijk onder tafel het pv aan zijn collega Philippe V. geven.

Deze toch wel erg opmerkelijke informatie-uitwisseling wordt door een aantal betrokkenen verklaard door de bijzonder sterke concurrentiestrijd die er toen heerste, niet alleen tussen de speurders maar ook tussen de magistraten.

De vondst van de wapens in november 1986 door de speurders van Delta is altijd al onderwerp van discussie geweest. Twee protagonisten van die kwestie zijn momenteel dus voorwerp van het nieuwe onderzoek. Vorige week werd Philippe V. aangehouden en vandaag werd François A. verhoord.

Speurder en verbindingsman

François A. speelde ook eerder al een rol in het Bende-onderzoek. Eén van de hele reeks feiten die aan de Bende toegeschreven wordt, is de moord op José Vanden Eynde (23 december 1982). De 72-jarige man wordt met acht kogels vermoord bij de overval op l’Auberge du Chevalier. De Brusselse onderzoeksrechter Kesteloot verklaarde voor de tweede Bendecommissie dat hij in dit moordonderzoek hoofdzakelijk samenwerkte met BOB-adjudant François A.

François A. stapte later over naar de BOB van Halle. Daar was hij vanaf 1985 ook verbindingsman tussen Halle en de onderzoekscel die zich in Waals-Brabant bezighield met het onderzoek naar de Bende van Nijvel.

Het valt af te wachten wat het onderzoek verder oplevert, maar duidelijk is wel dat men zich minder bezighoudt met de feiten van de Bende, en meer met de manipulatie van het onderzoek. Het verhoor van François A. past daarin.

Bron » VRT Nieuws | Dirk Leestmans

Opnieuw een Bende-speurder verhoord

Geplaatst op door

Na Philippe V. (61) vorige week is nu een tweede gepensioneerde speurder verhoord die ooit heeft meegewerkt aan het onderzoek naar de Bende van Nijvel. François A. (70), een ex-rijkswachter uit Halle, zou V. ertoe aangezet hebben om op 6 november 1986 te gaan duiken in het kanaal Brussel-Charleroi in Ronquières.

De speurders willen weten of V. en/of A een informant hadden die hen heeft gezegd waar ze moesten gaan zoeken. Tot op vandaag hebben ze dat allebei altijd ontkend. Als die informant echt bestaat, dan kan dat zeer belangrijk zijn voor het onderzoek. A. werd volgens onze bronnen dinsdag opgepakt voor verhoor.

Op 6 november 1986 haalden duikers in opdracht van het Delta-team van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch twee zakken uit het water.

In die zakken zat een mini-brandkast afkomstig van de overval op de Delhaize in Aalst (november 1985), een kogelvrije vest gestolen in Temse in 1983 en een reeks wapens die gebruikt waren bij de verschillende overvallen. Het was een heel belangrijke vangst voor het onderzoek.

Vondst in scène gezet

Het nieuwe speurdersteam onder leiding van onderzoeksrechter Martine Michel gelooft echter dat de wapenvondst in Ronquières van 6 november 1986 in scène gezet was. Het idee om te gaan duiken kwam van Philippe V. Hij heeft altijd beweerd dat hij pas na het doornemen van het dossier besloot om opnieuw te gaan duiken. Vlak na de overval in Aalst op 9 november 1985 was er namelijk al eens gezocht in hetzelfde kanaal. Maar volgens V. gebeurde dat niet grondig genoeg. Bij een tweede, grondige poging op 6 november 1986 kwamen de wapens wel naar boven.

Wetenschappelijk onderzoek heeft volgens de huidige speurderscel echter uitgewezen dat de zakken op het moment van de vondst op 6 november 1986 pas een paar dagen in het water kunnen gelegen hebben. Het sterkt de nieuwe speurders in de overtuiging dat V. een informant had die hem gezegd heeft dat hij terug moest gaan zoeken. Het staat vast dat François A., die in 1986 voor de Franstalige Bendeonderzoekers in Nijvel werkte, in 1986 aan V. de politieverslagen had gegeven over de eerste duikwerken van 1985. Eén van de versies die de ronde doen, is dat A. aan V. gezegd heeft dat hij nog eens moest zoeken ‘omdat er de eerste keer niet goed was gezocht’.

Eén van de onderzoekshypotheses is dat A toen al meer wist en dat hij een tipgever had die hem had gezegd waar de wapens lagen. In die theorie zou François A. speurder Philippe V. gemanipuleerd hebben. Als dat klopt, blijft de vraag wie aan A. heeft verteld dat er wapens in het kanaal lagen.

Bron » De Standaard

Ex-chef over aangehouden Bendespeurder Philippe V.: “Ik had dit 20 jaar geleden eigenlijk al verwacht”

Geplaatst op door

“De magistraten in het Bendeonderzoek zeggen al jaren dat Philippe V. zaken verzwijgt over de wapens van de Bende van Nijvel die uit het ­kanaal werden opgevist. Pas nu schiet men in actie. Waarom niet vroeger?” Ex-rijkswacht­kolonel Gérard Lhost was ooit de overste van Philippe V. Ook hij kreeg onlangs de Bendespeurders over de vloer. “Het werd tijd.”

De tijd dringt, de verjaring van het Bendedossier nadert met rasse schreden, er is geen tijd meer om rond de pot te draaien. Dat is de redenering achter de aanhouding van oud-speurder Philippe V. en de huiszoeking bij een van zijn oversten bij de speciale eenheden, ex-rijkswachtkolonel Gérard Lhost. De gewezen officier begrijpt echter niet goed waarom Philippe V. nu pas echt op de rooster gelegd wordt, en hijzelf pas twee maanden geleden een huiszoeking kreeg. “Als je al jaren denkt te weten wie het onderzoek over zulke zware feiten heeft gemanipuleerd, dan wacht je niet zo lang om tot de actie over te gaan.”

Onder één hoedje?

Speelden kolonel Lhost en Philippe V. onder één hoedje om het Bendeonderzoek te manipuleren en de rijkswacht uit de wind te zetten? De nieuwe lichting Bendespeurders lijkt dat op z’n minst te vermoeden.

“Als bevelvoerder van de speciale eenheden was ik inderdaad een van de hiërarchische oversten van Philippe V.”, zegt ex-kolonel Lhost. “Maar ik moeide mij niet met de operationele werking van die groep. Ik twijfel er sterk aan of Philippe V. toen vanuit zijn positie iets kon ondernemen om welk onderzoek dan ook te manipuleren. Hij kreeg inderdaad veel processen-verbaal doorgespeeld, maar diezelfde pv’s waren ook in handen van onderzoeksrechters. Zij hadden de leiding over hun onderzoek.”

De speurders stellen zich ernstige vragen bij de manier waarop Philippe V. tot het besluit kwam om een jaar na een (vruchteloze) eerste zoektocht terug te keren naar het kanaal in Ronquières, waar plots wél iets gevonden werd. Maar Lhost begrijpt niet waarom het gerecht nu pas in actie schiet. “Een jaar of zes geleden betreurde procureur-generaal De Valkeneer al in het openbaar dat Philippe V. dingen verzweeg. Maar het bleef bij verklaringen. Nu voegt de onderzoeksrechter de daad bij het woord. Het werd tijd, zou ik zeggen. Weg met die twijfel.”

De commissie banditisime van de Kamer ondervroeg Lhost in 1997 al over zijn verstandhouding met Philippe V. “Ik antwoordde hetzelfde als vandaag. Ik dacht toen echt dat ik de volgende dag een huiszoeking zou krijgen. Het zou een logische stap geweest zijn. Niet dus. Ik heb daar nog 20 jaar op moeten wachten.”

Typische reflex

Dat Gérard Lhost zich kan vinden in de stappen die het gerecht heeft ondernomen tegenover Philippe V., valt bij meester Walter Damen, de advocaat van de aangehouden oud-speurder, in het verkeerde keelgat. “Zichzelf zo snel mogelijk uit de wind zetten door een beschuldigende ­vinger in andermans richting uit te steken, het lijkt wel een typische reflex aan de andere kant van de taalgrens”, reageert hij. “Ik roep iedereen op om daarmee te stoppen. Laat het gerechtelijk onderzoek zijn werk doen. Ik ben er vast van overtuigd dat mijn cliënt er volledig onschuldig uit zal komen.”

Bron » Het Nieuwsblad | Yves Barbieux