Maandelijks archief: april 2022

Chat-app Signal illegaal door nieuwe wet

Geplaatst op door

Elk bedrijf dat in België communicatie aanbiedt, moet straks data van gebruikers bijhouden. Het sterk beveiligde Signal komt in de problemen.

Signal is een chatapp van Amerikaanse makelij, die ruim 40 miljoen gebruikers heeft. Vanwege de hoge graad van privacy geven ­wereldwijd onder meer activisten en journalisten de voorkeur aan de app om gevoelige gesprekken te voeren.

De nieuwe regels over gegevensopslag hebben ­gevolgen voor iedereen die een vorm van elektronische communicatie mogelijk maakt, hoe klein of groot een onder­neming ook is. Ze ­gelden voor telecomoperatoren zoals Proximus en ­Telenet, en dus ook voor kleinere buitenlandse spelers zoals Signal – en ­alles daartussenin.

De aanbieders moeten de ­metadata van een conversatie ­bijhouden: wie communiceert met wie via hun netwerk, met welk toestel en vanop welke plek. De inhoud van de gesprekken moeten ze niet bijhouden. Metadata ­geven op zich al veel prijs. Onder meer inlichtingen- en veiligheidsdiensten kunnen de gegevens opvragen in de strijd tegen zware criminaliteit.

De regels voor die opslag werden in het verleden al meermaals aangepast, omdat de algemene bewaring van gegevens van alle gebruikers een schending van de privacy was. Een nieuw wetsontwerp werd enkele weken geleden ingediend in de Kamer. Na ­verschillende juridische procedures zou het eens en voor altijd de kwestie van de gegevens­opslag moeten oplossen.

Uit het ontwerp valt af te ­leiden dat de chat-app Signal hier niet meer zal kunnen functioneren. Signal houdt hoogstens het telefoonnummer van de gebruikers bij, niet met wie dat nummer in contact staat. Het veel populairdere Whatsapp, eigendom van Meta, slaat wel een hele reeks ­gegevens op, net zoals Telegram.

‘Dit ontwerp dwingt Signal om zijn systeem aan te passen’, bevestigt cryptograaf Bart Preneel (KU Leuven). ‘Het wordt eigenlijk verplicht metadata bij te houden en de autoriteiten er toegang toe te verlenen als ze dat vragen. Signal zal waarschijnlijk moeten sluiten in België.’ Het bedrijf reageerde nog niet op een vraag van De Standaard om commentaar.

Gevangenisstraf

Het feitelijke verbod op Signal dat dit wetsontwerp inhoudt, maakt de wet opnieuw vatbaar voor kritiek. In de totstandkoming ­vorig jaar, nog in de schoot van de regering, was er sprake van een achterpoortje waardoor telecom­aanbieders bijvoorbeeld de politie toegang zouden moeten geven tot versleutelde gesprekken. Na algemeen protest werd dat eruit gehaald.

Behalve de verplichting om metadata bij te houden, staat in het wetsontwerp dat die data niet versleuteld mogen worden opgeslagen.‘Deze wet maakt de technieken van Signal illegaal’, gaat Preneel voort. ‘Voor de Tor-browser (die het mogelijk maakt om zo goed als anoniem het internet te ­gebruiken, red.) geldt hetzelfde.’

In het wetsontwerp staat dat personen die weigeren mee te werken of bewaarde gegevens doen verdwijnen, worden ­gestraft met een gevangenisstraf van zes maanden tot een jaar of een boete tot 20.000 euro.

Groen-Kamerlid Stefaan Van Hecke, die voorzitter is van de commissie die het ontwerp bespreekt, zegt niet op de hoogte te zijn van de gevolgen voor Signal en co. ‘In de commissie zal er alle ruimte zijn voor het debat over de nieuwe regels’, verzekert hij.

Bron » De Standaard

‘De politie houdt onze gegevens onwettig lang bij’

Geplaatst op door

De politie zit op een berg data, maar slaagt er niet in om daar correct mee om te gaan. ‘Er zijn officieren die niet weten dat je overleg tussen advocaat en cliënt niet mag opnemen. Straf, toch?’

Tot drie keer toe moest de vraag worden gesteld aan de politie: hebben jullie Clearview AI ­gebruikt? Die omstreden software schraapt foto’s van personen van het internet, waarna Clearview-gebruikers die kunnen vergelijken met de foto’s die ze zelf vergaard hebben. Via gezichts­herkenning kunnen speurders zo bijvoorbeeld daders van kindermisbruik opsporen.

Het is een zeer krachtig instrument, maar ­momenteel verboden in Europa. Toch gebruikten speurders van de federale ­politie Clearview tijdens een bijeenkomst van Europol waar ook de Amerikaanse FBI op aanwezig was. Nadien werkten ze nog een tijd verder met een proeflicentie. Het duurde twee jaar tot de federale politie erkende dat hun mensen ermee hadden ­gewerkt.

‘Dit dossier toont dat de politie toch hardleers is wanneer het gaat over een correcte omgang met data en informatie’, zegt Frank Schuermans, lid-raadsheer van het Controleorgaan op de ­Politionele Informatie (COC). ‘Ik kan me heel goed inbeelden dat speurders die bezig zijn met ­zware kinderporno, alles in het werk stellen om daders op te ­sporen. Daar zit het echte ­probleem niet. Het gaat erover dat men ons aan het lijntje heeft ­gehouden door niet de waarheid te spreken. Toen bleek dat de ­federale politie toch met Clearview had gewerkt, zei de commissaris-generaal dat het geen doelbewust verzwijgen was.’

Waarom moesten jullie hen de vraag over Clearview herhaaldelijk stellen?

‘Ik denk dat het kwam door een combinatie van gemakzucht en een gebrek aan middelen om het gebruik echt na te gaan, waardoor er ­aanvankelijk maar een summier onderzoek is geweest.’

‘Bij de politie ziet men niet ­altijd goed in dat je voor toepassingen als Clearview AI een wettelijke basis moeten hebben, zoals bij alles wat je doet. Ik snap het wel: de materie is vrij nieuw, de regels rond dataverwerking door veiligheidsdiensten zijn pas sinds 2018 echt belangrijk geworden. Voordien hield de politie amper rekening met gegevensbescherming. Als iets nuttig was voor de werking, dan deed ze het. De eerste reflex was altijd operationeel, dan pas kwam de vraag of het wel wettelijk is.’

Is er zo veel koterij aan data­banken gegroeid?

‘Als je het vergelijkt met andere landen, valt het hier nog mee. In Frankrijk heeft elke politiedienst zijn eigen databank, hier heb je één belangrijke voor alle diensten: de Algemene Nationale ­Gegevensbank (ANG, red.). Daarin staat onder meer voor 400.000 personen en een half miljoen voertuigen welke maatregel de politie moet nemen als ze die ­tegenkomt, zoals een fouille of een aanhouding. De basisregel is dat alleen de info die pertinent is voor de huidige werking, er nog in hoort, zelfs wanneer de maximale bewaartermijn nog niet is bereikt. Sommige gegevens blijven er veel te lang in staan, en dat is onwettig. Een gewone winkeldiefstal van vijftien jaar geleden valt daar niet onder, en toch staat dat soort feiten er nog altijd in. Met de zachte informatie is het soms nog erger gesteld: als een bepaalde persoon jaren geleden werd opgemerkt in een café waar Hells Angels kind aan huis waren maar daar zelf niet bijhoorde, dan moet dat niet jarenlang in de ­databank blijven staan.’

‘Politiezones creëren ook hun eigen databanken. Een overzicht van de huizen voor een vakantietoezicht in de zomer, bijvoorbeeld, of een zone die meer op prostitutie begint te werken en daarvoor een database aanlegt. Op dit moment zijn er minstens 1.500 bijzondere databanken ­binnen de politie. Als het controleorgaan ergens langsgaat, dan vragen we vaak: “Toon ons eens al uw bijzondere databanken.” Op veel plekken weet de korpschef niet eens wat er allemaal bestaat. En dan gaan we opruimen.’

Welke verdwijnen naar de prullenbak?

‘Die waarvan men het nut niet kan aantonen. Dat is niet altijd spectaculair, soms gaat het maar om een paar Excel-bestandjes. We hadden wel eens een zone waarbij ­elke nieuwe inwoner via de ANG werd gecontroleerd. De wettelijke basis daarvan was nul. Ik had zelfs moeite om hen uit te leggen dat het niet mocht. “We hebben het altijd zo gedaan”, zeggen ze dan. Maar de regels zijn strenger geworden, en er wordt sinds het Controleorgaan strenger op ­toegezien, dan moet je ook je ­werking aanpassen.’

‘Dikwijls moeten we ook pragmatisch zijn. In vergelijking met andere controleorganen in Europa hanteren wij eigenlijk een zeker gedoogbeleid over de termijnen om zich in regel te stellen. Als het COC dat niet zou doen, dan moet ik veel stilleggen, zoals die ANG. Dat zou niet meer proportioneel zijn.’

‘Doordat we al zo lang op die nagel van de bewaartermijnen in de ANG slaan, start de politie eind deze maand wel met een geautomatiseerd systeem waarbij die termijnen in grote lijnen zullen worden gerespecteerd. Om de week komt er vanzelf een schoonmaak in de gegevens. Hopelijk verdwijnen dan de minder zware feiten uit de jaren 90 en 2000.’

De politie wil ook veel bijhouden uit schrik achteraf het verwijt te krijgen iets niet te hebben gezien.

‘Die politieke en publieke druk is er zeker, en ik begrijp de vrees bij politiemensen. Maar dat wil niet zeggen dat ze de wettelijke termijnen niet moeten respecteren. Wat is het nut van data decennialang bij te houden? Die databanken worden ook meer en meer opengesteld voor externen, alleen al daarom is het belangrijk dat die up-to-date en correct is. Mensen kunnen bij ons opvragen welke informatie de politie over hen ­bijhoudt. Vorig jaar gebeurde dat 546 keer, in 10 procent van de gevallen ging het om politiemensen of kandidaten. Zij worden gescreend voor ze aan de slag gaan. Dan beseffen ze plots heel goed het belang van correcte data­bases.’

Voor veel politiemensen voelen de privacyregels aan als een belemmering voor hun werk.

‘Een goeie omgang met de regels zit inderdaad niet in de cultuur, al is er een verschil tussen de oudere generatie leidinggevenden en de nieuwere. Ik vind dat het ­inzicht groeit, maar velen vinden het nog altijd te complex. Dat merkten we ook bij ons onderzoek naar het vertrouwelijke overleg tussen advocaten en cliënten (dat moet privé zijn, maar in meer dan een kwart van de verhoor­kamers is er een camerasysteem aanwezig, red.). Kennelijk zijn er politieofficieren die niet weten dat je zo’n overleg niet mag opnemen. Ik vind dat toch straf.’

De hele maatschappij digitaliseert. Kan de politie daarin wel volgen?

‘Ik heb daar mijn twijfels over. De huidige structuur verslindt middelen. We hebben veel te veel ­politiezones, met te veel overhead, korpschefs en coördinatieorganen. Iedereen in het veld weet dat 185 zones te veel is. De commissaris-generaal van de ­federale heeft het vorig week nog gezegd (DS 11 april). Er is misschien wel te weinig geld, maar de vraag is of de bestaande middelen naar de juiste prioriteiten gaan. Waarom krijgen mensen in de ­politieopleiding een volle wedde? Een student aan een hogeschool krijgt toch ook geen loon? De politie doet dat sinds de hervorming van 2001 naar verluidt om de job aantrekkelijker te maken, maar er zijn meer dan voldoende kandidaten. De opleiding van een dik jaar voor het basiskader schiet ­tekort, dat wel.’

‘Al het geld dat naar zulke ­zaken gaat, kun je bijvoorbeeld niet meer investeren in data protection officers (DPO’s zijn verantwoordelijk voor een correct databeheer in organisaties, red.). Er zijn al goeie DPO’s bij de politie, steeds meer zelfs, maar het zijn soms ook Chinese vrijwilligers. Voor de hele provincie Limburg is er één DPO.’

Is het controleorgaan zelf ­voldoende uitgerust om zijn werk te doen?

‘We zijn met acht à negen mensen die operationeel kunnen werken, we zijn veruit de kleinste toezichthouder op de politie. We doen wat we kunnen, maar wat uitbreiding is geen luxe, ook ­omdat er van de burgers steeds meer verzoeken bij ons binnen­komen en we er ook nieuwe taken bij krijgen. Voor onze dienst is er één IT’er die dan nog vooral met onze eigen informatiebeveiliging bezig is, ik moet er absoluut minstens één bij hebben. We zitten op onze limieten.’

Wat is het Controleorgaan op de Politionele Informatie?

Gaan de lokale en federale politie correct om met de ­informatie die ze hebben? Respecteren de politiediensten de privacy van burgers? Dat zijn de kwesties waar het Controleorgaan op de Politionele Informatie (COC) op toeziet. De organisatie is de ­gegevensbeschermings­autoriteit voor de politiediensten.

Behalve dit controleorgaan bestaat ook nog het Comité P, dat een algemeen toezicht houdt op de politiewerking.

Je kunt bij het COC terecht om na te laten gaan welke ­informatie de politie over je bijhoudt, en of dat op een juiste manier gebeurt. Het COC voert onderzoeken uit naar privacykwesties bij de politie, op eigen initiatief of na een klacht. Het geeft ook advies aan politiediensten over hun informatiehuishouding.

Bron » De Standaard

Voor minder dan 10.000 euro start het parket geen onderzoek meer

Geplaatst op door

Het parket Halle-Vilvoorde gaat geen dossiers meer naar zich toe trekken van oplichtingen wanneer het nadeel minder dan 10.000 euro bedraagt en de daders niet in België moeten gezocht worden. Dergelijke dossiers blijven bij de politie. De beperkte capaciteit aan mensen en middelen is de boosdoener. Dat schrijft Het Nieuwsblad vandaag.

De politiediensten van het gerechtelijk arrondissement Halle-Vilvoorde kregen de nieuwe richtlijn al in de bus. Concreet zal de politie elke klacht over een financieel misdrijf, ongeacht de omvang van de schade, blijven optekenen. Maar indien het nadeel minder dan 10.000 euro bedraagt én er bovendien geen aanwijzingen zijn dat de daders in het buitenland moeten gezocht worden, zal die klacht niet meer naar het parket gestuurd worden. Ze zal bij de politie bewaard worden voor verder onderzoek.

Het parket Halle-Vilvoorde bevestigt: “Gelet op de beperkte capaciteit en middelen bij politie en parket, wilden wij het onderzoek naar en de vervolging van oplichtingen, zoals phishing en whaling zo doeltreffend mogelijk organiseren. Blijkt dat onderzoeken in het buitenland naar dergelijke feiten zelden tot vervolging leiden. Daarom is nu het drempelbedrag van 10.000 euro ingevoerd alvorens zo’n dossier door het parket wordt opgestart.”

Bron » De Morgen

Topman federale politie verzet zich fel tegen besparingen: ‘Hebben extra middelen nodig’

Geplaatst op door

‘Ofwel komt er geld bij, ofwel stoten we taken af.’ Commissaris-generaal Marc De Mesmaeker trok in De Standaard opmerkelijk fel van leer tegen de geplande besparingen bij de federale politie. Maar minister Verlinden houdt voet bij stuk: ‘In crisistijden is daar niet aan te ontkomen.’

De Mesmaeker, topman bij de federale politie, is niet opgezet met de plannen van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). Verlinden is van zin om van de 310 miljoen euro die ze tegen 2024 wil investeren, 83 miljoen te besparen. “De realiteit is dat we een groot deel van de extra middelen die we kregen nodig zullen hebben om onze werking te betalen”, aldus De Mesmaeker. “Dat is een grote streep door de rekening.”

De commissaris-generaal wijst er ook op dat de operatie Sky ECC veel geld, tijd en personeel opslorpt. Door een geheim communicatienetwerk te kraken, sloeg de federale politie erin om licht te werpen op het criminele drugsmilieu. “Onze speurders, en heel België, mogen fier zijn op dit dossier”, zegt de topman. “En net op dat ogenblik treft men dit soort budgettaire maatregelen.”

De Mesmaeker wil het hier dan ook niet bij laten. Hij wil dat de federale regering een ‘marshallplan voor de federale politie’ opstelt. Zelf zegt hij al bezig te zijn met een evaluatie van de huidige taken die de federale politie op dit moment nog op zich kan nemen. Zo kijkt hij naar de functies van het interventiekorps. “Ordehandhaving en grote evenementen beveiligen, zeker. Maar weet u dat er mensen van ons ­interventiekorps zijn die dagelijks mee ­patrouilleren bij de lokale politie, omdat die personeel te weinig hebben? Moeten we dat blijven doen?”

Winterbanden in de zomer

In een reactie geeft het kabinet-Verlinden aan dat in crisistijden ‘de gehele overheid niet aan besparingen kan ontkomen’. Ze benadrukt ook dat de regering tot 2026 in totaal meer dan 310 miljoen euro netto injecteert. “We maken forse inhaalbewegingen om de politie en het materiaal waarover zij beschikt future-proof te maken na de desinvesteringen van de afgelopen jaren.” Daarnaast is ze ook te vinden voor grotere zones en zegt ze voorstander te zijn van een vernieuwd debat over de kerntaken van de politie. “Het huidige model van de Geïntegreerde Politie is na 20 jaar aan herziening toe.”

De vakbonden zijn niet onder de indruk van die communicatie. “De federale politie kampt met veel uitdagingen en door het budget van de investeringen te verlagen gaan we er niet komen”, zegt ACOD-afgevaardigde Luc Breugelmans. “Aan de gerechtelijke federale politie in Hasselt wordt gevraagd om ’s avonds de stekkers van hun scanners en printers uit te trekken. Of ze rijden in de zomer rond met winterbanden om geen garagekosten te maken. Om maar te zeggen: het is hoogst noodzakelijk dat de minister de teruggeschroefde investeringen van de komende jaren ongedaan maakt.”

Bron » De Morgen

Politie kan te vaak meekijken en -luisteren

Geplaatst op door

Een vertrouwelijk gesprek tussen een advocaat en een verdachte is dan wel een recht, het is geen evidentie in ons land. Politiezones gaan te laks om met de aanwezigheid van camera’s.

Bewakingscamera’s die permanent de verhoorkamers filmen, de lokale brandweer die politieverhoren kan volgen of een politiezone die alle vertrouwelijke gesprekken audiovisueel opneemt: in een rapport van het Controleorgaan op de politionele informatie (COC) wordt duidelijk dat er heel wat ­onwettelijke praktijken plaatsvinden in politiegebouwen.

Elke verdachte heeft in ons land recht op een strikt vertrouwelijk gesprek met zijn advocaat voorafgaand aan een verhoor. Ook tijdens het verhoor kan er een kwartier overleg geëist worden. Het afluisteren, filmen, opnemen of opslaan van die gesprekken is onwettelijk en onaanvaardbaar, benadrukt Frank Schuermans, lid-raadsheer bij het COC, dat toeziet op alle ­privacykwesties bij de politie.

Toch gaan heel wat korpsen laks om met de afspraken die zijn vastgelegd in de Salduz-wet, die sinds 2012 in ons land van kracht is. Uit het rapport, waarvoor 222 van de 235 politie-eenheden input leverden en elf eenheden bezocht werden, blijkt dat op meer dan een op de vier locaties een ­camerasysteem aanwezig is in het lokaal waar het vertrouwelijke overleg plaatsvindt. En in een op de acht gevallen is het mogelijk het gesprek in real time te beluisteren of op te nemen.

‘Niemand heeft een volledig zicht op wat die camera’s juist doen’, zegt Schuermans. ‘Zelfs de aanwezigheid van een ­camera kan in principe een overtreding zijn van het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens.’

De enige uitzondering om een gesprek te filmen, zonder audio, is uit veiligheidsoverwegingen, bijvoorbeeld als de verdachte agressief is. ‘Maar zelfs dan moet de ­advocaat op de hoogte gesteld worden van het cameratoezicht en moet die zich te allen tijde kunnen verzetten tegen die beslissing.’

Al 10 jaar subsidies

Het onderzoek van het COC kwam er na een klacht vorig jaar in de ­politiezone Erpe-Mere/Lede. Een verdachte leidde uit reacties en opmerkingen van de politieagenten af dat het gesprek met zijn advocaat was afgeluisterd. Dat vermoeden leek te kloppen. ‘Het meeluisteren door de politie heeft geen plaats in een rechtsstaat’, reageerde de Orde van Vlaamse Balies toen scherp. De ­politiezone heeft nu haar werking bijgestuurd en is volledig wetsconform, benadrukt Schuermans.

Het rapport legt maar één gelijkaardig geval bloot, in de regio Luik. Er werd een onderzoek opgestart en corrigerend opgetreden. Toch zijn de resultaten een wake-upcall voor het COC. ‘Zeker omdat de politiezones al tien jaar federale subsidies krijgen om infrastructuur aan de Salduz-wetgeving aan te passen’, zegt Schuermans. ‘In een ruimte voorzien waar alleen het vertrouwelijke overleg plaatsvindt: zo onoverkomelijk kan dat toch niet zijn? Het zou veel discussie en vergissingen vermijden.’

Het COC roept minister van ­Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en het College van ­procureurs-generaal op om helderheid te brengen rond cameratoezicht op het vertrouwelijke overleg. ‘Vandaag is er veel onduidelijkheid en diversiteit in aanpak. Zelfs korpsen die er goed over nadenken, weten vaak niet wat wél of niet kan. Dat heeft te maken met een gebrek aan heldere afspraken en regels.’

Bron » De Standaard