In de inkomhal van het Brusselse justitiepaleis verzamelden honderden magistraten, griffiers en justitiemedewerkers om hun ongenoegen te uiten over de besparingen bij justitie. Volgens hen komt de rechtsgang in het gedrang, en daarmee een belangrijk aspect van onze democratie. Hieronder leest u de toespraak die Dominique Matthys gaf, voorzitter van de Orde van Nederlandstalige Balies.

Iedere burger heeft recht op een ongeremde toegang tot de rechter, op een transparante, professionele, rechtvaardige en snelle rechtsbedeling. Justitie is een openbare dienst en moet een efficiënt antwoord bieden op de aanspraken van de burger, particulier, ondernemer of andere.

Justitie is echter zoveel meer: de rechterlijke macht is één van de drie pijlers van onze grondwettelijke democratie, en het falen van justitie betekent meteen het deficit van onze rechtsstaat. Door de toegang tot de rechter – een verdragsrechtelijk en grondwettelijk verankerd grondrecht – te bemoeilijken, ja zelfs voor velen onmogelijk te maken, loopt onze individuele vrijheid gevaar.

En nochtans zouden we het moeten weten: de geschiedenis leert ons immers dat het niveau van de toegang tot justitie het beschavingsgehalte van de staat reflecteert. De teloorgang van justitie zet de deur open voor onvrijheid, rechteloosheid en discriminatie en verhoogt de verzuring in de samenleving.

De Justitiebarometer 2014 gaf duidelijk aan dat het geloof van de burger in justitie zoek is, en dat is voor onze democratie een verontrustende vaststelling. Slechts 61% van de bevolking heeft nog vertrouwen in justitie, en meer dan 90% van de bevraagden vindt dat een rechtszaak te lang duurt.

De burger heeft gelijk: onze justitie biedt helemaal geen antwoord meer op de terechte verzuchting van de rechtzoekende: die heeft recht op een modern, efficiënt functionerend gerechtelijk apparaat, dat zorgt voor een betaalbare, transparante, snelle en rechtvaardige oplossing van zijn geschillen.

Vandaag loopt de justitiewagen mank en de advocaten ervaren in hun dagelijkse praktijk tot welke frustratie en welk onrecht dat leidt. Zaken slepen veel te lang aan, justitie betaalt haar leveranciers niet of veel te laat, gerechtsgebouwen verkeren in een staat van bijna-verval, de juridische tweedelijnsbijstand snakt naar adem, de informatisering van de rechtsbedeling staat zo goed als nergens, griffies moeten op artisanale wijze hun administratieve taken vervullen en vacante plaatsen in de magistratuur en bij de griffies raken niet ingevuld.

Mede als gevolg van een jarenlange onverschilligheid van de zijde van de overheid, zijn de budgetten voor de rechtsbedeling langzaamaan opgedroogd. Nooit heeft de overheid prioritair de werkprocessen doorgelicht, de uitrusting gemoderniseerd, de omkadering van het gerechtelijk apparaat geprofessionaliseerd en de werklast verdeeld.

De aangekondigde budgettaire restricties stellen ons niet gerust: in de komende vier jaar moet het justitiebudget met 10% omlaag, in achtereenvolgende besparingen van 4% en vervolgens drie maal 2%. De regering wil kennelijk de begroting van justitie kortwieken: zij vermindert de omkadering, stelt benoemingen uit tot na de nochtans door de wet voorgeschreven termijn, en nog zoveel meer.

Dat kunnen wij niet langer tolereren: justitie moet over de middelen beschikken om op behoorlijke wijze te kunnen functioneren. De advocaten kunnen zich niet vinden in maatregelen die de overheid ondoordacht neemt op grond van blinde economische wetmatigheden. Op de vooravond van de begrotingsbesprekingen luiden wij, advocaten, de alarmbel. Wij doen dat samen met de actoren van justitie, in het uitsluitende belang van de rechtzoekende. Omdat een justitie die behoorlijk functioneert de enige waarborg vormt voor onze fundamentele waarden: vrijheid, gelijkheid, solidariteit, waardigheid en veiligheid.

Wij eisen een bewustwording en responsabilisering van onze politici om de prioriteiten van justitie onder ogen te zien en daartoe aan onze minister van Justitie alle steun en noodzakelijke middelen te geven.

Deze tekst wordt gedragen door de veertien Vlaamse stafhouders:

• Kathleen Vercraeye, Stafhouder van Brussel-NL
• Kati Verstrepen, Stafhouder van Antwerpen
• Hans De Meyer, Stafhouder van Gent
• Bart Staelens, Stafhouder van Brugge
• Luc Truyens, Stafhouder van Dendermonde
• Christian Vandenbogaerde, Stafhouder van Kortrijk
• Eric Halsband, Stafhouder van Leuven
• Dirk Van Coppenolle, Stafhouder van Hasselt
• Eric Schellingen, Stafhouder van Tongeren
• Eddy Van Daele, Stafhouder van Mechelen
• Lieven De Moor, Stafhouder van Oudenaarde
• Egied Wouters, Stafhouder van Turnhout
• Francis Ver Elst, Stafhouder van Ieper
• Joachim Van Speybrouck, Stafhouder van Veurne

Bron » De Wereld Morgen

Ons land levert amper betrouwbaar en volledig cijfermateriaal aan de Europese instellingen over de werking van onze justitie. Daardoor kan de Europese Commissie ons land niet goed evalueren. De Europees Commissaris voor Justitie Vera Jourova zegt “verbaasd” te zijn en zal aan de Belgische overheid vragen om beter samen te werken.

Hoeveel zaken worden er ingeleid bij een rechter? Wat is de gemiddelde tijd voor de behandeling van een zaak in eerste aanleg? Allemaal vragen die de Europese Commissie graag beantwoord wil zien zodat de Commissie een betrouwbare vergelijking kan maken tussen de verschillende Europese lidstaten. Dat moet de lidstaten onder druk zetten om de efficiëntie, kwaliteit en onafhankelijkheid van hun gerechtelijk apparaat te verbeteren.

Maar ons land blijft in gebreke en levert maar geen cijfermateriaal. Niet uit principe – zoals het Verenigd Koninkrijk of Spanje -, maar wel omdat ons land kampt met een capaciteitsprobleem en ontoereikende informaticasystemen.

“Ik was zelf verbaasd om te ontdekken dat België één van de landen is die in gebreke blijven”, reageert commissaris Jourova. “Ik ga de Belgische autoriteiten vragen om beter samen te werken met de Commissie en de andere lidstaten.”

Sinds 2013 maakt de Commissie jaarlijks een vergelijking van de gerechtelijke prestaties in de lidstaten. Jourova toonde zich bemoedigd door de resultaten. De meeste lidstaten hebben het voorbije jaar hervormingen aangevat die hun gerechtelijk systeem op termijn moeten verbeteren, klinkt het.

Bron » VRT Nieuws

De overgrote meerderheid van de Belgen vindt dat de behandeling van een zaak door justitie te lang duurt. Dat blijkt uit de vierde editie van de justitiebarometer. Dat aanvoelen is al jarenlang een pijnpunt voor justitie.

De barometer, in opdracht van de Hoge Raad voor de Justitie, peilt naar de perceptie van de burger over justitie. Uit de barometer – op basis van een steekproef in het voorjaar 2014 bij 1.511 inwoners – blijkt dat 92 procent van de respondenten vindt dat een rechtszaak te lang duurt. “Een constant maar jammer genoeg hoog cijfer”, aldus Paul Ceuninck, lid van de Raad. Bij vorige barometers lag dat percentage immers onverminderd erg hoog: 92 in 2002 en 94 in 2007 en 2010.

Uit de barometer blijkt dat 61 procent van de Belgen vertrouwen heeft in justitie. Het aanvoelen over justitie ligt daarmee in de lijn van de vorige peilingen, met uitzondering van 2002, toen in de nasleep van de affaire Dutroux amper 41 procent van de Belgen aangaf vertrouwen te hebben in justitie. “Dat vertrouwen in justitie is sindsdien toch hersteld”, aldus voorzitster France Blanmailland.

Erg hoog is 61 procent niet, geeft men toe bij de Hoge Raad. “Maar populair zal justitie nooit echt zijn: er zullen altijd ontevredenen zijn”, luidt het bij de Raad. Bij een uitspraak van een rechtbank zijn er immers winnaars en verliezers.

Nog uit de steekproef blijkt dat 76 procent vindt dat een persoon betrokken bij een rechtszaak een eerlijk proces krijgt. Daar zijn meer Vlamingen dan Walen van overtuigd. Amper 35 procent vindt dat justitie voldoende informeert over haar werking, een percentage dat wel in stijgende lijn gaat in vergelijking met de vorige barometers.

De meerderheid (77 procent) van de ondervraagden geeft de voorkeur aan een beroepsrechter, tegen 50 procent die de voorkeur geeft aan een groep burgers. Dat is in lijn met het eigen advies van de Hoge Raad voor de Justitie, die voorstander is van een afschaffing van de assisenjury.

De Belg is ook voorstander van bemiddeling: 92 procent toont zich voorstander van die verzoeningsprocedure bij burgerlijke zaken om conflicten op te lossen.

Voorts blijkt dat 60 procent van de respondenten vindt dat gevangenen hun volledige gevangenisstraf moeten uitzitten. Dat lijkt in tegenstelling met de vaststelling dat 69 procent voorstander is van elektronisch toezicht en zelfs 83 procent van een gemeenschapsdienst als alternatieve straf.

Hieruit blijkt, volgens de Hoge Raad, dat er onwetenheid is bij de mensen over wanneer en waarom iemand sneller kan vrijkomen en is er daarom nood aan informatie.

Bron » De Morgen

De Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) en de Adviesraad van de Magistratuur hebben woensdag de ‘Gids voor de magistraten: principes, waarden en kwaliteiten’ voorgesteld. Rechters en parketmagistraten zouden er een reeks aanbevelingen en principes in moeten vinden en het document zou moeten ‘uitnodigen tot permanente reflectie en discussie en zo het vertrouwen van de burger in het rechtssysteem versterken’.

De gids zal worden toegestuurd aan de zowat 2.500 Belgische magistraten, stafhouders van de balies, leden van de commissies Justitie van de Kamer en de Senaat. Ook de minister van Justitie en de premier ontvangen een exemplaar.

“Het document is het resultaat van het gezamenlijke werk van twee representatieve en democratische organen”, aldus de Adviesraad van de Magistratuur. “Laat ons immers niet vergeten dat de HRJ bestaat uit magistraten en niet-magistraten.”

De 23 bladzijden tellende gids bevat acht waarden: onafhankelijkheid, onpartijdigheid, integriteit, terughoudendheid en discretie, ijver, respect en luistervaardigheid, gelijke behandeling en bekwaamheid.

Het document zal de actoren binnen justitie eveneens toelaten gemeenschappelijke waarden opnieuw te delen. “We willen ook evolueren tot een modern en positief management van het korps”, klinkt het. “In een sector waar men benoemd wordt, is dat een uitstekende manier om de kwaliteit van het werk te verbeteren door een debat te doen ontstaan.”

“De gids dient niet om slechts eenmaal gelezen te worden en vervolgens in een lade te verdwijnen”, stelt Geert Vervaeke, de voorzitter van de HRJ. “Hij moet dienen om de kwaliteit van onze justitie permanent te verbeteren.”

Bron » De Standaard