Opinie: We zijn geen burgers meer, maar allen potentiële criminelen of terroristen

Een groot deel van de strafrechtpolitiek in ons land verloopt via een vast stramien. Er gaat iets fout dat de publieke opinie beroert: een gevangene gaat lopen, een fraudezaak verjaart of een drugsdealer gaat ’ten onrechte’ vrijuit. Het volk reageert verontwaardigd en de media spreken schande. Om daaraan tegemoet te komen, kondigt de minister een aantal wijzigingen aan die als wind door het parlement worden gejaagd: nieuwe strafbepalingen, langere verjaringstermijnen, afschaffen van procedurewetten en ga zo maar door.

Meestal wordt eraan toegevoegd dat deze wijzigingen alvast worden doorgevoerd in afwachting van een latere grondige herziening van het hele wetboek van strafvordering, dat immers verouderd is en dat door alle voorlopige wijzigingen met haken en ogen aan elkaar hangt.

Dit vast stramien is thans gewijzigd. Op 15 januari 2015 heeft de politie na een goede samenwerking met de inlichtingendiensten een zeer geslaagde interventie gedaan, waarbij een schijnbaar zeer gevaarlijke terreurcel werd opgerold, vooraleer ze haar verderfelijke plannen ten uitvoer kon brengen.

Applaus voor de politie, het federaal parket en de staatsveiligheid. Een mens kan zich niet meer herinneren wanneer dat nog eens is gebeurd. Wat doet nu de regering? Niets anders dan voorheen: één dag later twaalf nieuwe maatregelen aankondigen. Nieuwe misdrijven invoeren, onderzoeksmethoden en informatie-uitwisseling uitbreiden, het sanctie-arsenaal verruimen.

Er is voortaan slechts één zekerheid. Goed nieuws of slecht nieuws: de wet wordt in hetzelfde tempo, zonder veel nadenken, aangepast. En dat het zonder nadenken is, is ontegensprekelijk een feit. Hoe doordacht zijn maatregelen die komen naar aanleiding van feiten die zich minder dan 24 uren eerder hebben voorgedaan?

Is er die nacht geen enkele minister geweest die de vraag stelde of het wel nodig was alles holderdebolder te willen wijzigen, net nadat gebleken was dat de bestaande diensten goed werk leveren?

Hoe ontstaat het idee om het leger in te zetten, net nadat zonder het leger succes werd bereikt in de strijd tegen de terreur? En we lijken het nog allemaal te slikken ook. Hoe anders zou het zijn mochten we op het WK Argentinië geklopt hebben en Marc Wilmots de volgende ochtend aan de verzamelde pers meedeelde dat hij twaalf nieuwe maatregelen nam om zijn spelsysteem te wijzigen.

De twaalf maatregelen die ons worden voorgehouden, zijn dermate vaag geformuleerd dat een kritische juridische analyse ervan nog voorbarig is. Niettemin rijzen ook nu al ernstige vragen. Wordt het afnemen van de nationaliteit nu een nieuwe straf die ons allemaal kan te beurt vallen? Of is dat een straf die slechts op enkelen van toepassing is? Is het de bedoeling bepaalde mensen en zo ook bepaalde problemen uit te gommen? Dat is een straf die tot de negentiende eeuw in onze contreien bestond: de burgerlijke dood. Volgens onze Grondwet kan die niet opnieuw worden ingevoerd.

Ook de maatregel die in een uitbreiding van de afluistermogelijkheden beoogt, roept vragen op. Er is vandaag geen enkel ernstig misdrijf waarvoor geen tapmaatregel kan worden bevolen. Of is het de bedoeling dat de ernst van het misdrijf er niet meer toe doet en het voortaan mogelijk moet zijn om voor ieder misdrijf telefoons af te luisteren of mails te lezen? Kan iemand mij dan uitleggen wat dat dan nog met de bestrijding van het terrorisme te maken heeft?

In ieder geval is de marsrichting duidelijk. Of de wet nu gewijzigd wordt naar aanleiding van een falen van het systeem of juist niet, het resultaat van de nieuwe wetgeving is steeds hetzelfde. Vrijheden worden ingeperkt en het repressie- arsenaal wordt uitgebreid: nieuwe misdrijven, meer en zwaardere straffen, minder bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

We hebben de invoering van de sharia niet nodig om stapsgewijs al onze vrijheden te zien verdwijnen. We zijn dan ook geen burgers meer, maar we zijn allen potentiële criminelen of terroristen. En we ondergaan gelaten het veiligheidstheater.

Zo staan we nu rustig een uur buiten in de kou te wachten vooraleer we het Brusselse gerechtsgebouw binnen kunnen. Het theater zal wel overwaaien zeker. Wetten daarentegen zijn nogal blijvend van aard. En de vrijheden die erdoor worden opgeheven, komen dan ook niet snel terug.

Bron » De Morgen | Joris Van Cauter

“Politiediensten zitten op tandvlees, normale opdrachten in gedrang”

De ‘normale’ politieopdrachten komen in het gedrang door het verhoogde terreuralarm en dat is in de eerste plaats te wijten aan de besparingen die bij de politiediensten worden doorgevoerd, zo stellen de politievakbonden ACV en VSOA vandaag. “Bij het minste dat er voorvalt, zit de politie op haar tandvlees”, luidt hun aanklacht. NSPV pleit er dan weer voor om de politieopdrachten terug te dringen tot de kerntaken.

Verschillende burgemeesters klagen vandaag in Het Laatste Nieuws aan dat de politiediensten door de verhoogde terreurdreiging op hun tandvlees zitten. Het wordt daardoor steeds moeilijker om de normale politietaken, zoals controleacties tegen rondtrekkende dievenbendes, uit te voeren.

De politievakbonden erkennen het probleem. “De politici hebben dit zelf in de hand gewerkt. Ze hebben jarenlang bespaard op de veiligheidsdiensten en dan vooral de politie”, zo zegt Vincent Houssin van VSOA politie. “Daardoor is er momenteel een tekort aan 3.000 effectieven. Bij het minste dat er dan voorvalt, zit de politie dan natuurlijk op haar tandvlees.”

“Op vlak van personeel en werking is er zwaar beknot bij de politie. Sommige van de eenheden kennen een onderbemanning van 20 procent”, zo stelt ook Jan Adam van ACV Politie. “Het is nu al moeilijk om het hoofd boven water te houden. En door de onrealistische besparingen die de huidige regering voorziet, zal de situatie alleen nog maar verslechteren”, klinkt het nog.

Gert Cockx van politievakbond NSPV erkent eveneens dat het huidige takenpakket van de politie te groot is in verhouding tot het personeelsbestand. Maar hij legt de oorzaak daarvoor niet bij de besparingen. “Als er extra taken bijkomen, dan moet je ergens anders knippen”, klinkt het.

Hij pleit er dan ook voor dat de politie zich meer op haar kerntaken richt. “We moeten roeien met de riemen die we hebben. Er moeten dan keuzes gemaakt worden, ook al zijn sommige daarvan pijnlijk.”

Bron » De Morgen

Inlichtingendiensten vragen meer middelen

De twee Belgische inlichtingendiensten, de Staatsveiligheid en de militaire inlichtingendienst (ADIV, Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid), vragen meer middelen voor hun algemene werking en voor de strijd tegen dreigingen zoals het radicalisme en de cybercriminialiteit in het bijzonder. Dat hebben de bazen van beide diensten vanochtend gezegd in de Kamercommissie Defensie.

Dit jaar werkt de ADIV in “overlevingsmodus”, zei luitenant-generaal Eddy Testelmans, de baas van het ADIV. De militaire inlichtingendienst zal haar taken nog kunnen uitvoeren, maar niets meer. De door de regering opgelegde besparingen “kunnen geen jaren blijven duren” zonder dat de capaciteit van de ADIV zou dalen.

Nu al kan er geen enkele investering voor de modernisering gebeuren. En de 24 specialisten die nodig zijn voor de strijd tegen de cybercriminaliteit kunnen voorlopig niet aangeworven worden. Bovendien gaat twintig procent van de specialisten van de ADIV binnen de vijf jaar met pensioen.

Jaak Raes, het hoofd van de Staatsveiligheid, schetste een gelijkaardig beeld van zijn dienst. “De besparingen betekenen een zware prijs voor een kleine verdedigingsdienst”, zei Raes. Door de beslissing van de vorige regering, op 1 september, kan de staatsveiligheid voorlopig niemand aanwerven. Raes hoopt de komende drie jaar 120 nieuwe mensen te kunnen recruteren voor zijn dienst.

Bron » De Morgen

Staatsveiligheid zet bodyguards in als spion

De Belgische Staatsveiligheid krijgt 23 extra analisten. Opvallend is dat het niet om extra aanwervingen gaat. De agenten die nu voor de dienst persoonsbescherming werken, worden gerecycleerd en omgeschoold tot analist. Tot groot ongenoegen van de vakbonden, berichten De Standaard en Het Nieuwsblad.

De dag na de verijdelde aanslag in Verviers kondigde de regering-Michel twaalf maatregelen tegen terreur aan. Eén daarvan was de “versterking van de analysecapaciteit van de Staatsveiligheid”.

De Standaard vernam dat er voor de capaciteit van de analyse 23 personen bij komen. Maar dat zijn geen extra aanwervingen. Die 23 werken vandaag al voor de Staatsveiligheid, meer bepaald bij de afdeling “close protection”. Die afdeling persoonsbescherming bij de Staatsveiligheid wordt nu opgedoekt. De federale politie gaat die taak en een deel van het personeel overnemen.

Volgens de vakbond Sypol, die ook bij de Staatsveiligheid is vertegenwoordigd, is die “recyclage” onlogisch. “Sommige van de inspecteurs doen dat werk al vijftien jaar. Behalve tijdens hun stage hebben ze nooit iets anders gedaan dan bescherming. Het is ondoenbaar om hen dan zomaar in te schakelen bij de analisten”, zegt vakbondsvrouw Anne-Marie Vansichen.

Bron » De Morgen

Advocatuur waarschuwt voor privacygevolgen van anti-terreurmaatregelen

“Advocaten zijn niet alleen maar de blinde actoren van een economisch geïnspireerde ondernemerswereld. Wij moeten onze rol van waakhond van de democratische rechtsstaat vervullen.” Meester Dominique Matthys, voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies, toont zich in zijn Nieuwjaarstoespraak vandaag erg strijdvaardig.

“De Orde zal de maatregelen in het antiterreurbeleid die leiden naar meer inmenging in onze privacy zeer kritisch bestuderen en niet nalaten voor de gevolgen te waarschuwen”, zei Dominique Matthys.

In het Koloniënpaleis in Tervuren verzamelen vanavond de leden van de Orde van Vlaamse Balies (OVB) voor de jaarlijkse Nieuwjaarsreceptie. Gast is Justitieminister Koen Geens (CD&V). De opvallend strijdvaardige voorzitter van de Vlaamse advocaten heeft een duidelijke boodschap voor de beleidsmakers: de grondrechten van iedere burger moeten gewaarborgd worden, aldus Dominique Matthys. Het gaat onder meer om de rechten van verdediging, het vermoeden van onschuld en de toegang tot de rechter zonder financiële drempels. De voorzitter roept op om in dit debat “de emoties niet de overhand te laten halen”. Veiligheidsmaatregelen moeten binnen proportie blijven.

“Ook in 2015 zullen wij wetgeving die de grondrechten aantast, aanvechten voor het Grondwettelijk Hof”, belooft hij. “Réagir, c’est d’abord réfléchir”, herhaalt hij de woorden van de Brusselse stafhouder.

Aan het adres van minister Geens zegt Dominique Matthys in zijn nieuwjaarsspeech dat er creatieve oplossingen nodig zijn om binnen een krap budget te werken. Digitaal kunnen werken binnen justitie is daarom essentieel. De Orde van Vlaamse Balies richtte pas het digitale platform op dat advocaten met rechtbanken kan verbinden, zodat iedereen alsmaar meer met elkaar digitaal kan communiceren. Dit brengt justitie naar de 21ste eeuw.

“Samen met de magistratuur wil de Vlaamse advocatuur meewerken aan een open en efficiëntere justitie die de rechtzoekende een snellere bediening bezorgt. De digitalisering van justitie speelt daarbij een cruciale rol”, aldus Matthys.

Dat de advocatuur bereid is om – ondanks het krappe budget – haar beste beentje voor te zetten, wordt duidelijk wanneer de lichten in de zaal plots doven. “Ook bij justitie gaat immers het licht stilaan uit”, luidt het.

Matthys vraagt iedereen om het “kleine gadget dat hem bij de ingang overhandigd werd” te laten oplichten. “Daarmee geven wij aan dat wij ertoe in staat zijn om met een kleine individuele inspanning het licht opnieuw te doen branden.”

Bron » De Standaard