Bende-aanvallen waren altijd bloedig, soms ook zeer bizar

Dat er zoveel hypotheses over de Bende van Nijvel circuleren, heeft onder andere te maken met het feit dat de aanslagen sterk van elkaar verschillen. Ook de uiteenlopende profielen van de slachtoffers verklaren waarom onderzoekers en journalisten zoveel pistes bewandelen.

De Bende van Nijvel is vooral bekend van de bloedige aanvallen op een aantal Delhaize-supermarkten. Zo was er op 27 september 1985 de dubbele aanslag op warenhuizen in Eigenbrakel en Overijse, waarbij respectievelijk drie en vijf doden vielen en waarbij in totaal 27.000 euro werd buitgemaakt. Ruim een maand later was er de moordpartij bij de Delhaize in Aalst; de daders schoten toen acht mensen dood.

Twee jaar daarvoor voerde de bende een gelijkaardige serie van zes raids uit op supermarkten. Daarbij vielen vijf doden.

Het zijn vooral deze aanslagen die voeding geven aan de hypothese dat de Bende van Nijvel een groep misdadigers was waarvan de leden vooral geïnteresseerd waren in geld. Hoewel de gezamenlijke buit van 150.000 à 175.000 euro relatief laag was, gaat het volgens bepaalde experts wel degelijk om een bedrag waarvoor criminelen bereid zijn om aanzienlijke risico’s te nemen, zeker als het over weinig bemiddelde daders zou gaan.

Groep Diane

Maar wie ook de minder bekende aanslagen van de Bende bekijkt, komt tot een veel ingewikkelder daderbeeld en zal onvermijdelijk ook een aantal andere hypotheses tegen het licht moeten houden. Zo was er op 31 december 1981 de allereerste aan de Bende gelinkte inbraak in de rijkswachtkazerne van Etterbeek. Daarbij gingen de daders met de modernste vuurwapens aan de haal die behoorden tot het arsenaal van de Groep Diane, de speciale interventie-eenheid van de rijkswacht. Nu bekend raakte dat de zogenaamde ‘reus’ van de Bende tot de Groep Diane behoorde, is het zo goed als zeker dat deze inbraak een inside job was en werd uitgevoerd door daders die de gebouwen en de strenge beveiligingsmaatregelen van de rijkswachtkazerne goed kenden.

Op basis van die allereerste aanslag werd ook de theorie geopperd dat de Bende vooral uit extreemrechtse rijkswachters bestond die een angstklimaat wilden creëren zodat vele miljoenen geïnvesteerd zouden worden in modern rijkswachtmateriaal.

En dan was er ook de overval op wapenhandelaar Dekaise in Waver op 30 september 1982. Bij die hold-up doodden de Bende-leden een toegesnelde agent en werden een vijftiental wapens buitgemaakt, waaronder machinepistolen. Op 10 september 1983 was er de inbraak bij textielbedrijf Wittock-Van Landeghem in Temse, waarbij zeven prototypes van kogelvrije vesten werden buitgemaakt en een dode viel. Deze inbraken bevestigden de theorie dat de Bende uit wapenfreaks bestond die een professionele training hadden gevolgd: hetzij bij de rijkswacht, hetzij bij een schietclub.

Foltermoord

Ten slotte pleegde de Bende nog een vijftal geïsoleerde en bizarre inbraken en/of moorden die tot een eindeloze geruchtenstroom zouden leiden en die het aantal hypotheses nog zou doen toenemen. Op 23 december 1982 was er een foltermoord in een restaurant nabij het kasteel van Beersel, op 2 oktober 1983 was er een roofmoord op een restauranthouder in Ohain. En dan is er nog de moord op FN-wapenhandelaar Juan Mendez, die regelmatig in het kader van de Bende genoemd wordt.

Ook het feit dat bij een supermarktaanslag bankier Leon Finné gericht werd vermoord, was volgens een aantal onderzoekers en journalisten betekenisvol. Volgens sommigen zat Finné in de wapenhandel, anderen legden een verband met extreemrechtse kringen. Zijn dood was geen toeval, luidde het, waarna de theorieën over illegale wapenhandel, drugstrafieken en roze balletten een hoge vlucht namen.

Bron » De Morgen

Wat bezielt jongeren om zich te verdiepen in dossier Bende van Nijvel? “We leven opnieuw in donkere tijden”

Internetfora waarop amateurspeurders proberen het mysterie rond de Bende van Nijvel op te lossen vieren momenteel hoogtij. Opvallend: de speurders waren vaak nog niet eens geboren ten tijde van de feiten. Wat bezielt jongeren om zich te verdiepen in dossiers uit de donkere jaren tachtig?

Het lijkt de nieuwe Dan Brown wel, waar een site voor zogenaamde burgerjournalistiek een niet onaardige bijrol speelt. Complotdenken is van alle tijden en voor velen ook vooral een leuke hobby. Nu er een doorbraak is in het onderzoek naar de Bende van Nijvel, lijken amateurspeurders helemaal loos te gaan. Op het internet circuleren veel theorieën. Zo zouden de Reus en een slachtoffer samen op café gezien zijn en zou de schietclub van Erembodegem een grote rol spelen in dit verhaal.

Het forum bendevannijvel.com, een van de populairste in het genre, draaide de afgelopen dagen overuren. De site werd in 2006 opgericht door een naar eigen zeggen ‘heel geïnteresseerde’ Antwerpenaar. Hij startte een website ‘voor mensen die niet bang te zijn om rond de dwalen in een van de donkerste periodes uit de Belgische geschiedenis’. En richtte zich in het bijzonder naar jongeren, die volgens de oprichter ook de kans moeten krijgen de zaak te leren kennen.

Donkere periode

Maar waarom zouden jongeren geïnteresseerd zijn in onze donkere jaren tachtig? “Omdat we opnieuw in een donkere periode zitten”, vindt een jong lid van het forum dat volledig anoniem wil blijven. De jongeman is naar eigen zeggen 22 jaar en woont in Erembodegem, een deelgemeente van Aalst. “Ik heb er mijn ouders en grootouders altijd over horen vertellen. Over hoe ze destijds bang waren om nog naar een supermarkt te gaan. Hoe ze allemaal wel iemand kenden die een slachtoffer van nabij kenden. Ze waren er ook echt van overtuigd dat de raids bedoeld waren om de maatschappij te ontwrichten. Om mensen bang te maken. We leven nu weer in een periode waarin het economisch minder goed gaat en waarin bepaalde krachten mensen proberen bang te maken.”

Zelf stopt hij er behoorlijk wat tijd in, in zijn amateuronderzoek. “Zie het als een soort hobby. Ik hou van het betere ‘conspiracy’-denken. Mijn vriendin ook, die is van Gent en zit in enkele fora over de verdwijning van de Rechtvaardige Rechters. Je leert ook iets bij want je moet wel zoveel mogelijk lezen over je onderwerp. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat er verbanden zijn tussen al die dossiers uit de jaren tachtig: de Roze Balletten, de bende Haemers, Gladio, om maar enkele te noemen.

Een gelijkaardig verhaal bij Arno, die zich een prille dertiger en lid van het eerste uur noemt. Zijn forumnaam wil hij niet kwijt. Want bij amateurspeurders draait het voor een groot stuk om de anonimiteit, vindt hij. “Want misschien zitten er wel mensen met banden bij de Bende op het forum? Soms komen er tips waarvan we denken: hoe kan die dat nu in godsnaam weten? Als ze kloppen natuurlijk. Dat weet je nooit zeker, wat het vooral extra spannend maakt.”

Geen beschuldigingen

Zelf blijft hij naar eigen zeggen voorzichtig op het forum. Beschuldigingen, zoals afgelopen weekend aan een bekende Aalsterse carnavalist -die ook collega geweest is van de vermeende Reus bij de rijkswacht-, dat is er voor Arno over. “Ik vind dat wat wij doen een rol heeft. En ik hoop dat de echte speurders naar onze bevindingen kijken. Maar het is niet aan ons om mensen openlijk te beschuldigen.”

Hij wil eerder pleiten voor een samenwerking zoals in Nederland al bestaat. Daar startte de politie afgelopen jaar met een pilootproject genaamd Teenage Crimefighters. Veertig jongeren assisteren er de politie met hun online-onderzoek. Al levert amateurspeurwerk de echte speurders vaak vooral extra werk op. Dat ondervonden de Gentse speurders die de verdwijning van de Rechtvaardige Rechters onderzoeken toen ze jaren geleden even een beroep deden op de amateurs. Echt bruikbare info kwam daar niet uit.

Komt nog bij dat een samenwerking met de politie in deze nogal moeilijk ligt. Als de berichten kloppen, zijn rijkswachters namelijk zelf de daders en hebben collega’s wellicht alles toegedekt. Toch blijft Arno voor een samenwerking pleiten. “Wij zijn heel snel in het opsporen van informatie en het leggen van mogelijke verbanden. Beter dan de politie. En bovendien is toedekken in dit digitale tijdperk nu veel moeilijker dan in de jaren tachtig.”

Bron » De Morgen

Tobback over de Bende: “Ik geloof niet in de cowboyverhalen over een grote samenzwering”

Louis Tobback (sp.a), gewezen minister van Binnenlandse Zaken, zegt aan de VRT niet verwonderd te zijn dat ‘de reus’ van de Bende van Nijvel bij de voormalige rijkswacht was. “Er hing toen een sfeer van complotten met extreemrechtse avonturiers”, zei hij vanmiddag in De wereld vandaag. Maar een grote politieke samenzwering, daar gelooft hij niet in.

Als minister van Binnenlandse Zaken heeft Tobback einde jaren 80 “dikwijls gehamerd op de noodzakelijkheid om de rijkswacht te democratiseren”. Die viel toen nog onder het gezag van defensie en profileerde zich als het elitekorps van de politie. Onder Tobback – in 1992 – veranderde dat.

De gewezen minister zegt niet te geloven in “de cowboyverhalen over een grote samenzwering waarin een sinistere figuur met een Siamese kat op zijn schoot een staatsgreep zit voor te bereiden”. Maar dat er binnen de sfeer van de rijkswacht een dergelijke beweging kon ontstaan, verbaast hem niet.

“Het was een moment dat de regeringen zwak waren”, aldus Tobback aan de VRT. “Tussen ’77 en ’81 was er bijna ieder jaar een nieuwe regering. Daar kwam vanaf ’79 de rakettenkwestie bovenop. Dat heeft allemaal bijgedragen tot een sfeertje waarin een paar rechtse idioten op ideeën konden komen.”

Politiek

Tobback benadrukt dat de bevelhebbers in die periode hard geprobeerd hebben “om een andere cultuur in het korps te krijgen en het tijdperk van (de extreemrechtse ex-rijkswachters, red.) Bouhouche en Beyer achter zich te laten”.

“Maar dat ‘de reus’ bij de rijkswacht zat, daarover ben ik eerder verontwaardigd dan verwonderd”, zegt hij. “De twee foto’s op de voorpagina’s van de kranten doen een grote vraag rijzen die opgelost moet worden. Men moest onder die robotfoto alleen maar zijn naam schrijven, dan wist men wie het was. Voor de hele waarheid zal het wel te laat zijn, maar hierover verwacht ik toch dat men duidelijkheid gaat scheppen.”

Dat de politiek erbij betrokken was, wil Tobback niet geloven. “De speurders werken onder het gezag van onderzoeksrechters, die de speurders moeten aansturen en de plicht hebben na te gaan wat zij doen. Hoe het kan dat opeenvolgende onderzoeksrechters fouten gemaakt hebben en al die informatie niet onder ogen kregen, is wat mij betreft een absoluut vraagteken dat opgelost moet worden. Maar daarmee zit je nog niet op het niveau van de politiek.”

Bron » De Morgen

Jambon: “Bende van Nijvel met huidig politiewerk linken is te kort door de bocht”

De Bende van Nijvel mag niet worden gekoppeld aan de hedendaagse politie. Dat stelt minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA). “Ik begrijp absoluut dat er vragen zijn. En als maatschappij hebben we het recht, niet in het minst de slachtoffers en nabestaanden, dat er antwoorden op komen. Maar om dat te linken met het huidige politiewerk, vind ik een beetje kort door de bocht”, zei de minister in De Ochtend op Radio 1.

Een voormalige rijkswachter, die lid was van Groep Diane, zou op zijn sterfbed hebben opgebiecht dat hij de beruchte ‘Reus’ van de Bende van Nijvel was. Minister Jambon is als minister van Binnenlandse Zaken bevoegd voor de politie, maar vindt dat de vergelijking mank loopt.

“Sedert 1999-2000 bestaat de rijkswacht niet meer. Die is opgegaan in de eengemaakte politie en er heerst vandaag een totaal andere cultuur bij de politie dan vroeger bij de rijkswacht”, aldus Jambon. “Ik zie weinig linken met het huidige politiewerk”.

Hij wil geen uitspraken doen over waar het Bende-onderzoek moet worden voortgezet. Het is volgens Jambon aan zijn collega, minister van Justitie Koen Geens, en de actoren binnen Justitie om te kijken waar dat onderzoek best gebeurt, “maar vooral het resultaat is belangrijk”. Hij merkt daarbij op dat “het voor de slachtoffers telkens opnieuw het openrijten van een wonde is. Ik hoop dat er nu eindelijk een punt achter gezet kan worden”.

Bron » De Morgen

‘Onderzoeken Bende van Nijvel niet grondig genoeg’

‘De onderzoeken naar de Bende van Nijvel in de richting van de rijkswachters waren vaak niet grondig, coherent en snel genoeg’, stelt professor Cyrille Fijnaut. Fijnaut, die het onderzoek naar de Bende van Nijvel onderzocht in een parlementaire onderzoekscommissie, noemt het nieuwe spoor ‘heel belangrijk nieuws’. Al wacht hij op onderzoek dat moet uitmaken of de nieuwe verklaringen betrouwbaar zijn vooraleer van een ‘doorbraak’ te spreken.

De professor haalde in De ochtend op Radio 1 de gelegenheid wel aan om opnieuw vragen te stellen bij het onderzoek. ‘Ik heb moeten vaststellen in mijn onderzoeken dat in het algemeen de onderzoeken in de richting van de rijkswachters – dat 30-tal op zijn minst – vaak niet grondig, coherent en snel genoeg gebeurden.’

Mogelijk ooit onderzoek naar ‘de Reus’

Mogelijk is er volgens Fijnaut nochtans ooit onderzoek geweest naar de rijkswachter die nu ‘de Reus’ blijkt te zijn. ‘In 1982 en de jaren daarna zijn er allerlei onderzoeken geweest in de richting van rijkswachters en eenheden van de Rijkswacht’, zegt hij. ‘Dan praat je over tientallen rijkswachters. Ik weet niet of de betrokkene waar het nu over gaat, tot die groep van rijkswachters behoort. Maar het zou me helemaal niet verbazen dat dat het geval is’.

Fijnaut pleitte in De ochtend ook opnieuw voor een regeling voor kroongetuigen. ‘Ik heb dat destijds al voorgesteld, maar daar was geen animo voor. Met name niet aan de kant van de PS. Dat is heel spijtig. Als het nu zo zou zijn dat een ex-rijkswachter bereid is geweest op zijn sterfbed om verklaringen af te leggen, dan is het wel heel erg dat er tot op dit moment geen regeling bestaat voor kroongetuigen.’

Bron » De Tijd