Dagelijkse archieven: 25 oktober 2017

De blinde jaren tachtig

Geplaatst op door

Paul Goossens stond in 1985 aan de Delhaize in Aalst die door de Bende van Nijvel was overvallen. In die tijd hadden politici het vaker over de begroting dan over het aantal doden van de Bende.

November 1986. Plots stond ze op de redactievloer van De Morgen: de politie. En wat voor politie. Onder leiding van superflik in wording Glenn Audenaert en een bevallige assistente gooide een blits team alle kasten open en snuffelde het in elk dossier dat het in handen kreeg. Huiszoeking heet dat. De bende van Audenaert was op zoek naar een fraudedossier over het ECC-tennistoernooi waar de krant een tijd voordien over had bericht. Ze waren met veel, speurden naarstig en lieten de palavers met de redactie aan de chef en zijn assistente over. Na één uur was de klus geklaard. De hoofdredacteur werd wegens verzet en protest aangehouden en één document werd in beslag genomen. Daarna heb ik nooit nog iets over het dossier gehoord. Over Audenaert daarentegen des te meer.

De branie en de zelfverzekerdheid waarmee Audenaert toen zijn job klaarde en het lef waarmee hij iedereen van repliek diende, intrigeerden. Een huiszoeking op een kranten­redactie, het was geen routineklus. Zeker niet omdat de krant net failliet was verklaard, onder curatele stond en de huiszoeking als een revanchisme van de politie geïnterpreteerd kon worden. De krant had in die kringen een reputatie en telde er, door het onverzettelijk speuren van Walter De Bock, meer vijanden dan vrienden. Met een ongeziene culot lachte Audenaert het allemaal weg. Er zijn vissen die zich pas in troebel water lekker voelen. Hij was zo’n flik. Eén die veel over het eigen huis wist en besefte dat die kennis een opportuniteit was. Zeker in een land waar alles wat met justitie, politie- en veiligheidsdiensten te maken had, evenveel staten in de staat waren.

Het was de tijd dat ministers van Binnenlandse Zaken eindeloos konden tafelen, want de job was nauwelijks meer dan een baan in bijberoep. Een afscheidscadeautje voor de verdienstelijke partijzeloot. Van 1981 tot 1987 was het Charles-Ferdinand Nothomb, die met het Heizeldrama in 1985 op onnavolgbare wijze zijn onkunde etaleerde, vervolgens weigerde ontslag te nemen en na vervroegde verkiezingen dezelfde portefeuille opeiste en kreeg. Voor lieden als een Audenaert is zo’n minister een hapje.

Martens’ masterplan

De politieke figuur die met de jaren tachtig vereenzelvigd wordt, is Wilfried Martens. Slechts heel even was hij in dat decennium geen premier en hoewel hij jurist van vorming was, valt zijn afwezigheid in de grote justitie-, politie- en terreurdossiers van die tijd op. Martens had een andere agenda, een economische, en daar moest alles voor wijken. Om de Belgische concurrentiepositie te herstellen, voerde Martens de laatste devaluatie van de Belgische frank door,werd de heilige index opgeschort, werden de lonen bevroren en werd met volmachten geregeerd. Het ‘masterplan’ was in Poupehan bedacht en een werkstuk van Martens’ kabinetschef Fons Verplaetse, vakbondsleider Jef Houthuys en de baas van de christelijke spaarkas BAC, Hubert Detremmerie.

Alles was ondergeschikt aan het herstelplan, zelfs de vete tussen Martens en Leo Tindemans werd enkele jaren onder het tapijt geveegd. Het hielp, bij de verkiezingen van oktober 1985 haalde CVP 49 zetels, een winst van zes. In de nieuwe rooms-blauwe coalitie werd de lijn doorgetrokken. Onder invloed van nieuwkomer Guy Verhofstadt ging het opnieuw over cijfers. Niet over het aantal doden van de Bende van Nijvel, wel over de begrotingstekorten.

Geheim netwerk? Sensatie!

Het Bendedossier bleef jarenlang etteren omdat zowel de Vlaamse als Franstalige toppolitici ervoor terugschrokken om het echte kwaad te ‘benoemen’. Halsstarrig bleven ze de kwestie depolitiseren. Terwijl de parlementaire onderzoekscommissie en de media getuigenissen en feiten opdiepten dat het om veel meer dan een raid van criminelen ging, bleven de regeringstop en de bevoegde ministers angstig op de vlakte. Dat er misschien reden was tot groot alarm, omdat het zenuwcentrum van de staat mee in de slag zat, was een bedenking, die in hoge regeringskringen als bijna subversieve agitprop werd weggewuifd.

Als de politici van de jaren tachtig al knielden voor een dogma, sloeg het op de neutraliteit van orde- en veiligheidsdiensten. Alsof die boven en buiten de politiek opereerden. Dat in geheel West-Europa met de steun van de CIA en de Navo een geheim stay behind-netwerk opereerde dat door rechtse diehards werd gestuurd, werd door de weldenkende Wetstraat als sensatie weggeblazen. Zoveel blindheid heeft waarschijnlijk alles met het hypocriete en gekooide denken van de Koude Oorlog te maken.

Eind jaren 70 zag ik samen met Walter De Bock een politieke thriller van Sidney Pollack, Three days of the condor. Een beklemmend verhaal met veel doden over een interne afrekening binnen de CIA. Ik maakte mij ervan af met de bedenking dat het slechts fictie was en dat het alleen in de VS mogelijk was. De Bock had daar zijn twijfels over. Op zaterdagnacht 9 november 1985 stonden we beiden aan de Delhaize in Aalst. De Bock was toen heel zeker dat het geen overval was, wel een aanslag. Toen durfde ik hem al nauwelijks tegenspreken, vandaag zeker niet.

Bron » De Standaard | Paul Goossens

Belangrijker dan schuld en boete

Geplaatst op door

Minister van Justitie Koen Geens is duidelijk niet van plan de mogelijke politieke fall-out van de jongste ontwikkelingen in de zaak-Bende-van-Nijvel te onderschatten. Het netelige en onvoorspelbare dossier kan meer dan dertig jaar na de feiten nog altijd ontploffen en daarbij willekeurige slachtoffers maken. Ook al waren alle huidige betrokkenen bij het onderzoek, hijzelf incluis, destijds twintigers of zelfs nog kinderen en kregen ze een ‘besmeurde erfenis’ toegespeeld.

Zijn uiteenzetting gisteren in de bevoegde kamercommissie bewaakte een delicaat evenwicht. Hij riep enerzijds op het hoofd koel te houden, ‘wars van inefficiënte emoties’. Anderzijds erkende hij vrankweg dat er ‘pogingen tot manipulatie zijn geweest’, dat (ex-)politiemensen betrokken kunnen zijn geweest bij de moorden en dat de kans bestaat dat de daders de staat zelf als mikpunt hadden.

Met een gedetailleerde beschrijving van recente onderzoeksdaden ontmijnde Geens subtiel de indruk dat het ‘nieuwe spoor’ rond de beruchte reus van de Bende slechts door druk via de media de vereiste aandacht had gekregen. Dat nieuwe onderzoek, maakte hij duidelijk, leverde vooralsnog niets bruikbaars op. Toch benadrukte hij dat het een ‘interessant spoor’ blijft en bood hij elke uitbreiding van mensen en middelen aan die de onderzoekers nodig zouden achten.

Wat hij niet vermeldde, was ook opvallend: de suggestie dat het onderzoek beter weggehaald wordt uit Charleroi, bracht de minister niet eens ter sprake. De logica daarachter is dat zoiets alleen tot tijdverlies zou leiden, net nu er voor het speurwerk nieuwe energie is losgemaakt. Terecht, maar zo stak Geens wel zijn nek uit voor de huidige generatie speurders die in ondankbare omstandig­heden op het complexe en onafzienbare dossier blijven werken, en verbindt hij zijn lot aan hen.

Sluw als hij is, ontwaarde hij wel een groeiend draagvlak voor zijn hangende wetsontwerp over spijtoptanten. Kroongetuigen zouden daardoor, in ruil voor niet-vervolging, met hun informatie naar voren kunnen komen. Het momentum dat ontstaan is door de jongste gebeurtenissen, kan die controversiële regeling in een stroomversnelling brengen. Dat is een goede zaak, zowel voor de nabestaanden als voor de samenleving. Ook al betekent het dat schuldigen mogelijk vrijuit gaan.

Niets is in deze zaak erger dan de blijvende onzekerheid over wat er zich in de jaren tachtig juist heeft voorgedaan. Weten is na al die jaren belangrijker dan schuld en boete.

Bron » De Standaard | Bart Sturtewagen

Gerecht ontvangt nieuwe voorwerpen in Bende-dossier

Geplaatst op door

Procureur-generaal Christiaan De Valkeneer zegt nieuwe ‘interessante stukken’ te hebben ontvangen in het dossier rond de Bende van Nijvel.

‘We hebben vandaag informatie en voorwerpen gekregen van personen, afkomstig uit het kanaal van Brussel naar Charleroi in de buurt van Ronquières, zei Valkeneer woensdagavond aan VRT NWS. De voorwerpen zouden al lang geleden uit het kanaal gehaal zijn, maar verder wilde Valkeneer er niets over kwijt. Het staat ook nog niet definitief vast dat de gevonden voorwerpen een directe relatie met de Bende van Nijvel hebben.

Wellicht leiden de nieuwe voorwerpen tot nieuwe zoekacties. Lees hier een beknopt overzicht van 35 jaar onderzoek naar de Bende van Nijvel.

Bewijsstukken

Duikers hebben eerder op woensdag in het kanaal in Ronquières onderzoeksdaden verricht ter verificatie van elementen in het dossier van de Bende van Nijvel. Bepaalde delen van het kanaal Brussel-Charleroi werden doorzocht. Volgens François Demoulin van het parket van Bergen gaat het om ‘verificaties van elementen uit het dossier’. Meer uitleg werd er niet gegeven.

Op dezelfde plekken werd ook al gezocht naar bewijsstukken in het jaar 1986. Er werden toen een kogelwerend vest, een pistool dat van een politieagent werd gestolen en munitie aangetroffen. Maar een onderzoek van deze bewijsstukken, door de onderzoeksrechter gevraagd in 2009, toonde aan dat de gevonden voorwerpen, die nog in goede staat waren, niet noodzakelijk door leden van de Bende van Nijvel in het water waren gegooid in 1985. Het was deze vondst die aanleiding gaf om te spreken van manipulaties van het onderzoek naar de Bende.

Het dossier rond de Bende van Nijvel is weer in een stroomversnelling gekomen nadat vorige week bleek dat een man uit Aalst op zijn sterfbed had opgebiecht dat hij de beruchte ‘Reus’ van de Bende van Nijvel was.

Bron » De Tijd

Bende van Nijvel geen cadeau voor Koen Geens

Geplaatst op door

‘Elke steen moet worden omgedraaid’, zei minister van Justitie Koen Geens (CD&V) gisteren over het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Maar veel kan Geens niet doen.

Het valt op hoe lang het stil is gebleven in de regering, na de onthullingen over de ‘Reus’ van de Bende van Nijvel. Het land is weer even helemaal in de ban van de grootste misdaadgolf die ons land in de 20ste eeuw heeft gekend, en die na 35 jaar onderzoek in een waas van mysterie gehuld is gebleven.

Met de onthullingen op zijn sterfbed van Christiaan B. dat hij de Reus was, lijkt het onderzoek in een stroomversnelling te zijn beland, maar ze tonen vooral aan hoe dit land, en met name justitie en politie, vierkant draait. ‘Het is alvast geen toonbeeld van de blakende gezondheid waarin de winkel van Geens zich bevindt’, merkte een regeringsbron een beetje cynisch op.

Omdat er weinig of geen eer mee te halen valt, voelt niemand in de regering zich geroepen om in de schijnwerpers te staan. Premier Charles Michel (MR) zwijgt in alle talen. Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) hield het bij een korte reactie dat de problemen van toen niet kunnen worden gelinkt aan de politie van nu. Voor de rest wil Jambon zijn collega Geens niet voor de voeten lopen, is te horen op zijn kabinet.

De minister van Justitie hield het maandag, na overleg met het college van procureur-generaals, nog bij een korte persmededeling, waarin hij opriep om het geheim van het onderzoek te respecteren. Gisteren kon hij voor het parlement niet anders dan toch een woordje uitleg te geven. Maar makkelijk was zijn boodschap niet. Want eigenlijk zei Geens dat de onthullingen van de Reus ‘ongetwijfeld interessant’ waren en dat ‘elke steen moet bovenkomen’, maar dat het misschien toch weer wat voorbarig is om te denken dat er een doorbraak is in het onderzoek.

Volgens informatie van de Luikse procureur-generaal Christian De Valkeneer werd in 2000 een speekseltest afgenomen bij de rijkswachter die de Reus zou zijn en zijn toen ook diens vingerafdrukken genomen. Maar een vergelijking met de vingerafdrukken uit het dossier was negatief. Een genetische analyse leverde dit jaar al evenmin resultaat op.

Geens gaf wel toe dat het onderzoek naar de Bende van Nijvel is misgelopen. Een aantal onderzoeksstrategieën hebben niet genoeg opgeleverd en er zijn volgens de minister pogingen geweest om het onderzoek te manipuleren. ‘Te veel is geschied, te veel is onopgehelderd’, klonk het straf. Maar daar bleef het bij. Geens kondigde niet aan dat hij het onderzoek een nieuwe impuls wil geven. Een overheveling van het dossier van Charleroi naar Vlaanderen, zoals de N-VA voorstelt, vindt de minister alvast geen goed idee.

Meer dan wat bijkomende manschappen voor het onderzoek beloven, deed Geens niet. Achteraf nuanceerde hij ook zijn eigen woorden over de manipulatie van het onderzoek. ‘Het ging om de manipulatie van een plastic zak die in het kanaal van Ronquières geworpen was. De zak bleek later in het water gesmeten te zijn dan eerst was aangenomen. Dat is een publiek geheim, lijkt me. Maar meer kan ik echt niet zeggen’, verduidelijkte Geens in De wereld vandaag op Radio 1.

Volgens onderzoeksrechter Martine Michel heeft iemand de speurders inderdaad op een dwaalspoor willen brengen. Nooit is daar opheldering over gekomen, zoals het ook nooit duidelijk is geworden wat de Bende van Nijvel dreef en wie de opdrachtgevers waren. Er zijn allerlei theorieën, want de buit stond niet in verhouding met het bloedige parcours van de moordende overvallen op acht warenhuizen, die in 1985 even abrupt stopten als ze begonnen waren.

Ook Geens lijkt niet bij machte om het onderzoek recht te trekken en de waarheid alsnog naar boven te halen.

Bron » De Tijd | Wim Van De Velden

Bende van Nijvel: oud-speurders Delta-cel ontkennen ‘manipulatie’ onderzoek

Geplaatst op door

Minister van Justitie Geens en procureur-generaal De Valkeneer zijn het eens: in het dossier van de Bende is gemanipuleerd. Ze verwijzen specifiek naar de zoektocht in Ronquières. De speurders van destijds zijn verbolgen.

“De voormalige speurders van de Delta-cel die ik bijsta en oud-onderzoeksrechter Freddy Troch betreuren de verschillende uitlatingen in de pers (…) omtrent de mogelijke manipulatie (…) door de onderzoekers van de Delta-cel”. Een persbericht van advocaat Walter Damen moet het beeld over de cel Delta, de speurders uit Dendermonde, corrigeren.

Voor het eerst in drie jaar tijd kregen de ex-speurders opnieuw te maken met beschuldigingen van manipulatie. Ministers Geens wierp het op in de Kamer en verduidelijkte in TerZake dat hij het had over de vondst in het kanaal bij Ronquières.

“We hebben altijd gedacht dat dat een vorm van manipulatie was”, bevestigde procureur-generaal De Valkeneer. “Niet een manipulatie van de onderzoekers van de Delta-cel zelf, maar misschien dat de onderzoekers werden gemanipuleerd. Door wie? Dat weten we niet.”

Zak vol bewijzen

De manipulatie zou gebeurd zijn in 1986, een jaar na de overval in Aalst, op het moment waarop de speurders van Dendermonde in het water bij Ronquières een zak vol bewijzen naar de Bende vinden. Een kassa van de overval op de Delhaize in Aalst, patronen en muntstukken. Even later komen de duikers opnieuw naar boven: opnieuw een zak, dit keer met kogelvrije vesten.

Er volgen nog zakken. Met daarin wapens van de Bende, nog meer kogelvrije vesten, verscheurde stukken militaire kledij. De vondst is op dat moment een opsteker voor het team in Dendermonde en een opdoffer voor de speurders in Nijvel, die een jaar eerder op juist dezelfde plaats hadden gezocht.

Lange tijd is de vondst in Ronquières beschouwd als een van de belangrijkste resultaten in het onderzoek naar de Bende van Nijvel. Tot in 2012. Vijfentwintig jaar na de vondst moeten de ex-speurders van Dendermonde een voor een naar Charleroi voor een verhoor.

“Plots werden we als verdachten opgepakt”, zegt een van hen. “Twee speurders van Charleroi zeiden letterlijk: ‘Jullie hebben het dossier gemanipuleerd’.”

Nieuwe testen bij het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) hadden aangetoond dat het bewijsmateriaal vrij kort voor het opduiken was gedumpt.

Dat resultaat sprak getuigenverslagen tegen van omwonenden aan het kanaal in Ronquières, die bizarre activiteiten hadden opgemerkt in de nacht na de overval op de Delhaize in Aalst, een jaar voor de vondst. “Eén persoon zie ik aan de waterkant ter hoogte van de betonnen trap. Kort nadien zie ik in het licht een donkere zak drijven, ter grootte van een vuilniszak.”

Na de ondervraging van de Delta-cel verzachtte de beschuldiging, maar het vermoeden van manipulatie bij de speurders in Charleroi bleef: de tipgever van de Delta-cel heeft de onderzoekers gemanipuleerd. Misschien heeft die wel banden met de bende?

Nochtans is er zo geen tipgever. De speurders uit Dendermonde gingen op zoek in Ronquières nadat ze een pv doorgespeeld kregen uit Nijvel. Iemand uit dat team vond zelf dat er na de overval in Aalst onvoldoende doortastend gezocht was.

Dossier verbranden

In de ogen van het Delta-team en oud-onderzoeksrechter Freddy Troch was er geen manipulatie, maar waren er enkel speurders die hun job naar behoren deden. Dat wil niet zeggen dat er in het Bende-dossier nergens sprake is van manipulatie, al is het onduidelijk of het om geknoei gaat. Gaande van het verbranden van delen van het dossier tot speurders die wapens uit het Bende-onderzoek mee naar huis namen. En dat lijstje is schijnbaar eindeloos.

“Denk maar aan die procureur Deprêtre uit Nijvel die per se wou bewijzen dat de daders geen politiek motief hadden”, zegt oud-politicus en advocaat Hugo Coveliers. “Of aan Franz Balfroid, de eerste speurder die de daders bij de rijkswacht zocht en vervolgens aan de kant is geschoven. Of hoe Dendermonde van het dossier werd gehaald, op vraag van het kabinet van toenmalig minister Wathelet.”

Bron » De Morgen