Politici van toen over de Reus, de Bende en de rijkswacht: “Ze scholden me uit voor fantast”

C.B., de man die op zijn sterfbed bekende dat hij de Reus was, werd eind 1998 al verklikt door zijn jeugdvriend. Toch werd de voormalige rijkswachter nog zeventien jaar met rust gelaten. Politici die toen het dichtst bij het dossier van de Bende van Nijvel stonden, reageren. ‘De onderzoekers moeten met een goede uitleg komen.’

Tony Van Parys (CD&V), de justitieminister van dit land vlak voor de eeuwwisseling, zucht aan de telefoon. Hij kan het zich naar eigen zeggen moeilijk herinneren. Het is ondertussen lang geleden. “Maar hoe meer ik hierover denk hoe zekerder ik ben: niemand heeft met toendertijd ingelicht over die tip. Anders zou ik dat nog weten. Ik heb jarenlang gezeteld in de onderzoekscommissies naar de Bende van Nijvel. Ik verdacht zelf de rijkswacht. Dan zou mijn alarm wel zijn afgegaan.”

Niet alleen de Dorpsstraat maar ook de Wetstraat is al decennia in de ban van de Bende. Twee speciale commissies, duizenden pagina’s verslagen en ontelbare debatten. Allemaal zonder tastbaar resultaat. Ook niet nadat er dus eind 1998 een gouden tip binnenkwam van Marc Van Damme over de identiteit van de Reus.

Tip niet doorgekomen

“De minister van Justitie wordt niet over elk lopend onderzoek geïnformeerd. Dat zou het geheim van het onderzoek in gevaar brengen. Maar als er gewichtige nieuwe elementen zijn in een dossier dat zo belangrijk is als dat van de Bende, verwittigt de procureur-generaal zijn minister normaal”, zegt Van Parys.

Maar dat is dus niet gebeurd. Luc Van den Bossche (sp.a), indertijd minister van Binnenlandse Zaken en bevoegd voor de ijksijkswacht, vertelt hetzelfde. “Die tip is toen niet tot bij mij geraakt. Ik had wekelijks een vergadering met de leiding van de rijkswacht en daar is nooit over gesproken.”

Hoe dit te verklaren valt? Van Parys en Van den Bossche moeten het antwoord schuldig blijven. “Misschien was er wat laksheid. Misschien werd die tip toen nog niet als zo bepalend aanzien”, vertelt de eerste. Zijn collega haalt de schouders op. “Wie weet wat er gebeurd is? Ik alvast niet.”

Vijfde generatie

Stefaan De Clerck (CD&V), die al justitieminister diende tussen 1995 en begin 1998, stelt dat er in die periode wel “een zekere moedeloosheid” was ingeslopen bij de speurders. “Er leek geen hoop op een doorbraak. Het personeelsverloop was groot. Ik kan me ook voorstellen dat zo’n onderzoek op een bepaald ogenblik een onmogelijke ‘massa’ wordt. Later, als justitieminister tussen 2008 en 2011, waren we al aan de vierde of vijfde generatie onderzoekers toe.”

De christendemocraat fronst wel de wenkbrauwen bij alle recente onthullingen rond C.B. “De speurders zullen een goede uitleg moeten hebben waarom die tip over de Reus niet eerder is opgepikt. Daar kan je toch vragen bij stellen. Als het klopt dat de onderzoekscel jaren heeft geaarzeld met cruciale informatie, is dat beangstigd voor mij.”

Hugo Coveliers, die voor de Volksunie in de beide onderzoekscommissies naar de Bende zat en er als ongebonden politicus tegen alle schenen stampte, brengt een nuance aan. “Ik denk niet dat de speurders bewust potjes dicht hebben gehouden. Je mag ook niet vergeten: er komen daar immens veel tips binnen.”

Allergrootste vraagteken

Tegelijk blijft Coveliers achter zijn oude these staan: het is de rijkswacht. “In de jaren tachtig scholden ze me uit voor fantast en dorpsgek als ik dat maar durfde zeggen. Het nieuws rond C.B. zorgt dus wel voor enige voldoening (lacht). In het beste geval kan de Reus ons nu leiden naar de opdrachtgevers van de Bende. Want zij blijven het allergrootste vraagteken.”

Nog dit: huidig minister van Justitie Koen Geens wil meer inzetten op spijtoptanten, om nog extra getuigenissen los te weken over de Bende. Dat is allesbehalve een nieuw idee. Het was een van de aanbevelingen van de commissies naar de Bende. “Maar finaal kwam het er niet door omdat Elio Di Rupo er zijn voet voor plaatste”, zegt Van Parys. “Di Rupo bleek te getraumatiseerd na zijn onterechte beschuldiging voor pedofilie door ‘de informant’ Olivier Trusnagh dat hij vreesde dat spijtoptanten nooit als geloofwaardige bron konden dienen. De enige overgebleven optie: berouw op het sterfbed.”

De Clerck: “Ik heb er altijd in geloofd dat iemand zou spreken. 28 doden, die achtervolgen je.”

Bron » De Morgen

‘Mogelijk wilden sommige rijkswachters een autoritair regime uitlokken’

Nu de naam van een ex-rijkswachter wordt gekoppeld aan ‘de Reus’ van de Bende van Nijvel, treedt een specifieke onderzoeksspoor weer op de voorgrond: die van (extreemrechtse) rijkswachters die via brutale overvallen de bevolking gevoeliger wilden maken voor een rechts regime. ‘Al van in het begin waren aanwijzingen van betrokkenheid van rijkswachters’, zegt Tony Van Parys.

‘Heel belangrijk nieuws’, noemt Tony Van Parys de ontwikkelingen van de afgelopen dagen in het dossier van de Bende van Nijvel. De gewezen CD&V-politicus was in 1997 voorzitter van de tweede onderzoekscommissie naar de Bende. Hij volgde in het parlement jarenlang het gerecht op en werd in ‘98 minister van Justitie.

De afgelopen decennia werden verschillende theorieën voor de misdaden van de Bende van Nijvel overwogen en heroverwogen. Die gaan van zwaar banditisme over afpersing tot zelfs buitenlandse inmenging. Door de vermoedelijke betrokkenheid van de Aalsterse gewezen rijkswachter Christiaan B. (DS 23 oktober), die enkele weken voor zijn dood aan zijn broer opbiechtte dat hij deelnam aan overvallen van de Bende, komt de nadruk nu te liggen op het spoor van de rijkswachters.

‘Toen ik dit vernam, gingen er allerlei belletjes rinkelen’, zegt Van Parys. ‘In het onderzoeksrapport van de Bendecommissie hebben we er verschillende keren naar verwezen. U moet weten: pas bij die commissie is voor het eerst het onderzoek naar het onderzoek gevoerd. Cyrille Fijnaut (Nederlands criminoloog, red.) en Raf Verstraeten (professor strafrecht aan de KULeuven en strafpleiter, red.) hebben op basis van het gerechtelijk dossier een volledige analyse kunnen maken van wat wel en niet goed is onderzocht.’

Wat kwam daaruit naar voren in verband met de rijkswacht?

‘Een van de aspecten die nooit goed is onderzocht door de Bendespeurders, was de wapendiefstal bij de Groep Diane in 1982.’

Die inbraak bij de elite-afdeling van de rijkswacht werd op ongeloof onthaald. Er werden gesofisticeerde wapens buitgemaakt.

‘De informatie over die diefstal die de BOB (opsporingsbrigade, red.) van Brussel had, is nooit tot bij de Bendespeurders in Charleroi geraakt. Zij kregen gewoon geen toegang tot het dossier. Je kunt niet anders dan vragen stellen bij de rol die de Brusselse BOB heeft gespeeld. En als je over de BOB van die periode spreekt, moet je het hebben over Madani Bouhouche en Robert Beijer (twee BOB’ers die in verband worden gebracht met de Bende van Nijvel, red.). Bouhouche heeft ooit mee een huiszoeking uitgevoerd in het kader van de wapendiefstal bij de Groep Diane.’

Wat zou dan het grotere plaatje zijn van die mogelijke link tussen de rijkswacht en de Bende?

‘Het zou kunnen dat sommige rijkswachters via brutale overvallen een regime wilden uitlokken dat meer autoritair was: ze wilden een sfeer creëren waardoor de publieke opinie zou vragen om een rechtser beleid dan op dat ogenblik het geval was. Er waren al van in het begin aanwijzingen voor de mogelijke betrokkenheid van rijkswachters. In het gerechtelijk onderzoek is de hele historie rond de Groep G (een verzameling extreemrechtse rijkswachters, red.) aan bod gekomen. Maar dat heeft nooit resultaat opgeleverd.’

‘Het zou ook kunnen dat sommigen die door de rijkswacht aan de deur waren gezet, zich wilden wreken op het systeem. Beijer en Bouhouche zijn wegens wangedrag buitengezet bij de Brusselse BOB. Vanuit een mix van persoonlijke frustratie en extreemrechtse sympathieën zou het kunnen dat zo’n figuren het systeem voor schut wilden zetten, of zelfs belachelijk wilden maken. De daders van de Bende provoceerden enorm, bijvoorbeeld ook door de politie na een overval op te wachten en te beschieten.’

Uw Bendecommissie sloot het spoor van extreemrechts indertijd uit.

‘Dat spoor ging specifiek over mensen buiten de rijkswacht die de maatschappij wilden ontwrichten met de overvallen om zo een staatsgreep te plegen. Je moet een onderscheid maken tussen dat denkspoor en rijkswachters met extreemrechtse sympathieën die betrokken zouden zijn.’

De man die nu in beeld komt, bekende enkele weken voor zijn dood zijn betrokkenheid. U pleitte eind jaren negentig al voor een spijtoptantenregeling.

‘De speurders hadden ons gezegd dat zoiets de enige mogelijkheid was om het dossier nog op te helderen. Samen met de verlenging van de verjaring. Die regeling voor spijtoptanten is er nooit gekomen, vooral omdat de PS er tegen was gekant.’

De naam van ex-rijkswachter Christiaan B. staat sinds eind jaren negentig al in het dossier. Had het gerecht hem niet moeten opsporen?

‘Natuurlijk komt dat vreemd over. Maar dat is een interpretatie van de info die we nu hebben, en daar moet je mee oppassen. In het dossier staan honderden namen op basis van duizenden tips.’

Bron » De Standaard | Nikolas Vanhecke

Tony Van Parys: “Er is een momentum om justitie te hervormen”

De tijd is rijp om te investeren in justitie en het gevangeniswezen, zo zegt voormalig minister van Justitie Tony Van Parys (CD&V) in De Ochtend op Radio 1. Maar er is een belangrijke voorwaarde: “De magistratuur moet zich efficiënter willen organiseren.”

De situatie in de Belgische gevangenissen, die nu pijnlijk hard in de kijker staat door de cipiersstaking, is “onhoudbaar”, bevestigt Tony Van Parys, voormalig minister van Justitie (CD&V), in ‘De Ochtend’. Toch denkt hij dat er in deze situatie kansen liggen. “In de politiek moet men het momentum grijpen. Dat is er nu.”

Hij denkt dat de politiek nu de nodige middelen moet voorzien om hervormingen mogelijk te maken. “Maar de magistratuur moet zich dan wel engageren om daar goed mee om te gaan, om zich efficiënter te organiseren. Kijk bijvoorbeeld naar hoe men er mensen inzet: je moet weten wie waar werkt. In justitie ontbreekt een modern HR-beleid. Er is geen zicht op doelstellingen of op hoe men productiviteit kan garanderen.” Volgens Van Parys is er nu wel een wil om dat waar te maken. “Dat vergt een nieuwe mentaliteit, een nieuwe cultuur.”

Redelijkheid moet terugkeren

Hoe de cipiersstaking op korte termijn kan worden opgelost? “Het is hoog tijd dat de redelijkheid terugkeert. Ik vind dat de Franstalige cipiers zouden moeten kijken naar hun Nederlandstalige collega’s. Daar zijn wel onderhandelingen mogelijk.”

Volgens Van Parys legt zijn partijgenoot, minister Koen Geens, “enorme beheersing aan de dag om de zaak onder controle te houden”. “Maar de inspanningen moeten van beide kanten komen. Ik stel vast dat er vorige week wel even een akkoord was met de vakbondsvertegenwoordigers, dat de achterban vervolgens heeft verworpen. Het wordt tijd dat de cipiers rekening houden met de penibele situatie van de gedetineerden.”

Bron » De Morgen

Tony Van Parys zegt de politiek vaarwel

Senator voor CD&V en gewezen minister van Justitie Tony Van Parys zegt de nationale politiek vaarwel. Hij is geen kandidaat bij de verkiezingen van 13 juni. Hij wil plaatsmaken voor een “jonge en nieuwe generatie”. “Hij wil plaats ruimen voor een jonge en nieuwe generatie”, volgens een mededeling van CD&V. Volgens de partij is Van Parys ook “ontgoocheld over het uitblijven van communautaire doorbraken”.

CD&V is blij dat hij zijn expertise op het gebied van justitie blijft ter beschikking stellen van de partij. De Gentse christendemocraat zit al sinds 1985 in het parlement en was ook een jaar minister van Justitie na het ontslag van toenmalig – en nu ontslagnemend – minister van Justitie Stefaan De Clerck als gevolg van de ontsnapping van Marc Dutroux. Van Parys is ook gemeenteraadslid in Gent en advocaat.

Bron » VRT Nieuws

Van Parys verheugd over enthousiasme bij magistratuur

Senator Tony Van Parys (CD&V) vindt het positief dat het Hof van Cassatie enthousiast wil meewerken aan de hervorming van Justitie. Hij predikt wat geduld: “Het is precies omdat bepaalde hervormingen grondig moeten gebeuren, dat een en ander wat tijd vergt”, aldus Van Parys, volgens wie het de ambitie van zijn partij is een deel van de verzuchtingen van de magistratuur in het regeerakkoord te vertalen.

In enkele kranten stelt Ghislain Londers, de hoogste magistraat van het Hof van Cassatie, dat er bij de Belgische magistraten een grote bereidheid bestaat om mee te werken aan de hervormingen van de justitie. “Het gevoel overheerst dat er al lang genoeg is aangemodderd. Er moet iets gebeuren. De tijd is rijp om taboes te doorbreken, om enkele bittere pillen door te slikken”.

Van Parys zegt enthousiast te zijn over het enthousiasme van de magistratuur. “Dat is ooit anders geweest”, herinnert de gewezen justitieminister zich. “Ten tijde van de Octopushervorming werd verkrampt gereageerd op Stefaan De Clerck”.

Hij wijst op het SOS-plan voor Justitie waarmee zijn partij naar de verkiezingen trok. “Dat gaat precies in de richting van de verzuchtingen van de magistratuur”, stelt Van Parys. Hij heeft het over de afbouw van de bureaucratie en de responsabilisering. “Het is onze ambitie om dat in het regeerakkoord te vertalen. Er bestaat weerstand van de Franstaligen, maar dat moet een uitdaging van de onderhandelingen vormen”.

Londers noemt de aanslepende formatie “vervelend, zelfs bedreigend. De hervormingswil die bij de magistraten bestaat, zou moeten worden opgepikt door de politiek. Maar we zitten in een vacuüm en dat is geen goede zaak”. Hij geeft als voorbeeld dat de brieven die hij naar de FOD Justitie stuurt, niet worden beantwoord en zijn telefoons naar het kabinet van uittredend minister Laurette Onkelinx evenmin.

“Ik kan geen magistraten meer naar het buitenland sturen omdat er niemand is om die uitgaven goed te keuren”, luidt het. “Brieven en telefoons beantwoorden, valt onder de lopende zaken”, reageert Van Parys. “Niets belet om de dagelijkse werking op de FOD of het kabinet te verzekeren”.

De N-VA reageert tevreden op de uitgestoken hand van Ghislain Londers, eerste voorzitter bij het Hof van Cassatie, die in een aantal kranten zegt dat de magistratuur bereid is om mee te werken aan de hervorming van justitie. Dat de werking van justitie stilvalt, is echter niet de schuld van de aanslepende regeringsformatie maar van huidig minister Laurette Onkelinx.

Londers richt zijn pijlen op het verkeerde doel, zegt N-VA-kamerlid Els De Rammelaere. “De aanslepende onderhandelingen duwen het gerecht in een gevaarlijk vacuüm”, zo zegt Londers donderdag in een aantal kranten. Hij waarschuwt voor “een totale malaise” als er niet dringend een nieuwe regering in de steigers staat.

De N-VA is blij dat Londers “de hand reikt aan de politiek om samen de hoognodige hervorming van Justitie aan te pakken”. “Een aantal voorstellen die het Hof van Cassatie formuleert, zijn goede voorstellen. Zo is het onaanvaardbaar dat voor elke aankoop van meer dan 25 euro bij het ministerie moet worden aangeklopt. De frustratie van de voorzitter van het Hof over onbeantwoorde brieven en telefoontjes, is eveneens terecht”, zegt De Rammelaere.

Maar het N-VA-kamerlid vindt dat de schuld daarvoor niet bij de lange regeringsonderhandelingen ligt, maar bij uittredend minister van Justitie Laurette Onkelinx. “Het is dus mevrouw Onkelinx die hier faalt”, klinkt het. Het is volgens N-VA ook niet door de aanslepende regeringsvorming dat de hervormingen bij justitie op de helling geplaatst worden. Daarvoor ligt de schuld volgens N-VA bij paars. “Het is beter nu tot een goed akkoord te komen, dan nog verder te gaan met haastwerk en improvisatie. Na jaren van getreuzel en gemiste kansen zal het nu niet op een paar maanden aankomen”.

Bron » Het Laatste Nieuws