Liga voor de Mensenrechten bezorgd over inlichtingenmethoden

De Liga voor de Mensenrechten is bezorgd dat de informatie die de Staatsveiligheid en de militaire inlichtingendienst ADIV zal verzamelen via bijzondere inlichtingenmethoden (BIM) ook voor gerechtelijke doeleinden zal gebruikt worden. Vandaag was er in de senaatscommissie Justitie een hoorzitting over een wetsvoorstel over de BIM.

Bewijsstuk

Het wetsvoorstel geeft de inlichtingendiensten meer middelen, zoals doorzoeking van woningen zonder medeweten of goedkeuring van de eigenaar. Jos Vander Velpen, de voorzitter van de Liga, toonde zich niet alleen bezorgd over de nieuwe methodes, maar ook over de mogelijkheid dat de verkregen informatie zou gebruikt worden door politie en eventueel als bewijsstuk zou dienen voor het gerecht.

Naast de Liga voor de Mensenrechten werd onder meer ook nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Beroepsjournalisten (VVJ) Pol Deltour, administrateur-generaal van de Staatsveiligheid Alain Winants en het hoofd van het ADIV Michel Hellemans gehoord.

Bron » De Morgen

CD&V wil geheim agenten meer technologische middelen geven

Drie senatoren van CD&V hebben een wetsvoorstel klaar om de Staatsveiligheid en de militaire inlichtingendienst ADIV uitgebreide nieuwe technologische middelen te geven. Met hun voorstel voor het invoeren van bijzondere inlichtingenmethoden (BIM) borduren de senatoren voort op een gelijkaardig plan van de vorige regering dat nooit door het parlement raakte.

“Zonder deze middelen blijven de inlichtingendiensten, geconfronteerd met een steeds grotere uitdaging, machteloos aan de zijlijn staan”, argumenteren senatoren Hugo Vandenberghe, Tony Van Parys en Pol Van Den Driessche.

Als de geheime diensten te maken krijgen met spionage, terrorisme, radicalisering of proliferatie zullen ze gebruik kunnen maken van observatie in woningen, frontstores (nepfirma’s of -organisaties, opgericht door leden van de inlichtingendienst onder dekmantel van een fictieve identiteit), doorzoeking (zonder medeweten of goedkeuring van de bewoner een woning binnendringen en doorzoeken), openmaken van poststukken, verzamelen van gegevens over bankrekeningen en -verrichtingen, hacking (zonder toelating binnendringen in een informaticasysteem) en afluisteren van communicatie.

Net als in het vorig jaar gelanceerde plan van de toenmalige PS-ministers Onkelinx en Flahaut voorziet dit CD&V-plan dat de agenten soms ongestraft misdrijven mogen plegen. Het wetsvoorstel bevat “het principieel verbod van het plegen van strafbare feiten door agenten van inlichtingendiensten”, maar bevat ook een uitzondering op dit principe voor “agenten die met het oog op de efficiëntie van hun opdracht of ter verzekering van hun veiligheid of die van anderen, strikt noodzakelijke strafbare feiten plegen”.

Bron » De Morgen

Militaire inlichtingendienst kampt met personeelstekort

De Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid (ADIV), de militaire inlichtingendienst, heeft problemen om nieuwe kandidaat-spionnen te vinden. ‘Wie wil er ook gaan werken voor een baas met een drankprobleem?’

Tijdens de recente bespreking van de beleidsnota van minister van Defensie Pieter De Crem in de Defensiecommissie van de Kamer bleek dat verschillende Kamerleden zich zorgen maken over het dreigende personeelstekort bij de ADIV.

“De mensen die op deze dienst werken hebben bekwaamheden en kennis die belangrijk zijn voor het leger. Daarom is het belangrijk dat hun rol meer gewaardeerd wordt”, meende Denis Ducarme (MR).

“De functie van analist en die van de andere personeelsleden van de ADIV moeten worden opgewaardeerd”, zei André Flahaut (PS). “Zo niet dreigen ze uit te wijken naar andere, financieel meer interessante diensten.”

En Geert Versnick (Open Vld) waarschuwde dat “bij Defensie een aantal taken niet meer raken ingevuld, zoals de gevechtseenheden en de inlichtingendienst”.

Naast de algemene problematiek om voldoende geschikte kandidaten te vinden voor het leger kampt de militaire inlichtingendienst met een bijkomende handicap. “Het is een publiek geheim dat de chef van de ADIV niet goed functioneert en een drankprobleem heeft”, zegt Versnick in een gesprek met de redactie.

“Dat schrikt potentiële kandidaten natuurlijk af, want wie wel er werken voor een baas met drankproblemen? Daarnaast waren er de laatste maanden enkele negatieve artikels in de pers, meer bepaald in De Morgen over de problemen van een militair attaché in Belgrado die in aanvaring kwam met zijn hiërarchie bij de ADIV.”

De eerste klachten over het drankmisbruik van ADIV-chef Michel Hellemans dateren al van vier jaar geleden. Na een anonieme klacht van een vrouwelijke medewerkster van Hellemans werd de zaak toen onderzocht door het Comité I, dat namens het parlement toezicht houdt op het werk van de inlichtingendiensten.

Naar verluidt bevestigde het rapport van het controlecomité de aantijgingen over overmatig drankgebruik, handtastelijkheden en ongewenste intimiteiten op het werk. Toenmalig minister van Defensie Flahaut reageerde echter niet op het rapport en Hellemans bleef gewoon in functie als topman van de militaire inlichtingendienst.

In tegenstelling tot de Staatsveiligheid is er over de ADIV vrijwel niets bekend. Defensie publiceert geen cijfers over het aantal personeelsleden of het budget van de dienst. De militaire inlichtingendienst zit letterlijk en figuurlijk verborgen in de lokalen van de generale staf in Evere. Naast de bescherming van militairen en militaire installaties, ook op buitenlandse missies, houdt de dienst zich onder meer ook bezig met de bestrijding van het terrorisme.

Bron » De Morgen

Versnippering geheime diensten kost handenvol geld

Op het ritme van de terreuraanslagen in het buitenland en de terreuralarmen in eigen land zijn de budgetten voor alle Belgische inlichtingendiensten schoksgewijs gestegen. In totaal besteedt de overheid dit jaar meer dan 130 miljoen euro aan de geheime diensten, zo berekende VUB-professor Herman Matthijs.

Geen apart budget

Vooral de Staatsveiligheid kon de voorbije jaren profiteren van een budgettaire inhaalbeweging. In de periode 1999 tot 2008 stegen de kredieten voor deze inlichtingendienst met 178 procent.

Er werden niet alleen tientallen universitaire analisten aangeworven, maar ook de lonen van de agenten werden opgetrokken om ze meer in overeenstemming te brengen met de salarissen van de politie. “Vooral met het aantreden van de nieuwe administrateur-generaal van de Staatsveiligheid, Alain Winants, heeft de politieke wereld werk gemaakt van de budgettaire toename van de middelen ten voordele van deze dienst”, schrijft professor Matthijs in een artikel dat volgende week verschijnt in het criminologisch tijdschrift De orde van de dag.

Een correcte berekening van de globale kostprijs van de geheime diensten wordt bemoeilijkt doordat er geen apart budget wordt vrijgegeven voor de militaire inlichtingendienst ADIV. “Dat berust slechts op een gewoonteregel”, weet Matthijs.

“De politieke wereld heeft blijkbaar altijd als argument aangevoerd dat die dienst een specifieke eigenheid heeft. De huidige situatie is echter niet conform de budgettaire regelgeving en maakt er de begroting niet transparanter op. Bovendien moet men hier een situatie van een gebrek aan openheid onderkennen. Waarom het begrotingsbeginsel van de specialiteit en dat van de openbaarheid wel worden nageleefd door de Staatsveiligheid en niet door de militaire inlichtingendienst is nooit geargumenteerd.”

Dreigingsanalyse

In een gesprek met de redactie schat Matthijs dat het budget van de ADIV wellicht lager ligt dan dat van de Staatsveiligheid, onder meer vanwege de lagere weddeschalen in het leger en omdat de dienst gebruik kan maken van de logistiek en infrastructuur van defensie.

Het budget van de onderdelen van de federale politie die zich toeleggen op inlichtingenwerk en antiterrorisme raamt Matthijs dan weer hoger dan het budget van de Staatsveiligheid. Het globale budget voor de politie is overigens de voorbije tien jaar verdubbeld: van 745 miljoen euro in 1998 naar 1,4 miljard euro in 2007. Dat is grotendeels een gevolg van de politiehervorming die na de affaire-Dutroux op gang werd gebracht.

“Men moet er wel op wijzen dat er momenteel overlappingen zitten in de werking van de Staatsveiligheid, de federale politie, het ADIV en het OCAD, het orgaan voor de dreigingsanalyse”, preciseert Matthijs. “Een transparantere werking van die diensten kan de rijksbegroting geld opbrengen.”

Het landschap van de inlichtingendiensten in België blijft zeer versnipperd met vele actoren, zoals de douane, de federale politie, het federale parket, het OCAD, de ADIV en de Staatsveiligheid, met bovendien nog een crisiscentrum. Daarnaast zijn er ook nog het Comité P en Comité I, die namens het parlement toezicht houden op de werking van respectievelijk de politiediensten en de inlichtingendiensten.

Het Comité P beschikt voor dit jaar over een dotatie van het parlement van 11,2 miljoen euro, het Comité I moet het stellen met 2,7 miljoen euro. “Een samenvoeging van beide controlecomités zou zeker positief zijn voor het beheer van de dotaties”, meent Matthijs, “omdat diverse taken gezamenlijk kunnen gebeuren, zoals personeelsdienst, informatie en aankopen.”

Bron » De Morgen

Belgische geheim agent smokkelde twintig jaar ongestoord wapens

De Belg Jacques Monsieur, een topagent van de Belgische militaire inlichtingendienst die tientallen jaren op grote schaal actief was als internationale wapensmokkelaar, staat sinds begin deze week voor de correctionele rechtbank in het Franse Bourges op beschuldiging van illegale wapenhandel. Monsieur werd voor gelijkaardige feiten eerder al in ons land veroordeeld.

Monsieur (54), bijgenaamd Le Renard of Le Maréchal, heeft een onwaarschijnlijk parcours achter de rug. Gedurende meer dan twintig jaar, van eind jaren zeventig tot eind jaren negentig, kon hij eigenaardig genoeg ongestoord grote partijen wapens en munitie leveren aan landen waartegen nochtans een wapenembargo bestond.

Hij dreef handel met Iran tijdens de oorlog met Irak, met Bosnië en Kroatië tijdens de Joegoslavische oorlog, Congo, Congo-Brazzaville, Ecuador, Ivoorkust, Burkina Faso, Togo en Qatar. Naar eigen zeggen was dit enkel mogelijk omdat hij werkte in opdracht van de militaire inlichtingendienst ADIV, onder supervisie van bevriende buitenlandse geheime diensten, met name de Amerikaanse CIA, de Israëlische Mossad en de Direction de la surveillance du territoire (DST), de Franse staatsveiligheid. Zijn activiteit als wapensmokkelaar zou enkel gediend hebben als cover voor zijn spionagewerk, onder meer in Iran, waar Monsieur de wapenindustrie en de nucleaire sector moest infiltreren.

Samen met vier medeverdachten staat Monsieur nu terecht in het Franse Bourges. Omdat de grond in België te heet werd onder zijn voeten (op een bepaald moment liepen er niet minder dan zeven gerechtelijke onderzoeken tegen hem), installeerde de wapenhandelaar zich in 1993 in La Celle-Condé, een gehucht van Lignières, nabij Bourges. Hij kocht er een landgoed van honderd hectare met de lieflijke benaming Les Amourettes, waar hij zich officieel bezighield met de kweek van Portugese dressuurpaarden.

Niet toevallig is de streek ook de bakermat van de Franse wapenindustrie, waar onder meer Exocetraketten en gevechtsvliegtuigen worden gefabriceerd. Voor zijn clandestiene wapendeals maakte Monsieur trouwens gebruik van het vroegere NAVO-vliegveld in Bourges, eigendom van de Franse defensiefirma Matra.

Tot aan zijn nek in de schandalen

Vanaf 1996 ging het echter grondig fout met Monsieur. Toen de Franse gendarmes in samenwerking met Belgische speurders een huiszoeking deden in zijn domein vonden ze het volledige archief van zijn professionele loopbaan als wapensmokkelaar, bijna drieduizend documenten die momenteel als bewijsmateriaal tegen hem worden gebruikt.

Een jaar later bleek Monsieur tot aan zijn nek verwikkeld te zijn in het omvangrijke schandaal rond de Franse petroleumgroep Elf, die schimmige wapenleveranties had geregeld in Congo-Brazzaville. Eind 2000 sloeg Monsieur, voorzien van een Ivoriaans paspoort, op de vlucht naar Teheran. Maar zijn vroegere vrienden in Iran bleken niet in staat hem te beschermen.

Monsieur werd aangehouden en veroordeeld tot tien jaar cel wegens illegale wapenhandel, samenzwering en spionage voor rekening van België en de VS. Ruim anderhalf jaar zat hij in een Iraanse militaire gevangenis, vooraleer hij zich kon vrijkopen. “Dat was niet de meest aangename periode van mijn leven”, vertelde hij achteraf. In een cel naast de zijne werd een andere gevangene doodgemarteld, om Monsieur duidelijk te maken dat hij er goed aan deed om te bekennen.

Nog terwijl Monsieur in Iran in de bajes zat, werd hij in Brussel door de correctionele rechtbank bij verstek veroordeeld tot vijf jaar effectieve gevangenisstraf wegens wapentrafiek naar landen onder embargo, oplichting, misbruik van vertrouwen, valsheid in geschrifte en witwaspraktijken. Toen de Belg zich in mei 2002 eindelijk kon vrijkopen in Iran, werd hij op de luchthaven van Istanboel opnieuw aangehouden omdat er een internationaal aanhoudingsmandaat tegen hem was uitgevaardigd, zowel door België als door Frankrijk.

Een half jaar later werd Monsieur door Turkije uitgeleverd aan ons land en kreeg hij een nieuw proces in Brussel, waar de rechter zijn straf terugschroefde tot veertig maanden voorwaardelijk. Lang genoot hij niet van de vrijheid, want in april 2005 werd Monsieur nogmaals uitgeleverd, ditmaal aan Frankrijk, waar hij de voorbije twee jaar in de voorhechtenis zat. Zijn prachtige domein in Lignières heeft hij inmiddels moeten verkopen.

Net als in Brussel vroeg de advocaat van Monsieur ook in Bourges om het proces achter gesloten deuren te laten verlopen, ter bescherming van bepaalde “defensiegeheimen”. In Brussel werd dat verzoek destijds ingewilligd omdat “de goede diplomatieke relaties tussen meerdere landen in het gedrang zouden kunnen komen”. Maar de Franse rechter besloot het proces openbaar te voeren.

Naast Monsieur zitten op de beklaagdenbank vier leden van zijn netwerk: Patrice Bourges (gewezen kaderlid van Aérospatiale), Jean-Claude Uthurry-Borde (Monsieurs rechterhand), luchtvaartspecialist Yves-Michel Deloche en Pierre Ferrario. Openbaar aanklager Philippe Ker vordert een celstraf van twee jaar tegen Monsieur, waarvan tien maanden voorwaardelijk, en een boete van 45.700 euro. De andere beklaagden riskeren hooguit een geldboete.

Bron » De Morgen