Dagelijkse archieven: 6 februari 2023

In Nijvel liggen ze er niet wakker van in één adem vernoemd te worden met een criminele bende

Geplaatst op door

De tv-serie 1985 biedt niet alleen een eigenzinnige en enigszins door de wetten van fictie en televisioneel volksvermaak ingekleurde kijk op de duistere jaren ­tachtig van de vorige eeuw, ze rijt her en der ook oude wonden open.

Voor wie toen volwassen en bij volle verstand was, is het een hernieuwde ­kennismaking met een officieel nooit opgeloste reeks misdaden. Voor wie te jong of nog niet geboren was, is het een verbazingwekkende eyeopener. C’est arrivé près de chez nous.

‘Bende van Nijvel’ is de term die we automatisch associëren met een reeks moorddadige, zorgvuldig georkestreerde raids, zonder dat we er nog bij stilstaan dat we, telkens als we de benaming opdreunen, de aanvallen linken aan de naam van een ­Waalse stad met 28.000 inwoners. In Franstalig België hebben ze het nooit over de ‘Bende van Nijvel’, maar over ‘les tueurs du Brabant’, de moordenaars van Brabant, af en toe afgewisseld met ‘les tueurs fous du Brabant’, alsof die extra aanduiding nog meer zal benadrukken dat de daders losgeslagen gekken waren.

Die Franstalige omschrijving is veel accurater dan het hersenspinsel van een allang vergeten Vlaamse journalist. Brabant was toen nog niet opgedeeld in een Vlaams en een Waals ­gedeelte en bij de vroege overvallen werden handelszaken en personen in Waver, Beersel, Genval, Halle en, ­jawel, Nijvel geviseerd, stuk voor stuk plaatsen in die provincie. ‘Les tueurs du Brabant’ klinkt dus een stuk accurater dan ‘Bende van Nijvel’.

Het leven gaat door

We willen van de burgemeester van Nijvel, de 60-jarige liberaal Pierre Huart, weten of die Vlaamse benaming zijn stad parten heeft gespeeld. Minder Vlaamse toeristen, slechte reputatie, vervelende associatie met criminaliteit, dat soort dingen. “Pas du tout”, klinkt het verrassende antwoord. “Wij praten daar nooit over. Eén keer per jaar, op 17 september, houden we een eerbetoon voor de wachtmeester van de rijkswacht die werd doodgeschoten. En daarna gaan we weer voort met onze levens.”

Op zaterdag 17 september 1983 hield de bende die toen nog geen naam had ’s nachts halt aan de Colruyt op de Brusselsesteenweg in Nijvel. Om de buit was het hen niet te doen. Vijf dozen pralines, vijf flessen arachideolie, vijf flessen maïsolie, tien zakken koffie, veertig pakjes koffiebonen en welgeteld 22.070 frank, omgerekend zo’n 550 euro. Ze schoten bij de benzinepompen een echtpaar dood, Jacques Fourez en Elise Dewit. Achteraf bleken dat geen toevallige slachtoffers te zijn, ze hadden bezwarend materiaal over hooggeplaatste personen in hun bezit.

Ook de toegesnelde wachtmeester Marcel Morue werd rond 1.30 uur koudweg geliquideerd, zijn rijkswachtcollega Jean-Marie Lacroix overleefde door zich… voor dood voor te doen. Morue zou, volgens de website bendevannijvel.com, zelf onderzoek naar de zogeheten Roze Balletten gedaan hebben. Was hij ook een bewust doelwit van de gangsters?

“Ik herinner me die dag omdat het de enige keer was in mijn hele leven dat ik werd tegengehouden met de ­ wagen”, zegt Huart. “Mijn vriend zat achter het stuur, we waren samen ­ergens naartoe geweest, ik weet zelfs niet meer wat of waar, toen de politie ons deed stoppen. Dat deden ze met alle auto’s die in de buurt van de Colruyt rondreden.” Het leven stond even stil in Nijvel, voor drie levens definitief.

In de vergetelheid

Van het centrum van Nijvel naar de Colruyt is het een fikse wandeling. Aan de rand van de stad was de grond ook toen al veel goedkoper en waren er destijds nog grote lappen beschikbaar, zeer geschikt om er grootwarenhuizen op neer te poten, ruim voorzien van parkeerplaatsen, dicht bij op- en afritten van autostrades, waardoor er, terloops gezegd, ook vlugge ontsnappingsroutes werden gecreëerd voor lieden met minder goede bedoelingen.

Aan de Colruyt zelf herinnert niets nog aan het drama van bijna veertig jaar geleden. Geen plaquette, geen monument, geen informatie aan de ingang: niets. Alsof men niets liever wilde dan dat dit in de vergetelheid zou raken. Het lijkt wel het Bende-onderzoek.

Bron » De Morgen

Bende van Nijvel-expert kritisch over fictiereeks ‘1985′ en Van Quickenborne: “Het dossier moet net wél verjaren”

Geplaatst op door

De nieuwe zondagavondreeks ‘1985′ vertelt het verhaal van de Bende van Nijvel, een van de zwartste bladzijden uit onze geschiedenis. Maar is de reeks wel historisch correct? En hoe staat het op dit moment met het onderzoek naar de Bende? ‘Dag Allemaal’ vroeg het aan voormalig politicus Hugo Coveliers (75). “Voor tien miljoen frank verkoopt men in die milieus zijn moeder.”

Ruim een kwarteeuw was Hugo Coveliers volksvertegenwoordiger en senator. Zo zetelde hij in de eerste parlementaire onderzoekscommissie rond de Bende van Nijvel, die eind jaren 80 werd geïnstalleerd. Begrijpelijk dat hij met meer dan gewone aandacht kijkt naar de Eén-reeks ‘1985’, de kijkcijferhit op zondag.

“Ik blijf toch op mijn honger zitten”, zegt Coveliers, die in z’n rijkgevulde carrière nooit voor een straffe mening verlegen zat, na de eerste aflevering. “Er zit niks in wat ik al niet wist. Nu ja, mijn verwachtingen lagen niet hoog toen ik vernam wie de maker is: Willem Wallyn, een linkse jongen en de ex van Freya Van den Bossche. Ze hadden niet eens de motoren van de rijkswacht juist: dat waren zeker in die eerste jaren nog Harleys. Nu, dát is op zich nog niet zo erg. Wel vraag ik me af hoe ik bepaalde personages moet zien. Neem nu die Marc (gespeeld door Tijmen Govaerts, red.): is hij de zoon van de rijkswachter die destijds zelfmoord zou hebben gepleegd aan het slachthuis van Aalter? Hij was een van de onderzoekers naar de drugstransporten in bevroren vlees, waarachter rijkswachters zelf zouden hebben gezeten.”

In ‘1985’ wordt inderdaad geschetst hoe de rijkswacht de opkomende drugstrafiek in de jaren 80 mismeesterde. Gaf dat het startschot voor de Bende van Nijvel?

“Het is geweten dat bepaalde rijkswachters destijds verveeld zaten met zoekgeraakte fondsen – tipgeld, bijvoorbeeld – en dan maar zelf drugs gingen verhandelen om de tekorten aan te vullen.”

Dat de rijkswacht achter de Bende-overvallen zat, is intussen de populairste hypothese. Terecht?

“Ik denk het wel. Als het ‘gewone’ gangsters waren geweest, dan had er wel iemand uit de biecht geklapt. Zeker toen Delhaize 10 miljoen frank uitloofde voor de gouden tip. Daarvoor verkoopt men in die milieus zijn moeder. Dat het onderzoek na bijna veertig jaar niks is opgeschoten, bewijst dat er andere krachten spelen. Dan rest de vraag wie erachter zat: individuele rijkswachters, of de rijkswacht als instituut? Dat de doofpotoperatie zo succesvol was, wijst volgens mij op het laatste.”

Sommigen denken dat de rijkswacht onze democratie wilde vervangen door een politiestaat.

“Ik acht dat niet uitgesloten. Weet je, in dit dossier is het moeilijk om géén complotdenker te worden. We weten dat er extreemrechtse, vooral Franstalige kringen waren binnen de rijkswacht en het leger die de rechtsstaat niet bepaald genegen waren. Hoewel de rijkswacht destijds al veel macht hád. Het kan zijn dat verschillende groupuscules binnen de rijkswacht elkaar vonden – extreemrechts en drugstrafikanten – en dat er meerdere motieven waren.”

Is de betrokkenheid van de rijkswacht destijds voldoende onderzocht?

“Het onderzoek is duidelijk afgeremd. Uit onkunde, of doelbewust? Ik denk allebei.”

De eerste Bendecommissie, waar jij lid van was, besloot dat er te weinig controle was op de politiediensten. Is dat nu verbeterd?

“Op basis van onze bevindingen werd het Comité P in het leven geroepen. Nog eens jaren later, vooral na de zaak-Dutroux, werd de rijkswacht ontbonden en werd de federale politie opgericht. De controles staan nu op punt. Maar als je het mij vraagt, zijn we opnieuw toe aan een grondige evaluatie en hervorming van de politiediensten.”

Vorige maand werd oud-rijkswachter Robert Beijer aangehouden in Thailand. Brengt dat ons dichter bij de waarheid?

“Procureur Cappelle doet haar werk correct. Ik denk dat Beijer veel weet en dat hij via Bouhouche bij de Bende betrokken was, maar ik betwijfel of hij het achterste van zijn tong zal laten zien.”

Recent werd gezocht naar wapens. Kan dat een sleutel zijn tot de oplossing?

“Jammer dat die beruchte uzi nog niet onderzocht is. Dan had men kunnen nagaan of het een wapen van de rijkswacht was. Destijds waren er nogal wat uzi’s in omloop. Ooit kwam een wapenhandelaar naar mij met zo’n wapen, met de suggestie om het aan het parlement te tonen. Dat heb ik toch maar niet gedaan. (lacht)”

Zal de Bende van Nijvel ooit voor de rechter komen?

“Ik vrees ervoor. Veel verdachten zijn overleden, soms in duistere omstandigheden. Zo is Madani Bouhouche tijdens het houthakken onder een boom terechtgekomen. Eigenlijk moet men dit dossier strafrechtelijk laten verjaren (minister Van Quickenborne wil die verjaring schrappen, red.). In dat geval zal er misschien nog een dader naar voren komen en krijgen de nabestaanden uitsluitsel. Stel dat er nu nog een dader wordt gevonden, dan zal diens advocaat een levenswerk hebben om het dossier van miljoenen pv’s te lezen. Het zou nooit tot een proces komen.”

Tot slot: ben je zelf nog politiek actief?

“Nee. Ik volg de politiek wel, maar door de social media is het een show geworden. Of ik nog vrienden heb bij Open Vld? Met mate. Zeker niet Guy Verhofstadt, in mijn ogen de slechtste mens ter wereld. Volgens Nigel Farage was hij een belangrijke oorzaak van de Brexit. Wel, ik kan me iets voorstellen bij de arrogante manier waarop Verhofstadt die onderhandelingen aanpakte.”

Bron » Het Laatste Nieuws