Chris Bonkoffsky is dan toch niet de Reus van de Bende van Nijvel, zo zegt het parket formeel. Maar wie was het dan wel, de man van de beruchte ‘robotfoto 19’? Het beest dat bij het brute geweld voorop ging. De genadeloze killer die, met een grijns om de lippen, bij de overval op de Delhaize in Aalst de toen 9-jarige David Van de Steen wou afmaken. Een overzicht van de mogelijke ‘Reuzen’.

Knallende riotguns in het gezicht van weerloze klanten, kinderen als levend schild én als dode hoopjes: de overvallen op de Delhaize-winkels van Eigenbrakel, Overijse en Aalst behoren tot de brutaalste die de Bende van Nijvel ooit pleegde. Bij elk van die slachtpartijen was ‘de Reus’ betrokken.

De speurders gaan er vanuit dat de Bende in wisselende bezetting opereerde. In de loop der jaren konden ze verschillende daders onderscheiden. Er was sprake van een oudere man, van een kleine corpulente dader, van een bijzonder gewelddadige killer die schoot op alles wat bewoog. En, van de Reus. Een opvallend grote, struise overvaller.

De mythe van de ‘reus’ ontstaat op 5 oktober 1983. Op die dag stuurde de Brusselse onderzoeksrechter Guido Bellemans voor het eerst een opsporingsbericht de wereld in, op basis van getuigenissen van overlevenden in Beersel. Er staat: “Een van de daders meet ongeveer 1,90 meter.”

Enkel op zijn robotfoto (foto nummer 19) konden namen van mogelijke verdachten worden geplakt. Dit zijn ze:

Reus 1: Christiaan Bonkoffsky

Waarom wel? Volgens zijn broer bekende Christiaan Bonkoffsky op zijn sterfbed in 2015 dat hij bij de Reus van de Bende van Nijvel was. Bonkoffsky maakte tot begin de jaren ‘80 deel uit van de Groep Diane, de speciale eenheid van de Belgische rijkswacht. Hij leek ook sprekend op robotfoto 19 en volgens zijn ex-vrouw had hij zelfs een vissershoedje zoals de reus volgens getuigen droeg tijdens de overvallen. Bonkoffsky, uit Dendermonde afkomstig, vertelde zijn familie in Aalst ook dat ze niet meer in de Delhaize van Aalst mochten winkelen, alsof hij vooraf wist dat daar iets op til was.

Waarom niet? Harde bewijzen zijn er niet tegen Bonkoffsky en volgens het parket, dat het spoor grondig heeft onderzocht, is hij het niet.

Reus 2: Michel Libert

Waarom wel? Libert was lid van Westland New Post (WNP), de extreemrechtse organisatie die in 1983 al aan de Bende van Nijvel werd gelinkt. Hij werd in 2014 al eens uitvoerig op de rooster gelegd en 48 uur vastgehouden. Fysiek leek hij erg op robotfoto 19. Nu is hij opnieuw verhoord nadat een ex-militair hem heeft aangewezen als een van de kopstukken van de Bende.

Waarom niet? Libert ontkent alle aantijgingen met klem. “WNP wou in die jaren van Koude Oorlog een verzetsbeweging tegen een eventuele Sovjetinval voorbereiden. Wij waren bereid om te doden, maar alleen in oorlogssituaties, tegen de vijand. Niet om de bevolking te terroriseren”, zegt hij. Bij een vorig grondig onderzoek in 2014 werden geen bewijzen tegen hem gevonden. Hij dreigt er nu zelfs mee om iedereen die hem nog de Reus noemt, een proces aan te doen.

Reus 3: Philippe De Staerke

Waarom wel? In 1991 bekende De Staerke te hebben deelgenomen aan de Bende-overvallen. Hij was zeker geen kleine garnaal. Hij werd meermaals veroordeeld voor erg zware gewapende overvallen die hij in de jaren tachtig pleegde met de beruchte Bende van Baasrode. Bovendien kende De Staerke de regio waarin de Bende van Nijvel toesloeg goed. Zijn laarzen met hakken van 7 centimer konden van hem ook de Reus maken.

En er was de onomstootbare vaststelling dat hij enkele uren voor de overval in Aalst, op 9 november ‘85, op verkenning was geweest. Zijn toenmalige vriendin had dat verklaard. In de Delhaize in Aalst had hij hondenvoer gekocht. Na de overval zeulde De Staerke met een Samsonite-valies rond. Wat hij overigens toegaf. De speurders vonden de koffer terug. Ze troffen er kruitresten van pas afgevuurde wapens in aan en een patroon die overeenstemde met de ongebruikelijke munitie van de Bende. Bij een lid van de bende-De Staerke werd ook een mantel ontdekt die door een Aalsterse getuige formeel werd herkend als kledingstuk van een van de overvallers.

Waarom niet? Speurders hebben jarenlang hun tanden stukgebeten op het spoor De Staerke, maar hebben nooit harde bewijzen gevonden. Nadat hij zijn bekentenissen had ingetrokken werd hij in 2002 definitief buiten vervolging gesteld. Hij leidt nu een normaal leven en is niet meer met het gerecht in aanraking gekomen. Hij kreeg van de Staat 5.000 euro schadevergoeding.

Reus 4: Patrick Haemers

Waarom wel? Jarenlang is er gezegd dat de overvallers van de Bende van Nijvel carnavalsmaskers droegen. Maar alle rechtstreekse getuigen spreken dat tegen. Ze hadden een dikke laag ‘fond de teint’ op hun gezicht, een sjaal voor hun mond en ze droegen van die Zwarte Piet-pruiken. Toch herkende een overlevende van de aanslag in Aalst gangster Patrick Haemers formeel toen de sjaal die hij voor zijn gezicht droeg, afzakte. Haemers was een topgangster. En hij was groot, atletisch gebouwd en schuwde zeker geen zwaar geweld.

Waarom niet? Speurders hebben het spoor onderzocht, maar geen enkele link gevonden. Bovendien begon Haemers, die in 1993 zelfmoord pleegde in de gevangenis, na zijn arrestatie in 1989 in Brazilië plots honderduit te praten en bekende hij ongeveer alles wat hem werd aangewreven. Van de overvallen op geldtransport tot de ontvoering van Paul Vanden Boeynants. Hij vertelde er in detail over. Maar een ding bleef hij hardnekkig ontkennen: dat hij ook maar iets te maken had met de Bende van Nijvel.

Reus 5: Léopold Van Esbroek

Waarom wel? De criminele carrière van ‘Popolino’, zoals Leopold Van Esbroek in het milieu bekend was, oogt indrukwekkend. Op 30 juli 1987 werd hij veroordeeld tot twintig jaar cel en tien jaar terbeschikkingstelling van de regering omdat hij, als lid van de bende De Staerke, had meegedaan aan tientallen gewapende overvallen op banken, winkels en juweliers. Vanwege zijn imposante gestalte en zijn banden met De Staerke, werd hij genoemd als de Reus, want uit het onderzoek bleek dat er wellicht meer dan één Reus was.

Waarom niet? Van Esbroek heeft altijd zijn betrokkenheid ontkend, is nooit officieel in verdenking gesteld en de speurders hebben het spoor definitief verlaten.

Reus 6: Heinrich Toumaniantz

Waarom wel? Kort nadat de Bende op 9 november 1985 acht mensen vermoord had in de Delhaize in Aalst, verspreidde het Centraal Bureau voor Opsporingen van de rijkswacht ter attentie van alle politiediensten in ons land het opsporingsbericht 8181. Langs alle kanten komt er informatie over mogelijke verdachten. Acht namen werden, na een eerste grondig onderzoek, weerhouden als mogelijke Reus. Een daarvan is Heinrich Toumaniantz. Beroepsgangster en met zijn 1,92 heeft hij het juiste gestalte.

Waarom niet? Er zijn nooit harde bewijzen gevonden. Bovendien was hij toen de speurders hem wilden verhoren, van de aardbol verdwenen. Mogelijk leeft hij nog onder een andere identiteit in het buitenland. Als vrouw. Want Toumaniantz liep even graag als man dan als vrouw gekleed en wie hem kende sloot niet uit dat hij zich ooit zou laten opereren.

Reus 7: Daniël Blanchart

Waarom wel? “Het eerst resultaat in 27 jaar onderzoek”, kopten de kranten in 2009. Bij een schroothandelaar in Dour, in Henegouwen, werden menselijke resten gevonden. Alle terreinen rond de gebouwen werden op bevel van de Bende-speurders afgegraven door de civiele bescherming. Want, zo dacht men, de stoffelijke resten waren van de ‘Killer’ van de Bende die bij de aanslag in Aalst werd geraakt door een politiekogel.

En Daniël Blanckart, groot en gespierd, kon wel eens de Reus zijn. In zijn garage, die ver van de bewoonde wereld lag, kwamen wel eens louche types. Mogelijk werden daar de vluchtwagens omgebouwd. Een gangster lag bij de overvallen in de koffer om eventuele achtervolgers onder vuur te nemen. Het kofferdeksel kon vanbinnen uit worden geopend en gesloten. Die verbouwingen moesten het werk zijn van iemand met kennis van zaken.

Waarom niet? Blanchart kon niet verhoord worden want hij was nog voor de huiszoekingen gestorven aan kanker. Hij had een blanco strafblad en de beenderen die gevonden waren, zo bleek uit wetenschappelijk onderzoek, dateerden van lang voor de Bende-overvallen.

Reus 8: Apostolos Papadopoulos

Waarom wel? Deze Griekse topgangster maakte deel uit van de Bende van Baasrode. En was dus een partner in crime van Philippe De Staerke en Leopold Van Esbroeck. Apostolos -alias ‘stereo’- Papadopoulos was een reus van een vent met een stem die drie straten verder te horen was. “Als hij zijn diepe keelstem schraapte, dook iedereen onder de tafel”, zei een kennis. Van de Reus werd gezegd dat hij de stem had van een drillofficier bij het leger.

Waarom niet? Papadopoulos is al jaren van de radar verdwenen. Speurders vonden geen bewijzen tegen hem. Zijn naam is al jaren geschrapt van de verdachtenlijst.

Bron » Het Nieuwsblad