Tag archieven: Rijkswacht

‘Onderzoeken Bende van Nijvel niet grondig genoeg’

Geplaatst op door

‘De onderzoeken naar de Bende van Nijvel in de richting van de rijkswachters waren vaak niet grondig, coherent en snel genoeg’, stelt professor Cyrille Fijnaut. Fijnaut, die het onderzoek naar de Bende van Nijvel onderzocht in een parlementaire onderzoekscommissie, noemt het nieuwe spoor ‘heel belangrijk nieuws’. Al wacht hij op onderzoek dat moet uitmaken of de nieuwe verklaringen betrouwbaar zijn vooraleer van een ‘doorbraak’ te spreken.

De professor haalde in De ochtend op Radio 1 de gelegenheid wel aan om opnieuw vragen te stellen bij het onderzoek. ‘Ik heb moeten vaststellen in mijn onderzoeken dat in het algemeen de onderzoeken in de richting van de rijkswachters – dat 30-tal op zijn minst – vaak niet grondig, coherent en snel genoeg gebeurden.’

Mogelijk ooit onderzoek naar ‘de Reus’

Mogelijk is er volgens Fijnaut nochtans ooit onderzoek geweest naar de rijkswachter die nu ‘de Reus’ blijkt te zijn. ‘In 1982 en de jaren daarna zijn er allerlei onderzoeken geweest in de richting van rijkswachters en eenheden van de Rijkswacht’, zegt hij. ‘Dan praat je over tientallen rijkswachters. Ik weet niet of de betrokkene waar het nu over gaat, tot die groep van rijkswachters behoort. Maar het zou me helemaal niet verbazen dat dat het geval is’.

Fijnaut pleitte in De ochtend ook opnieuw voor een regeling voor kroongetuigen. ‘Ik heb dat destijds al voorgesteld, maar daar was geen animo voor. Met name niet aan de kant van de PS. Dat is heel spijtig. Als het nu zo zou zijn dat een ex-rijkswachter bereid is geweest op zijn sterfbed om verklaringen af te leggen, dan is het wel heel erg dat er tot op dit moment geen regeling bestaat voor kroongetuigen.’

Bron » De Tijd

Dit zijn de 5 meest geloofwaardige pistes over de Bende van Nijvel

Geplaatst op door

Over de motieven van de Bende van Nijvel doen ontelbare theorieën de ronde. Vijf pistes zijn in het verleden de meest geloofwaardige gebleken, maar geen enkele heeft het mysterie rond de Bende kunnen oplossen. Welke blijft overeind met de nieuwe informatie?

1. Banditisme

De eerste verklaring die in de jaren 80 opduikt, is die van ordinaire bandieten die op geld uit zijn. De procureur des Konings in Nijvel, die het onderzoek op dat moment voert, noemt de daders “roofdieren”.

Hij richt zijn pijlen op de Borains, de bende van gewezen politieman Michel Cocu uit de Borinage, maar het Hof van Assisen spreekt hen in 1988 vrij. Tot aan zijn dood in december vorig jaar blijft Cocu gelinkt aan de Bende van Nijvel, maar een huiszoeking na zijn overlijden levert geen enkel bewijs op.

Een andere bende is die van Philippe De Staercke, ook wel de Bende van Baasrode genoemd. De Staercke is in juni 1987 door de toenmalige Dendermondse onderzoeksrechter in verdenking gesteld als medeplichtige bij de Delhaize-overval in Aalst. Hij was de dag van de overval in die Delhaize. Was hij er op verkenning?

Een ander lid van die bende, Léopold Van Esbroeck, was dan weer lang ervan verdacht “de reus” te zijn van de Bende van Nijvel. Ondanks bekentenissen van De Staerke, die hij later weer introk, zijn de leden van de Bende van Baasrode buiten verdenking gesteld voor de feiten van de Bende van Nijvel.

Nogal tegenstrijdig met deze theorie is het hoge aantal risico’s en doden bij meer dan twintig overvallen, voor een relatief kleine opbrengst. In Aalst bijvoorbeeld vallen acht doden, voor geen 20.000 euro.

2. Geld afpersen van de warenhuizen

In een boek na zijn vrijlaten kwam Léopold Van Esbroeck wel met een eigen hypothese. Volgens hem lag de verdienste van de Bende niet in de buit van de kassa’s van supermarkten, maar was het hen via een omweg toch om het geld te doen.

Van Esbroeck, die zelf elke betrokkenheid bij de Bende ontkende, stelde dat ex-gevangenisdirecteur Jean Bultot de Bende-leden rekruteerde voor een onbekende opdrachtgever. De Bende was volgens hem bedoeld om geld af te persen van de grootwarenhuisdirecties. En dat zouden die directies uiteindelijk ook betaald hebben.

Van Esbroeck weet dat, omdat ook hij benaderd is door de toenmalige directeur van de gevangenis van Sint-Gillis, Jean Bultot. Bultot heeft bovendien daags voor de overval in Aalst naar een informant van Staatsveiligheid gebeld met de vraag of die hem ‘dringend’ een machinegeweer kon bezorgen. De informant nam het gesprek op en alarmeerde de Staatsveiligheid. Die verbood de infiltrant hiermee door te gaan en maakte zijn bandje zoek.

3. Extreemrechtse terreur

Ook als bovenstaande hypothese klopt, is een terroristisch motief niet uitgesloten. Ex-gevangenisdirecteur Bultot militeerde namelijk voor het extreemrechtse partijtje Forces Nouvelles. De terroristische piste gaat ervan uit dat de Bende uit was op de destabilisering van de samenleving, zodat een sterker regime mogelijk werd.

Zo werd de Bende van Nijvel ook genoemd als de Belgische tak van Gladio, een van oorsprong Italiaans netwerk dat een eventuele aanval van de Sovjet-Unie moest afweren. Een Senaatscommissie kon begin jaren 90 zekerheid verwerven over het bestaan van een Belgische Gladio-afdeling, maar niet wie er deel van uitmaakte en of er een verband was met de Bende van Nijvel.

Een andere groep die de extreemrechtse hypothese kan ondersteunen is de Westland New Post, afgekort WNP. De groep van maximaal vijftien leden is opgericht door Paul Latinus en leden van het als privémilitie verboden Front de la Jeunesse (FJ).

In 2014 lijkt er een grote doorbraak in het Bende-dossier. De nummer twee van WNP, Michel Libert, wordt opgepakt. Hij meet 1m91, is hij de reus?

De arrestatie komt er na een RTBF-interview met Eric Lammers, een ander voormalig WNP-kopstuk. “We hebben met WNP in warenhuizen verkenningen gedaan, (…) in warenhuizen waar later de Bende heeft toegeslagen, maar ook in andere. Daarom ben ik er zeker van dat ik de leden van de Bende van Nijvel moet kennen.”

Libert wordt uiteindelijk zonder inbeschuldigingstelling vrijgelaten.

4. Roze Balletten

Op 24 april 1984 is, bengelend aan een touw in de kelder van zijn woning, het lijk teruggevonden van Paul Latinus, leider van WNP. Weinigen geloven in zelfmoord. De gerechtelijke politie van Brussel kwam als eerste ter plaatse en stelde vast dat Latinus vermoord zou zijn met een telefoondraad, dat het gewicht van een volwassen man niet zou kunnen dragen. Een half jaar voor zijn dood stapte Latinus naar de rijkswacht met een klacht over “doodsbedreigingen in verband met het dossier-Pinon”.

Het dossier-Pinon is beter bekend als de Roze Balletten: drugs- en seksfeestjes die aan het licht kwamen door de Brusselse psychiater Pinon. Hij zat in een vechtscheiding en maakte geluidsopnames waarop zijn echtgenote beweerde naar seksfeestjes te gaan. Daar zouden hooggeplaatste personen aanwezig zijn geweest.

Er zijn weinig verbanden opgedoken tussen de Bende van Nijvel en de Roze Balletten, maar als Latinus informatie had over seksfeestjes met hoogwaardigheidsbekleders, dan gaf het hem een middel tot afpersing. De Roze Balletten zouden dan een hefboom voor de doofpotoperatie zijn.

5. De rijkswacht

Eind 1983 stapt oud-rijkswachter Martial Lekeu naar de BOB, de toenmalige gerechtelijke politie, van Waver. Hij vertelt er dat rijkswachters en militairen betrokken zijn bij de Bende-moorden. Veertien dagen later vlucht hij naar de Verenigde Staten, na doodsbedreigingen.

Vanuit de VS zal hij enkele jaren later een interview geven aan La Dernière Heure waarin hij het bestaan onthult van de groep G binnen de rijkswacht. Die groep zou bestaan uit rijkswachters die lid zijn van het Front de la Jeunesse. Lekeu stond bekend om zijn extreemrechtse sympathieën en was in de jaren 70 lid van het Front.

Daar duiken ook de namen van ex-rijkswachters Madani Bouhouche en Robert Beijer op. Ze zijn verdacht geweest van de wapendiefstal bij de Groep Diane in de rijkswachtkazerne van Etterbeek. De meeste van die wapens zijn in 1987 teruggevonden in een Brusselse garagebox gehuurd door Bouhouche. Bij de voorstelling van zijn boek in 2010 eiste Robert Beijer die wapenroof van 1981 op.

De laatste theorie, de inside job door rijkswachters, is nieuw leven ingeblazen door de bekentenissen van de familie van C.B. Die hoeft de overige theorieën niet volledig overbodig te maken. Een groep rijkswachters die meer macht en middelen willen voor het speciale interventieteam kan ook extreemrechtse motieven hebben. Of de ene keer een roofmoord plegen en de volgende keer een terroristische aanslag.

Geruzie onder magistraten

De geschiedenis van de Bende van Nijvel kent evenveel pistes als onderzoeksteams. Drie decennia lang was het een bron van geruzie onder magistraten. Eerst was er de rivaliteit tussen de parketten van Nijvel en Dendermonde. In Nijvel zocht procureur Jean Deprêtre bij de Borains, maar als die na vier jaar vrijgesproken worden voor de feiten van de Bende, ziet hij zijn onderzoek overgeheveld naar Charleroi.

In Dendermonde loopt op dat moment een parallel onderzoek. De Dendermondse cel Delta, onder leiding van onderzoeksrechter Freddy Troch, boekt in 1986 een van de weinige successen in het dossier door wapens van de Bende op te vissen nabij het hellend vlak van Ronquières.

Door een tussenkomst van toenmalig minister van Justitie Melchior Wathelet (cdH) is ook hij in 1991 verplicht om zijn dossier af te staan aan speurders in Charleroi, die vijf jaar verliezen met herschikken en vertalen.

Bron » De Morgen

Dit gaat uitgerekend om de diensten die ons moesten beschermen tegen het allerergste

Geplaatst op door

Hachelijk is mijn hoop. Een doorbraak in het onderzoek naar de Bende van Nijvel kan tot veel meer leiden dan het spoor naar de daders. In ieder moordonderzoek is het nauwelijks de eerste vraag wie de trekker overhaalde. Er is meteen de vraag naar het motief.

Het ruw ontwaken van ons collectief geheugen biedt echter nog andere kansen. Wij die sinds 9/11 op het punt staan te wennen aan terreur, blijken plots toch gevoelig voor het gestolde bloed van de ‘loden jaren’.

De Aalsterse carnavalfoto confronteert ons met iets wat we in België niet gewoon zijn: als dit waar is, is dit er echt wel een van ons. Dit gaat niet over een uitheems uitgevochten conflict, achtergestelde buurten, of domme crimineeltjes. Het gaat ook niet om de perversie van een Janssen of Dutroux. Dit gaat om ijskoude moordmachines, gepokt en gemazeld binnen het systeem van onze eigen overheid. Het gaat uitgerekend om de diensten die ons moesten beschermen tegen het allerergste.

Het blijft mijn – vaak geridiculiseerde – stelling dat de Islamitische Staat onze rechtstaat niet bedreigde. IS was en blijft een gevaar voor onze veiligheid maar niet voor ons democratisch systeem. Met de Bende van Nijvel vrees ik al altijd het tegendeel. Ook toen was de kans om te sterven in een kogelregen statistisch klein. De kans op ondermijning van onze rechtstaat was toen echter onevenredig groot. Dat risico hebben we verwaarloosd.

We kunnen best lessen trekken uit het kleine Groothertogdom Luxemburg.

Ongeveer simultaan aan de terreur van de bende van Nijvel werd het Groothertogdom door 20 stereotiepe bomaanslagen getroffen. Verspreid tussen mei 1984 en maart 1986 startte de reeks even mysterieus als ze stopte. Ook daar volgde tientallen jaren lang – ook parlementair – onderzoek.

Het verschil met België is echter opmerkelijk. Over de Bommenlegger-affaire viel in juli 2013 de laatste regering van Juncker – toen Europa’s langst regerende eerste-minister. In de Bende van Nijvel hebben we dat nog niet meegemaakt.

Daarenboven leidde de Luxemburgse affaire wél tot een heus proces waar ‘s lands hoogste personaliteiten als getuige opgeroepen werden. Al ligt dat proces daar al een tijd stil, toch durfde de Luxemburgse justitie te denken wat hier weggewuifd werd.

Er waren nochtans magistraten die wel durfden door te denken. Samen met onderzoeksrechter Freddy Troch volgde substituut Willy Acke een lijn in het Bende-onderzoek die niet gesmaakt werd door de rijkswachttop, de hogere magistratuur en de toenmalige minister van Justitie. De briljante magistraat viel in zijn Brugse tijd al op. Je kan hem nu enkel terugvinden in het enige boek van Pieter Aspe dat ik ooit las: de in 2006 verschenen ‘Zonder spijt’.

Willy Acke werd verhangen teruggevonden. Zijn Bende-testament bestaat onder meer uit een pak keurig handgeschreven nota’s met sporen naar extreemrechtste terreurcomplotten en zelfs plannen voor een staatsgreep in de vroege jaren 70.

Ondertussen werden een aantal magistraten van toen, recent ook in de Kazachgate-onderzoekscommissie opgeroepen. Minder toevallig misschien is wat ik in mijn boek beschreef: hoe energiek sterfiguur Armand De Decker altijd iedere relatie tussen de Bende en extreemrechts bestreed. Toen in dat verband het anti-communistische stay-behind-netwerk te sprake kwam, verklaarde hij in een RTBF-reportage van 2014 dat “alleen personen van hoge kwaliteit, waaronder magistraten” daar deel van uitmaakten.

Daarmee zijn we niet gerustgesteld.

Bron » De Morgen | Jan Nolf

Politici van toen over de Reus, de Bende en de rijkswacht: “Ze scholden me uit voor fantast”

Geplaatst op door

C.B., de man die op zijn sterfbed bekende dat hij de Reus was, werd eind 1998 al verklikt door zijn jeugdvriend. Toch werd de voormalige rijkswachter nog zeventien jaar met rust gelaten. Politici die toen het dichtst bij het dossier van de Bende van Nijvel stonden, reageren. ‘De onderzoekers moeten met een goede uitleg komen.’

Tony Van Parys (CD&V), de justitieminister van dit land vlak voor de eeuwwisseling, zucht aan de telefoon. Hij kan het zich naar eigen zeggen moeilijk herinneren. Het is ondertussen lang geleden. “Maar hoe meer ik hierover denk hoe zekerder ik ben: niemand heeft met toendertijd ingelicht over die tip. Anders zou ik dat nog weten. Ik heb jarenlang gezeteld in de onderzoekscommissies naar de Bende van Nijvel. Ik verdacht zelf de rijkswacht. Dan zou mijn alarm wel zijn afgegaan.”

Niet alleen de Dorpsstraat maar ook de Wetstraat is al decennia in de ban van de Bende. Twee speciale commissies, duizenden pagina’s verslagen en ontelbare debatten. Allemaal zonder tastbaar resultaat. Ook niet nadat er dus eind 1998 een gouden tip binnenkwam van Marc Van Damme over de identiteit van de Reus.

Tip niet doorgekomen

“De minister van Justitie wordt niet over elk lopend onderzoek geïnformeerd. Dat zou het geheim van het onderzoek in gevaar brengen. Maar als er gewichtige nieuwe elementen zijn in een dossier dat zo belangrijk is als dat van de Bende, verwittigt de procureur-generaal zijn minister normaal”, zegt Van Parys.

Maar dat is dus niet gebeurd. Luc Van den Bossche (sp.a), indertijd minister van Binnenlandse Zaken en bevoegd voor de ijksijkswacht, vertelt hetzelfde. “Die tip is toen niet tot bij mij geraakt. Ik had wekelijks een vergadering met de leiding van de rijkswacht en daar is nooit over gesproken.”

Hoe dit te verklaren valt? Van Parys en Van den Bossche moeten het antwoord schuldig blijven. “Misschien was er wat laksheid. Misschien werd die tip toen nog niet als zo bepalend aanzien”, vertelt de eerste. Zijn collega haalt de schouders op. “Wie weet wat er gebeurd is? Ik alvast niet.”

Vijfde generatie

Stefaan De Clerck (CD&V), die al justitieminister diende tussen 1995 en begin 1998, stelt dat er in die periode wel “een zekere moedeloosheid” was ingeslopen bij de speurders. “Er leek geen hoop op een doorbraak. Het personeelsverloop was groot. Ik kan me ook voorstellen dat zo’n onderzoek op een bepaald ogenblik een onmogelijke ‘massa’ wordt. Later, als justitieminister tussen 2008 en 2011, waren we al aan de vierde of vijfde generatie onderzoekers toe.”

De christendemocraat fronst wel de wenkbrauwen bij alle recente onthullingen rond C.B. “De speurders zullen een goede uitleg moeten hebben waarom die tip over de Reus niet eerder is opgepikt. Daar kan je toch vragen bij stellen. Als het klopt dat de onderzoekscel jaren heeft geaarzeld met cruciale informatie, is dat beangstigd voor mij.”

Hugo Coveliers, die voor de Volksunie in de beide onderzoekscommissies naar de Bende zat en er als ongebonden politicus tegen alle schenen stampte, brengt een nuance aan. “Ik denk niet dat de speurders bewust potjes dicht hebben gehouden. Je mag ook niet vergeten: er komen daar immens veel tips binnen.”

Allergrootste vraagteken

Tegelijk blijft Coveliers achter zijn oude these staan: het is de rijkswacht. “In de jaren tachtig scholden ze me uit voor fantast en dorpsgek als ik dat maar durfde zeggen. Het nieuws rond C.B. zorgt dus wel voor enige voldoening (lacht). In het beste geval kan de Reus ons nu leiden naar de opdrachtgevers van de Bende. Want zij blijven het allergrootste vraagteken.”

Nog dit: huidig minister van Justitie Koen Geens wil meer inzetten op spijtoptanten, om nog extra getuigenissen los te weken over de Bende. Dat is allesbehalve een nieuw idee. Het was een van de aanbevelingen van de commissies naar de Bende. “Maar finaal kwam het er niet door omdat Elio Di Rupo er zijn voet voor plaatste”, zegt Van Parys. “Di Rupo bleek te getraumatiseerd na zijn onterechte beschuldiging voor pedofilie door ‘de informant’ Olivier Trusnagh dat hij vreesde dat spijtoptanten nooit als geloofwaardige bron konden dienen. De enige overgebleven optie: berouw op het sterfbed.”

De Clerck: “Ik heb er altijd in geloofd dat iemand zou spreken. 28 doden, die achtervolgen je.”

Bron » De Morgen

‘Mogelijk wilden sommige rijkswachters een autoritair regime uitlokken’

Geplaatst op door

Nu de naam van een ex-rijkswachter wordt gekoppeld aan ‘de Reus’ van de Bende van Nijvel, treedt een specifieke onderzoeksspoor weer op de voorgrond: die van (extreemrechtse) rijkswachters die via brutale overvallen de bevolking gevoeliger wilden maken voor een rechts regime. ‘Al van in het begin waren aanwijzingen van betrokkenheid van rijkswachters’, zegt Tony Van Parys.

‘Heel belangrijk nieuws’, noemt Tony Van Parys de ontwikkelingen van de afgelopen dagen in het dossier van de Bende van Nijvel. De gewezen CD&V-politicus was in 1997 voorzitter van de tweede onderzoekscommissie naar de Bende. Hij volgde in het parlement jarenlang het gerecht op en werd in ‘98 minister van Justitie.

De afgelopen decennia werden verschillende theorieën voor de misdaden van de Bende van Nijvel overwogen en heroverwogen. Die gaan van zwaar banditisme over afpersing tot zelfs buitenlandse inmenging. Door de vermoedelijke betrokkenheid van de Aalsterse gewezen rijkswachter Christiaan B. (DS 23 oktober), die enkele weken voor zijn dood aan zijn broer opbiechtte dat hij deelnam aan overvallen van de Bende, komt de nadruk nu te liggen op het spoor van de rijkswachters.

‘Toen ik dit vernam, gingen er allerlei belletjes rinkelen’, zegt Van Parys. ‘In het onderzoeksrapport van de Bendecommissie hebben we er verschillende keren naar verwezen. U moet weten: pas bij die commissie is voor het eerst het onderzoek naar het onderzoek gevoerd. Cyrille Fijnaut (Nederlands criminoloog, red.) en Raf Verstraeten (professor strafrecht aan de KULeuven en strafpleiter, red.) hebben op basis van het gerechtelijk dossier een volledige analyse kunnen maken van wat wel en niet goed is onderzocht.’

Wat kwam daaruit naar voren in verband met de rijkswacht?

‘Een van de aspecten die nooit goed is onderzocht door de Bendespeurders, was de wapendiefstal bij de Groep Diane in 1982.’

Die inbraak bij de elite-afdeling van de rijkswacht werd op ongeloof onthaald. Er werden gesofisticeerde wapens buitgemaakt.

‘De informatie over die diefstal die de BOB (opsporingsbrigade, red.) van Brussel had, is nooit tot bij de Bendespeurders in Charleroi geraakt. Zij kregen gewoon geen toegang tot het dossier. Je kunt niet anders dan vragen stellen bij de rol die de Brusselse BOB heeft gespeeld. En als je over de BOB van die periode spreekt, moet je het hebben over Madani Bouhouche en Robert Beijer (twee BOB’ers die in verband worden gebracht met de Bende van Nijvel, red.). Bouhouche heeft ooit mee een huiszoeking uitgevoerd in het kader van de wapendiefstal bij de Groep Diane.’

Wat zou dan het grotere plaatje zijn van die mogelijke link tussen de rijkswacht en de Bende?

‘Het zou kunnen dat sommige rijkswachters via brutale overvallen een regime wilden uitlokken dat meer autoritair was: ze wilden een sfeer creëren waardoor de publieke opinie zou vragen om een rechtser beleid dan op dat ogenblik het geval was. Er waren al van in het begin aanwijzingen voor de mogelijke betrokkenheid van rijkswachters. In het gerechtelijk onderzoek is de hele historie rond de Groep G (een verzameling extreemrechtse rijkswachters, red.) aan bod gekomen. Maar dat heeft nooit resultaat opgeleverd.’

‘Het zou ook kunnen dat sommigen die door de rijkswacht aan de deur waren gezet, zich wilden wreken op het systeem. Beijer en Bouhouche zijn wegens wangedrag buitengezet bij de Brusselse BOB. Vanuit een mix van persoonlijke frustratie en extreemrechtse sympathieën zou het kunnen dat zo’n figuren het systeem voor schut wilden zetten, of zelfs belachelijk wilden maken. De daders van de Bende provoceerden enorm, bijvoorbeeld ook door de politie na een overval op te wachten en te beschieten.’

Uw Bendecommissie sloot het spoor van extreemrechts indertijd uit.

‘Dat spoor ging specifiek over mensen buiten de rijkswacht die de maatschappij wilden ontwrichten met de overvallen om zo een staatsgreep te plegen. Je moet een onderscheid maken tussen dat denkspoor en rijkswachters met extreemrechtse sympathieën die betrokken zouden zijn.’

De man die nu in beeld komt, bekende enkele weken voor zijn dood zijn betrokkenheid. U pleitte eind jaren negentig al voor een spijtoptantenregeling.

‘De speurders hadden ons gezegd dat zoiets de enige mogelijkheid was om het dossier nog op te helderen. Samen met de verlenging van de verjaring. Die regeling voor spijtoptanten is er nooit gekomen, vooral omdat de PS er tegen was gekant.’

De naam van ex-rijkswachter Christiaan B. staat sinds eind jaren negentig al in het dossier. Had het gerecht hem niet moeten opsporen?

‘Natuurlijk komt dat vreemd over. Maar dat is een interpretatie van de info die we nu hebben, en daar moet je mee oppassen. In het dossier staan honderden namen op basis van duizenden tips.’

Bron » De Standaard | Nikolas Vanhecke