Opinie: De niet zo witte ridders van justitie

Zelfs zonder rode toga’s en hermelijnen pels hebben hoge magistraten altijd wel iets theatraals. Nu vertonen ze zelfs gevoel voor timing. Net op het moment dat minister Geens (CD&V) geketend blijft aan de cipiersstaking, verscheurde Jean de Codt op de RTBF een papiertje ter illustratie van een verscheurde rechtsstaat. Niet gehinderd door intellectuele eerlijkheid over cijfers degradeerde de eerste voorzitter van het Hof van Cassatie ons land tot een ‘schurkenstaat’: een veroordeling, rechtstreeks op televisie uitgezonden.

De man van adel was tot nu toe vooral een man van stilte. Wat is de agenda achter dit theater? Je zou het zijn voorganger Ghislain Londers kunnen vragen, die niet alleen struikelde over Fortisgate. Binnenskamers, bij een stemming binnen het hoge Hof, werd Londers al in juni 2011 buitenspel gezet. Cassatie koos er toen voor geen deel uit te maken van de nieuwe structuur voor het beheer van justitie. In zijn laatste rede waarschuwde hij zijn collega’s: “Splendid isolation is niet meer van deze tijd.” Londers wist tot wie hij zich richtte.

Achter de façade

Exit Londers, eerst opgevolgd door de overgangspaus van Opus Dei, Etienne Goethals, en daarna door ridder Jean de Codt: beiden archetypes van de archiconservatieve magistraat. In het voorzitterssyndroom dat de piramide van justitie kenmerkt, laat De Codt zich een titel welgevallen die juridisch niet eens bestaat: ‘eerste magistraat van het land’. Het was dan ook nauwelijks een verspreking toen De Codt in het RTBF-interview justitie roemde als “de meest archaïsche staatsfunctie” terwijl hij de historische kerntaak van het rechtspreken bedoelde.

Het lijkt nu wel een monsterverbond: de archaïsche ridder De Codt, hand in hand met kameraden als Brussels rechtbankvoorzitter Hennart. Sinds 2011 werd nochtans in geen enkele rechtbank de toegang van de burger tot justitie zo veel duurder en exclusiever gemaakt als in cassatie. Cassatie zorgde vooral goed voor zichzelf.

Maar zoals altijd wanneer justitie op een keerpunt staat: de magistratuur sluit even de rangen binnen de eigen slangenkuil. De hoogmis van het corporatisme is weer eens gezongen. Magistraten slaan geen meubilair kapot, het is een lobby die stil sloopt.

Het ware zo mooi als de rechten van gedetineerden, de wanhoop van rechtzoekenden, de efficiëntie en de rechtvaardigheid van het rechtspreken en de mensenrechten de fundamentele inzet van het debat zouden zijn.

Achter de façade van het Poelaertplein – hooghartig symbool van een angstaanjagende justitie – huist echter bij te velen slechts de zorg voor de kleine voorrechten – net zoals in juni 2011. Onder een koepel die groter is dan de roomse Sint-Pietersbasiliek woedt ook de strijd om de macht: De Codt smeedt met demagogische uitsmijters als op de RTBF de ‘coalition of the unwilling’, omdat hij maar al te graag tot officiële aanvoerder van het hele magistratenleger gekroond wil worden. Op een recent colloquium voelde hij zich best al “de piloot van het vliegtuig van justitie”. Bij gebrek aan een democratische dialoogcultuur binnen de magistratuur riskeert dat een vliegtuig met weinig zitplaatsen te worden.

Conflictdenken

Met Koen Geens (CD&V) kun je het op veel punten oneens zijn. De minister kent ook wel mijn lijstje. Maar de omslag moet nu eindelijk gebeuren. Het gaat overigens niet eens om punctuele punten van de PotPourri’s of het Justitieplan. Een significant aantal magistraten heeft geen nieuwe middelen nodig, maar een nieuwe mentaliteit. Magistraten moeten het machtsdenken afzweren en dienend denken. De derde staatsmacht is geen macht, maar een maatschappelijke opdracht.

Ook recente hervormingen bewijzen dat geen wet kan slagen waar magistraten achterblijven. Er zijn zelfs geen wetswijzigingen nodig om onschatbare efficiëntiewinsten te boeken.

Magistraten die oplossingsgericht werken en dialogeren kunnen een derde van onze procedures duurzaam overbodig maken. Het autoritaire conflictdenken blijft de magistratuur echter beheersen en verzieken. Archaïsche methodes zwengelen de input aan en vertragen de output.

Al jaren stellen ook prof. em. Marcel Storme en strafpleiter Walter Van Steenbrugge dat we zelfs geen magistraten te kort hebben, maar te veel. Dat zullen dan wel eindelijk ook allemaal fulltime rechters moeten zijn. Het zijn immers te vaak de parttimers en de bijklussers die niet eens de tijd nemen om een handtekening op een arrestatiebevel of een telefoontap te zetten.

Bron » Jan Nolf  | De Morgen

Tony Van Parys: “Er is een momentum om justitie te hervormen”

De tijd is rijp om te investeren in justitie en het gevangeniswezen, zo zegt voormalig minister van Justitie Tony Van Parys (CD&V) in De Ochtend op Radio 1. Maar er is een belangrijke voorwaarde: “De magistratuur moet zich efficiënter willen organiseren.”

De situatie in de Belgische gevangenissen, die nu pijnlijk hard in de kijker staat door de cipiersstaking, is “onhoudbaar”, bevestigt Tony Van Parys, voormalig minister van Justitie (CD&V), in ‘De Ochtend’. Toch denkt hij dat er in deze situatie kansen liggen. “In de politiek moet men het momentum grijpen. Dat is er nu.”

Hij denkt dat de politiek nu de nodige middelen moet voorzien om hervormingen mogelijk te maken. “Maar de magistratuur moet zich dan wel engageren om daar goed mee om te gaan, om zich efficiënter te organiseren. Kijk bijvoorbeeld naar hoe men er mensen inzet: je moet weten wie waar werkt. In justitie ontbreekt een modern HR-beleid. Er is geen zicht op doelstellingen of op hoe men productiviteit kan garanderen.” Volgens Van Parys is er nu wel een wil om dat waar te maken. “Dat vergt een nieuwe mentaliteit, een nieuwe cultuur.”

Redelijkheid moet terugkeren

Hoe de cipiersstaking op korte termijn kan worden opgelost? “Het is hoog tijd dat de redelijkheid terugkeert. Ik vind dat de Franstalige cipiers zouden moeten kijken naar hun Nederlandstalige collega’s. Daar zijn wel onderhandelingen mogelijk.”

Volgens Van Parys legt zijn partijgenoot, minister Koen Geens, “enorme beheersing aan de dag om de zaak onder controle te houden”. “Maar de inspanningen moeten van beide kanten komen. Ik stel vast dat er vorige week wel even een akkoord was met de vakbondsvertegenwoordigers, dat de achterban vervolgens heeft verworpen. Het wordt tijd dat de cipiers rekening houden met de penibele situatie van de gedetineerden.”

Bron » De Morgen

“De Codt kijkt naar justitie van vandaag, ik naar dat van morgen”

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) vindt dat topmagistraten terecht beducht zijn voor het te woord staan van de pers. “De staking van de cipiers doet hen naar de microfoon grijpen, maar die twee zaken hebben niets met elkaar te maken”, aldus Geens op Radio 1.

“Verandert er niets, dan staken we in juni.” Jan Geysen, de voorzitter van de Nederlandstalige vereniging van magistraten, vertolkt een breed ongenoegen binnen justitie: de besparingen raken aan de rechtsstaat. “We hebben te weinig geld om het einde van het jaar te halen”, zegt Geysen dinsdag in De Standaard.

“Dit is een ernstige waarschuwing”, zegt Jan Geysen. “De straffe woorden van de voorzitter van het Hof van Cassatie komen niet uit de lucht vallen.” Geysen verwijst naar de uithaal die Jean De Codt zondag deed op de Franstalige openbare omroep RTBF, waarbij hij insinueerde dat België een schurkenstaat aan het worden is.

Justitieplan

Het kabinet van Geens liet maandag al weten aan onze redactie dat het de uithaal van de topmagistraten “ten zeerste betreurt”. “De minister is vastberaden om zijn in het Justitieplan uitgestippelde en tot nu consequent opgevolgde politiek voort te zetten”, klonk het.

Minister Geens benadrukt dinsdagochtend op Radio 1 vlak voor het overleg met de topmagistraten dat hij de klok niet wil terugdraaien. “Meneer De Codt kijkt naar het justitie van vandaag – als ik dat mag zeggen – terwijl ik naar het justitie van morgen kijk. Ik kijk naar de toekomst.”

“Ik heb van in het begin duidelijk gemaakt dat er een uitgewerkt Justitieplan is. Een beperkte vermindering van het personeel is inderdaad doorgevoerd, maar vooral de vermindering van de werklast en verhoging van efficiëntie zijn noemenswaardig. We gaan juist naar méér rechtvaardigheid. Meneer De Codt weet dat zeer goed.”

Klok terugdraaien

Volgens de minister van Justitie worden de topmagistraten die hij “vriendelijk heeft uitgenodigd” dinsdagochtend, niet op het matje geroepen voor hun zware bewoordingen. “Maar men zal wel begrijpen dat de regering nu moet luisteren naar de magistratuur als die zulke woorden gebruikt in een context waar de regering zich zo hard voor inspant”, waarschuwt Geens, die onderstreept dat er bijvoorbeeld in het kader van terreur al extra magistraten ter beschikking werden gesteld.

Dat topmagistraten naar de microfoon grijpen, heeft te maken met de staking van de cipiers, stelt Geens. Ook daar wil de minister blijven onderhandelen, weliswaar met de blik op de toekomst. “Alles wat de vakbonden willen, is de klok terugdraaien naar 2014. Dat is onmogelijk. Ik wil vooruit, zowel met de rechterlijke orde als met justitie. We doen dat samen en in overleg, maar ik zal wel doorgaan. En de regering steunt me daarin.”

Bron » De Standaard

“Dit is een zaak van de hele regering”

“De efficiëntie van justitie kun je alleen verbeteren met investeringen”, zegt Brice De Ruyver. Hij vindt dat de hele regering haar verantwoordelijkheid moet nemen.

Waarom krijgt Geens zijn magistraten niet mee in bad?

“Omdat het financiële plaatje niet klopt. Bijna alle onderdelen van justitie zitten ver boven hun limieten. De uitdagingen zijn toegenomen, maar de middelen zijn de laatste jaren niet meegegroeid.

“Ook deze minister van Justitie heeft meteen gezegd dat hij voor een grote budgettaire inspanning stond. Maar hij moet ook ondervinden dat de inefficiënties bij justitie zeer zichtbaar zijn. Dat leidt tot een crisis tussen de machten. Ze verwijten elkaar zware tekortkomingen. De magistratuur zegt nu: ‘wij kunnen het niet meer met deze middelen’.”

Is dat terecht?

“Ik volg De Codt als hij zegt dat we niet meer kunnen besparen. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog tot diep in de jaren 90 is niet echt meer geïnvesteerd in justitie. Die historische achterstand sleep je mee. De efficiëntie krijg je alleen omhoog met investeringen.”

Hoe moet Geens dit ­oplossen?

“Dit is een zaak van de volledige regering, niet van Geens alleen. De minister van Justitie wordt al veel te lang aan zijn lot overgelaten. Het zijn economisch moeilijke tijden, maar er zullen toch fundamentele keuzes moeten worden gemaakt. Anders zullen we de rechtsstaat uithollen.

“Na de zaak-Dutroux heeft de burger het vertrouwen in justitie opgezegd. Daar is justitie nooit echt van hersteld. We zitten nog steeds op een vertrouwen van nog geen 60 procent. Dat is laag. Als justitie valt, dan valt ook de wetgevende en de uitvoerende macht. Daarom ben ik blij met die oproep van De Codt. Je kunt het zien als een steun voor Geens in de regering, om de besparingen een halt toe te roepen.”

Geens is bezig met hervormingen. Brengen die geen beterschap?

“De alternatieve strafuitvoering uitbreiden, is een goede zaak. Alleen wie een bedreiging vormt voor de maatschappij, hoort thuis in de gevangenis. Maar de beperking van de voorlopige hechtenis is wel problematisch. Dat voorstel is bedoeld om het aantal gedetineerden te laten dalen. Maar het is een cadeau voor criminelen. Zo’n plan gaat in Europa rond als een lopend vuurtje.”

“Nu al zijn we op sommige vlakken ’the place to be’ voor buitenlandse criminelen. Wij importeren criminaliteit: 44 procent van de gevangenispopulatie is van buitenlandse afkomst. We zijn ‘aantrekkelijk’, omdat de pakkans laag is. Ik twijfel er niet aan dat Geens snel zal beslissen dat die maatregel gevaarlijk is. We mogen onze drempels niet verlagen. De efficiëntie en de pakkans moeten naar omhoog.”

Bron » De Standaard

Magistraten dreigen met acties: “Staking is niet uitgesloten”

De magistraten zullen acties organiseren als minister van Justitie Koen Geens (CD&V) geen oplossingen biedt voor het tekort aan personeel en werkingsmiddelen. Dat zegt Jan Geysen, de voorzitter van de Nederlandstalige Vereniging van Magistraten, aan VRT-Nieuws. Hij sluit een staking niet uit.

Het ongenoegen bij de magistraten over de gang van zaken bij Justitie, is groot. Dat bleek zondag al, toen Jean de Codt, de voorzitter van het Hof van Cassatie, in de Franstalige pers zei dat België een “schurkenstaat” dreigt te worden door het besparingsbeleid van de federale regering.

Jan Geysen, de voorzitter van de Nederlandstalige vereniging van magistraten, is diplomatischer, maar ook hij wil duidelijk stellen dat er dringend verandering moet komen. Een jaar nadat de magistraten alarm hadden geslagen, zijn er nog steeds te weinig magistraten en te weinig ondersteunend personeel, zoals griffiers.

“Vorig jaar hebben we de alarmbel geluid om te zeggen dat de situatie onhoudbaar begon te worden, dat was op 20 maart 2015. De minister heeft toen bijkomende middelen proberen vrij te maken. We staan nu een jaar verder en uiteindelijk gaan we geen 87 procent hebben voor het personeelskader en 90 procent voor de magistraten. Dat vinden we onaanvaardbaar”, zegt Geysen.

Gesprek met Geens

Geens zit vanmorgen samen met de voorzitters van de colleges van het Hof van Cassatie, van de hoven en rechtbanken en het openbaar ministerie. Vanavond overlegt hij met de verenigingen van magistraten. “We zullen horen welke oplossingen kunnen geboden worden”, zegt Geysen.

Wat verwacht de magistraat van het gesprek met de minister? “Het zal gaan gaan over maatregelen die ons inzake personeel en werkingsmiddelen de mogelijkheid bieden om onze diensten normaal te laten werken. Dat is niet alleen een probleem van Justitie, maar van de hele regering.”

Staking?

Als er geen oplossing uit de bus komt, dan volgen er acties, zegt Geysen. Ook een staking behoort tot de mogelijkheden, waarschuwt hij. “In de eerste plaats gaan we luisteren welke mogelijkheden de regering ons kan aanbieden. Pas daarna gaan we evalueren of er acties nodig zijn en hoe ver die acties kunnen reiken.”

Voor Geens, die nu al weken af te rekenen heeft met de aanhoudende staking van de cipiers, dreigt in de komende weken en maanden dus mogelijk een nieuw probleem.

Bron » VRT Nieuws